Amaliy mashg`ulotdan mustaqil bajarish uchun topshiriqlar
Мavzu. Ish haqi statistikasi
-
Masalalar echish uchun uslubiy ko`rsatma.
1-masala.Quyidagi jadvalda mamlakatning shartli iqtisodiy ma’lumotlari berilgan, (joriy bahoda, mln so’m):
№
|
Ko’rsatkichlar nomi
|
Miqdori
|
1.
|
Yalpi mahsulot va xizmatlar qiymati, asosiy bahoda
|
6000
|
2.
|
Mahsulot uchun soliq
|
280
|
3.
|
Mahsulot uchun subsidiya(-)
|
54
|
4.
|
Oraliq iste’mol xarajati
|
2300
|
5.
|
Boshqa ishlab chiqarish solig’i
|
140
|
6.
|
Boshqa ishlab chiqarish uchun subsidiya (-)
|
30
|
7.
|
Yollangan xizmatchilarni mehnat haqi
|
1110
|
8.
|
“Tashqi dunyo”dan olingan mulk daromadi
|
68
|
9.
|
“Tashqi dunyo”ga berilgan mulk daromadi
|
60
|
10.
|
Asosiy fondlar iste’moli
|
340
|
Jadvaldagi ma’lumotlar asosida "Daromadlarning birlamchi taqsimlash” schyotini tuzing va yalpi (sof) milliy daromadni hisoblang.
Yechish:
-
1. YAIM=YAMH(6000)+MH(280)-MS(54)-OI(2300)=3926 mln so’m.
2 ICHIH=MH(280)+BICHS(140)=420 mln so’m.
3 ICHIS=MS(54)+BICHS(30)=84 mln so’m.
4.YSF va AD=YAIM(3926)-MH(1110)- ICHIH(420) + ICHIS(84)=
=2480 mln so’m
2-misol. Respublika iqtisodiyotiga oid quyidagi shartli ma’lumotlar berilgan (joriy bahoda,mln so’m):
T/r
|
Ko’rsatkichlar
|
Miqdori
|
1.
|
Yalpi ichki mahsulot bozor bahosida
|
9837840,7
|
2.
|
Tashi dunyodan, olingan birlamchi daromadlar
|
4177,0
|
3.
|
Tashqi dunyoga berilgan birlamchi daromadlar
|
143377,1
|
4.
|
Tashqi dunyodan olingan joriy transfertlar
|
361065,6
|
5.
|
Tashqi dunyoga berilgan joriy transfertlar
|
51580,8
|
Daromadlarning ikkilamchi taqsimlash yig’ma schyotini tuzing va cchyotni balanslantiruvchi yalpi milliy ixtiyordagi daromad (YAMID) ko’rsatkichini hisoblang.
Yechish:
1. YAMD=YAIM(9837840,7)+ΔBD (4117,0-143377,1)=9698580,6 mln so’m.
2.YAMID=YAMD(9698580,6)+ΔGT (361065,6- 51580,8)=100008125,4 mln so’m.
3-misol. Mamlakatning iqtisodiy faoliyatini ifodalovchi quyidagi shartli ma’lumotlar berilgan (joriy bahoda, mlrd so’m)
t/r
|
Ko’rsatkichlar nomi
|
Miqdori
|
1.
|
Yalpi foyda va yalpi aralash daromadlar
|
570
|
2.
|
Yollangan xizmatchilarning mehnat haqi
|
1724
|
3.
|
Ishlab chiqarish va import solig’i
|
392
|
4.
|
Ishlab chiqarish va import uchun subsidiya
|
74
|
5.
|
Tashqi dunyodan olingan birlamchi daromadlar
|
48
|
6.
|
Tashqi dunyoga bergan birlamchi daromadlar
|
32
|
7.
|
Tashqi dunyodan olingan joriy transfertlar
|
92
|
8.
|
Tashqi dunyoga berilgan joriy transfertlar
|
76
|
9.
|
Uy xo’jaligining pirovard iste’moli
|
1620
|
10.
|
Davlat boshqaruvi idoralarining pirovard iste’moli
|
490
|
11.
|
Uy xo’jaligiga xizmat ko’rsatuvchi notijorat tashkilotlarining pirovard iste’moli
|
206
|
12.
|
Asosiy fondlar iste’moli
|
272
|
Jadvaldagi ma’lumotlari asosida “Ixtiyoridagi daromaddan foydalanish ” yig’ma schyotini tuzing va yalpi jamg’arish ko’rsatkichini hisoblang.
Yechish:
1YAIM=T.1(570)+T.2(1724)+T.3(392)-T.4(74)]=2612 mlrd so’m.
2.YAMD=YAIM(2612)+ΔBD[T.5(48)-T.6(32)]=2628 mlrd so’m.
3.YAMID=YAMD(2628)+ΔGT[T.7(92)-T.8(76)]=2644 mlrd so’m.
4. PI=T.9(1620)+T.10(490)+T.11(206)=2316 mlrd so’m.
5. YAG=YAMID(2644)-PI(2316)=328 mlrdso’m.
-
Mustaqil echish ucun materiallar
1-masala. Davlat boshqaruv tashkilotlarini quyidagi ma’lumotlari mavjud, joriy yilda mln. so’m.
T/r
|
Ko’rsatkichlar__2013-_yil__2014_yil__2015_yil'>Ko’rsatkichlar
|
Miqdori
|
1
|
Sotib olingan kantstovarlar qiymati
|
60
|
2
|
Kommunal xizmatlar haqi
|
570
|
3
|
Imoratlarni qurish xarajatlari
|
1600
|
4
|
To’langan ijtimoiy nafaqalar
|
1300
|
5
|
Ijtimoiy sug’urta ajratmasi
|
200
|
6
|
Ijtimoiy sug’urta tashkilotlarining aholiga dam olish uylariga bepul bergan yo’llanmalari qiymati
|
880
|
7
|
Sotib olingan mebellar qiymati
|
240
|
8
|
Idoralarni jihozlash uchun sotib olingan mebellar qiymati
|
100
|
9
|
Oziq-ovqat mahsulotlari uchun aholiga berilgan dotatsiya (yordam puli)
|
40
|
10
|
Telegraf, pochta, internet xizmatlari haqi
|
10
|
11
|
Mehnat haqi to’lovlari
|
120
|
12
|
Asosiy vositalarni to’la tiklash amortizatsiya ajratmalari
|
15
|
13
|
Qoravul xizmatlari haqi
|
2
|
Yuqoridagi ma’lumotlardan foydalanib, davlat boshqaruv tashkilotlarining yalpi ko’rsatgan xizmatini, oraliq iste’mol va yalpi qo’shilgan qiymatini hisoblang.
2-masala. Davlatning iqtisodiy faoliyatini ifodalovchi ko’rsatkichlar quyidagi ma’lumotlardan iborat (joriy baholarda, mlrd. so’m):
№
|
Ko’rsatkichlar
|
2013- yil
|
2014 yil
|
2015 yil
|
1.
|
Yalpi ishlab chiqarish (asosiy bahoda)
|
9325,2
|
14010,6
|
18234,4
|
2.
|
Oraliq iste’mol
|
4984,0
|
7498,4
|
9741,6
|
3.
|
Mahsulot va import solig’i
|
612,4
|
976,0
|
1374,1
|
4.
|
Boshqa ishlab chiqarish solig’i
|
159,0
|
277,0
|
335,3
|
5.
|
Mahsulot va import subsidiyasi
|
28,3
|
37,9
|
29,0
|
6.
|
Boshqa ishlab chiqarish subsidiyalari
|
80,3
|
82,9
|
119,7
|
7.
|
Mehnat haqi
|
1711,2
|
2519,6
|
3143,1
|
8.
|
Yalpi ichki mahsulot deflyatori,%
|
145,2
|
146,8
|
124,3
|
-
Iqtisodiyotning yalpi foydasini hisoblang;
-
Ishlab chiqarish va daromadning shakllanish schyotlarini tuzing va tahlil qiling.
-
Yalpi ichki mahsulotni va yillar bo’yicha o’sish darajasini aniqlang.
3-masala. Quyidagi jadvalda iqtisodiy sektorlarning birlamchi daromadlari berilgan, (joriy bahoda, mlrd. so’m).
№
|
Iqtisodiy sektorlar
|
YAQQ
|
Mehnat haqi
|
Boshqa ishlab chiqarish sof solig’i
|
Yalpi foyda va aralash daromad
|
1.
|
Nomoliyaviy korxonalar
|
1940,6
|
950,1
|
70,1
|
920,4
|
2.
|
Moliya tashkilotlari
|
196,4
|
43,4
|
5,7
|
147,3
|
3.
|
Davlat boshqaruv idoralari
|
565,4
|
490,9
|
2,6
|
72,0
|
4.
|
Uy xo’jaliklari-ga xizmat ko’rsatuvchi notijorat tashkilotlar
|
29,9
|
24,6
|
0,2
|
5,1
|
5.
|
Uy xo’jaliklari
|
1708,9
|
202,2
|
0,2
|
1506,5
| -
Iqtisodiy sektorlarni birlamchi daromadlarini, iqtisodiyotning birlamchi daromadlardagi ulushini aniqlab, xulosa chiqaring.
4-masala. Quyidagi jadvalda iqtisodiyot sektorlarining birlamchi va ikkilamchi taqsimlash schyotlarining ma’lumotlari berilgan (joriy baholarda, mln. so’m).
Ko’rsatkichlar
|
Nomo-liyaviy korxo-nalar
|
Moliya tashki-lotlari
|
Davlat boshqaruv idoralari
|
Uy xo’jaligi
|
Uy xo’jali-giga xiz-mat ko’rsa-tuvchi notijorat tashkilot
|
Yalpi foyda va aralash daromad
|
3046394,7
|
240905,8
|
196528,5
|
3244184,2
|
13212,1
|
Yollangan ishchi-xizmatchilar mehnat haqi
|
2153453,8
|
86680,8
|
1022268,4
|
332436,1
|
64721,9
|
Boshqa ishlab chiqarish sof solig’i
|
229497,5
|
2961,5
|
4448,2
|
29842,8
|
422,7
|
Mulkka olingan daromad
|
105195,1
|
276215,0
|
69836,3
|
92309,3
|
1414,7
|
Mulkdan foydalanganligi uchun to’langan daromad
|
346320,0
|
148357,2
|
153072,0
|
26023,4
|
343,1
|
Olingan joriy transfertlar
|
38942,1
|
7201,9
|
1639978,1
|
1649616,4
|
168512,4
|
Berilgan joriy transfertlar
|
52969,5
|
42802,5
|
1223755,6
|
1345193,2
|
1600,1
|
Iqtisodiyot sektorning mahsulot va import sof solig’i =1741783,3
|
Tuzing:
-
Iqtisodiyotni «Daromadning shakllanishi, daromadni birlamchi va ikkilamchi taqsimlash schyotlari»ni tuzing.
-
Nomoliyaviy korxonalar sektorining «Daromadning shakllanishi, daromadni birlamchi va ikkilamchi taqsimlash schyotlari»ni tuzing.
-
Moliyaviy tashkilotlar sektorining «Daromadining shakllanishi, daromadni birlamchi va ikkilamchi taqsimlash schyotlari»ni tuzing.
-
Davlat boshqaruv idoralari sektorining «Daromadning shakllanishi, daromadni birlamchi va ikkilamchi taqsimlash schyotlari»ni tuzing.
-
Uy xo’jalik sektorining «Daromadlarning shakllanishi, daromadni birlamchi va ikkilamchi taqsimlash schyotlari»ni tuzing.
-
Uy xo’jaligiga xizmat ko’rsatuvchi notijorat tashkilotlar sektorini «Daromadlarning shakllanishi, daromadni birlamchi va ikkilamchi taqsimlash schyotlari»ni tuzing.
5-masala. Shartli mamlakatning daromadning shakllanish, birlamchi va ikkilamchi taqsimlash schyotlarini ma’lumotlari berilgan. Shu ma’lumotlar asosida:
-
Shartli mamlakatning yalpi milliy va yalpi milliy ixtiyordagi daromadlarini hisoblang.
-
Shartli mamlakatning «Daromadni birlamchi taqsimlash schyoti»ni tuzing.
-
Yuqoridagi yillar bo`yicha chyotlarining ko’rsatkichlar tarkibidagi o’zgarishlarini tahlil qiling va izoh bering.
Do'stlaringiz bilan baham: |