Amaliy mashg’ulotlar materiallari amaliy mashg`ulot №1. Oqsil molekulasining aminikislota tarkibini aniqlash usullari

Amaliy mashg`ulot №6.
Fermentativ reaksiyalarni otkazish yo`llari. Fermentlar, gormonlar va boshqa biologik faol oqsillarni funksiyalarini o’rganish usullari.
Fermentativ reaktsiyalarning tezligi xarorat ortishi bilan ortadi. Reaktsiya tezligining xaroratga boglikligi Vant - Goff konuni bilan ta’riflanadi. Xaroratni xar 10 gradusga ortishi reaktsiya tezligini 2-4 marotaba ortishiga olib keladi. Bunday xolat pirogen davolash usulida kullanadi. Masalan: asab tizimining ba’zi shakllarida tana xaroratini sun’iy ravishda ortirib nerv xujayralaridagi fermentativ reaktsiyalar tezligi keskin ravishda kuchaytiriladi.
Lekin ma’lum xaroratga yetgandan keyin ferment faolligi pasayadi. Fermentativ reaktsiya utaetgan probirkada xarorat 50-60 gradusdan ortsa enzimning apoferment kismi denaturatsiyaga uchrab reaktsiya tezligi pasayadi. Fermetntativ reaktsiya eng tez bulgan temperatura ushbu ferment uchun optimal temperatura xisoblanadi. Kupchilik fermentlarning ta’siri uchun optimal temperatura 37°S (soglom tana temperaturasi) ga teng. Xarorat pasayishi fermentativ reaktsiya tezligini susayishiga olib keladi. Bunday xolat laborator tekshiruvlarida keng kullanadi. Biologik substratlarning past xaroratda saklash ushbu xossaga asoslangan.
Ajratilgan a’zolarni sovutishdan ulardagi modda almashinuvini pasaytirishda kullaniladi, tukima va suyukliklarni yaxlatilgan xolatda yoki past temperaturada saklash autokatalitik parchalanishning oldini olish usuli bulib koldi.
Fermentativ reaktsiyalar odatda substrat kontsentratsiyasining kup bulgan xolatlarida kechadi. Bunday sharoitlarda reaktsiya tezligi muxitda mavjud bulgan ferment mikdoriga proportsionaldir. Bu proportsionallik ma’lum chegaragacha saklanadi, undan tashkarida substratning yetishmasligi natijasida reaktsiya tezligi pasayadi. Substrat kontsentratsiyasi ortganda reaktsiya tezligi avval ortadi, keyin esa doimiy bulib koladi. Agarda fermentlarni ketma-ket substrat kontsentratsiyasini oshirib inkubatsiya kilinsa, xar gal reaktsiya tezligi ortadi: avval juda tez, keyin sekinrok va nixoyat maksimal darajaga yetadi, ya’ni - Vmaks, maksimal reaktsiya tezligiga tugri keladi.
Mixaelis konstantasining K_M kiymati ushbu reaktsiya uchun reaktsiyada katnashayatgan reaktsiya tezligini ta’minlab bergan substratning kontsentratsiyasiga teng, maksimal Vmaks/2