Amaliy mashgulot №1 Robototexnika va texnik majmualarning mexanik qismi kinematik va dinamik harakati taxlili

---

Amaliy mashgulot № 1 
 
Robototexnika va texnik majmualarning mexanik qismi kinematik va dinamik 
harakati taxlili. 
 
I. Ishdan maqsadi: Robototexnika va texnik majmualarning mexanik qismi kinematik 
va dinamik harakati taxlilarini oʻrganish. 
II. Topshiriq: Hozirgi vaqtdagi robotni quyidagicha ta’riflash mumkin; robot bu 
insonning turli- hil harakatlari va intellektual funksiyasini bajaradigan va buning uchun 
kerakli ish bajaruvchi qurilmalardan, boshqaruvchi va axborot tizimlaridan iborat 
mashina-avtomatdir. 
Robot tashqi muxit bilan faol oʻzaro munosabatda boʻlib asosan quyidagi 
tizimlarga ega boʻlishi kerak:
boshqaruvchi, axborot-oʻlchov (sensorli),aloqa, ish bajaruvchi. Robot tizimining 
tarkib-funksional koʻrinishi 1-rasmda keltirilgan. 
 
1.1-rasmda Robot tizimining tarkib-funksional koʻrinishi. 
Boshqaruv tizimi –bu robotning «miya»si boʻlib,belgilangan dastur asosida ish 
bajaruvchi tizim mmexanizmini boshqarish uchun kerak boʻladigan qonunlarni ishlab 
chiqish uchun xizmat qiladi. 
Ishni bajarish: Manipulyatorlar ─ ob’ektlarni fazoda inson qoʻli harakat 
funksiyalariga oʻxshash harakatlanish funksiyalarini bajarish uchun ishchi organ bilan 
jihozlangan qurilma.
Manipulyatsiya ob’ekti deb manipulyator fazoda koʻchiradigan narsalar 
(materiallar, detallar)ga aytiladi. Tayyor buyumlar, detallar, ushlaydigan qurilmalar, 
yordamchi, oʻlchovchi yoki qayta ishlovchi asbob, texnologik jihozlar va boshqalar 
manipulyatsiya ob’ektlariga kiradi. Manipulyatorni boshqarish metodi konstruksiyaning 
avtomatlashganlik darajasi va uning turli sharoitlarda qoʻllanilishini toʻlaroq 
xarakterlaydi. Boshqarish metodlari bilan barcha manipulyatorlar biotexnik (qoʻl bilan 
boshqariluvchi), interaktiv (aralash boshqarish) va avtomatik boshqarish. 
ALOQA 
TIZIMI 
«ТИЛ» 
BOSHQARUV 
TIZIMI 
TASHQI 
MUXIT 
ISH 
BAJARUVCHI
ТИЗИМ 
AXBOROT 
O‘LCHOV 
ТИЗИМИ 

---

1.2 -rasm. Boshqaruv metodi boʻyicha manipulyatorlar klassifikatsiyasi 
Qoʻl bilan boshqariluvchi manipulyator (biotexnik) operator tomonidan 
boshqariladi. Bu boshqaruv masofadan turib amalga oshirilishi mumkin yoki bevosita 
manipulyator ishchi organini koʻchirish hisobiga. Manipulyatorlar sxemasi strukturasiga 
quyidagi asosiy elementlar kiradi: 
 
 
IV.Vazifa: 
 
 Robototexnika va texnik majmualarning mexanik qismi kinematik va dinamikharakati 
taxlilarini oʻrganish. 
 
V.Xulosa: 
 
Robot tizimining tuzilishi va sxemasini kanday koʻrinishda boʻladi, 3. Manipulyator 
nima va Robot tizimini tarkibi va funksional koʻrinishi tushintirib bering?