Amaliy mashg‘ulot Mavzu: Paxta terish mashinalarini o‘rganish Ishdan maqsad

Amaliy mashg‘ulot


Mavzu: Paxta terish mashinalarini o‘rganish 

Ishdan maqsad:Qishloq xo‘jaligida foydalaniladigan paxta terish mashinalarning vazifasi,tuzilishi,ishlash tartibi va sozlash-rostlash ishlarini, o‘rganish
Kerakli jiщoz va qo‘llanmalar: paxta terishda qo‘llaniladigan mashinalarning maketlari, detal va uzellarining namunalari, plakalar.
Nazariy ma’lumotlar:
Paxta terish mashinalar tuzilishi va texnologik ish jarayonining bajarilish tartibiga kura, mexanik, pnevmatik, elektromexanik va boshka turlarga bulinadi. Ulardan keng tarkalgani va amalda ishlatila yotganlari mexanik turi bulib, ular uz navbatida, vertikal va gorizontal shpindelli mashinalarga bulinadi.
Vertikal shpindelli paxta terish mashinasining tuzilishi va ishlash jarayoni. Vertikal (tik) shpindelli paxta terish mashinalari ochilgan chanoklardagi paxtani terish uchun muljallangan. Paxta terish mashinasining asosiy kismlari kuyidagilardan iborat (1- rasm): terish apparatlari bloki 8, yiggich 7, rama 11, bunker 6, tozalagich 4, boshkarish maydonchasi 12, mashinani yuvish sistemasi, elektr jixozlari, gidrosistema, uzatish va yurgizish moslamalari.
Mashinaning guza tegadigan kismlari maxsus tuskichlar bilan yopilgan bulib, ochilgan paxtani tukilishdan saklaydi.
Guza shoxlarini barabanlar oraligiga yunaltirish uchun terish apparati shoxlarni kutargich va yunaltirgichlar bilan jixozlangan. Mashinaning ishchi kismlariga traktorning kuvvat olish validan tarkatish reduktori orkali xarakat uzatiladi.
Terilgan paxta xavo surish sistemasi yordamida bunkerga utadi. Mashina bunkeri agdarma tipda bulib, terilgan paxtani tirkama aravaga bushatadi.
Suv sistemasi mashinaning shpindellarini yuvadi va bakka suv tuldiradi. Elektr jixozlari traktor dvigatelini ishga tushirish, uning ishini nazorat kilish, tungi smenada ish joyini xamda mashina kism va mexanizmlarini yoritish uchun muljallangan. Mashinani boshkaruvchi barcha kismlar boshkarish maydonchasiga urnatilgan.
Mashinaning texnologik ish jarayoni kuyidagicha:
Mashina guza kator oralarida xarakatlanganda shox kutargichning yunaltiruvchi chiviklari guza tupini shpindelli barabanlar 1 orasiga (ish tirkishiga) yunaltiradi. Barabanning aylanma tezligi mashinaning tezligidan katta bulganligi uchun guza tuplari sinmaydi
va yotib kolmaydi. Aylanayotgan baraban guza tupini kamrab, ish tirkishiga tortib oladi. Shpindel galtagi ish zonasida tashki kuzgalmas ponasimon tasmalar buylab yumalanishi natijasida u baraban yunalishiga teskari aylanib, ochilgan paxtani tishi bilan ilib uziga urab oladi. Baraban aylanishini davom etib, shpindelni ish zonasidan ajratish zonasiga olib boradi. U yerda shpindel galtagi ich tomondan kuyilgan ponasimon tasmalar buylab yumalab shpindel aylanishi yunalishini uzgartiradi va undagi paxtaning asosiy kismi inersiya kuchlari ta’sirida yechiladi. Ajratkich 13 chutkalarini killari shpindel tishlariga 1,5 mm gacha kirib turganligi sababli, chuvitilgan paxta tolalarini shpindellardan ajratib olib kabul kamerasi 9 ga tashlaydi va shu bilan bir vaktda shpindel tishlarini kisman chirklanishdan tozalaydi. Kabul kamerasidagi paxtani ventilator 3 kuvurlar orkali surib olib, chikarish kuvuri yordamida bunker 6 ga tashlaydi. Kabul kamerasi 9 ning tubi ochik bulganligi uchun, ogir jismlar (kesak, tosh, ochilmagan kusak va boshkalar) bunkerga utmasdan yerga tushadi.
Terish apparati ta’sirida yerga tukilgan paxtani kuchli xavo okimi yordamida surib oladigan yiggich 7 urnatilgan. Yiggich ikkita soplodan iborat bulib, unga suruvchi karnay biriktirilgan. Barabanlar oraligidan (ish tirkishidan) chikkan guzapoyalar sinmasligi, ulardagi xom kusaklar uzilmasligi uchun, shpindelli baraban bilan yiggich orasiga devor yunaltirgich urnatilgan. Yiggich ventilatori esa paxtani xavo yordamida surib olib, xaydash trubasi vositasida kichik xajmli tozalagichga uzatadi. Tozalagich esa korpus, arra tishli tozalash barabani 4, chutkali ajratish barabani 5, chikindilarni chi­ka­rib yuboradigan nov, chiviklar, kuzgalmas chutka, arrali disk va kistirmalardan iborat. Tozalagichga paxta bilan birga tushgan mayda xaschuplarni xavo okimi bunkerdan tashkariga chikarib tashlaydi. Paxta esa arra tishlariga ilinadi va aylanayotgan disklar uni sikish tusiKiga keltirgandan sung, paxtadan chanoklar va xaschuplar ajra­ladi, kisman tozalangan paxta chiviklar zonasiga utadi, chiviklar esa paxtadagi kolgan xas-chuplarni silkitib tushiradi. Tusik va chiviklar ajratgan chanok va xas-chuplar katorlar orasiga sepiladi. Chutkali ajratkich tozalangan paxtani arrali barabandan yechib, mashina bunkerining kichik kismiga tashlaydi.
Terish apparatlarining blokiga karkas, shpindelli barabanlar, ajratkichlar, ularning yuritmasi, reduktorlar, shpindellar yuritmasi, tup kutargichlar, kabul kameralari kiradi.
Apparatlarning barcha uzellari ikkita karkasga urnatilgan bulib, xar kaysi karkas ikkita apparatni birlashtiradi Apparatda ichki va tashki seksiyalar bor. Ichki seksiyalar karkasi bikr, tashki seksiyalar esa kuzgaluvchan kilib biriktiriladi. Tashki seksiyalarni kuzgalmas seksiyalarga nisbatan 40° ga kerish mumkin.