Amaliy mashg‘ulotlarga tayyorgarlik ko‘rish. Reja: Sinfdan tashqari o‘tkaziladigan mashqulotlar

Didaktik o'yinning tarkibiy qismlari
1. O'yin g'oyasi: qoida tariqasida, o'yin nomida ifodalangan, o'quv jarayonida hal qilinishi kerak bo'lgan didaktik vazifaga kiritilgan, bilimga ma'lum talablarni loyihalash kabi savol vazifasini bajaradi.
2. Qoidalar: o'yin davomida o'quvchilarning xatti-harakatlaridagi harakatlar tartibini aniqlash, darsda ish muhitini yaratishga hissa qo'shish.
3. O'yin harakatlari: o'yin qoidalari bilan tartibga solinadi, o'quvchilarning bilim faolligiga hissa qo'shadi, ularga o'z qobiliyatlarini ko'rsatish imkoniyatini beradi.
4. Didaktik vazifaning kognitiv mazmuni - o'yin qo'ygan ta'lim muammosini hal qilishda qo'llaniladigan bilim va ko'nikmalarni o'zlashtirish.
5. Uskunalar: dars jihozlari, o‘qitishning texnik vositalarining mavjudligi, turli ko‘rgazmali qurollar: jadvallar, maketlar, didaktik tarqatma materiallar, g‘olib jamoalarga topshiriladigan medallar kiradi.
Didaktik o'yinlarni qo'llash. Kimyo fanini o`rganishda didaktik o`yinlardan foydalanish quyidagi masalalarni yechish imkonini beradi. Mavzuni o'rganishga qiziqish uyg'otish. Talabalarning ortiqcha yuklanishini kamaytirish. Talabalarning o'quv va kognitiv faoliyatini faollashtirish.
Darsni "jonlantirish" ning ba'zi usullari " Ko'plab yaxshi savollarni tarix va texnologiya faktlari asosida qurish mumkin. Masalan, radioaktivlik tarixi haqida gapirganda, talabalar savol berishlari kerak: Nima uchun uran oz miqdorda uran bo'lgan minerallar sof uranga qaraganda radioaktivroq? Nima uchun sulfat kislota shishasini yodidlar qoldiqlariga urib, yodni kashf qila oldi, garchi bunday holatda xlor hosil bo'lmasa?
Anagramma - bu harflarni qayta joylashtirish natijasida hosil bo'lgan so'z yoki ibora.
Didaktik o'yinlar an'anaviy ta'lim shakllarini to'liq almashtirmaydi, balki ularni to'ldiradi va bu kombinatsiya maktabda ta'lim jarayonini to'g'ri tashkil etish imkonini beradi.
Kimyoda kampyuter texnologiyalari
1. Kimyo darslarida kompyuter texnologiyalaridan foydalanish o‘quv va kognitiv faoliyatni optimallashtirish, o‘qitishni individuallashtirish, o‘quvchilarning o‘z-o‘zini tarbiyalashini tashkil etish qobiliyati orqali ta’lim sifatini oshiradi, o‘quvchilarning jamoaviy ilmiy-tadqiqot faoliyatini tashkil etish imkonini beradi.
2. Kompyuter o‘qitish vositalaridan ta’limning barcha bosqichlarida foydalanish mumkin: o‘quv axboroti manbai sifatida – yangi o‘quv materialini tushuntirishda, o‘rganilganlarni takrorlash va mustahkamlashda; ta'lim ko'nikma va malakalarini shakllantirish jarayonida simulyator sifatida; ilmiy-tadqiqot ishlarini, o'z-o'zini tayyorlash va individual ishlarni tashkil etish uchun axborot manbai sifatida; kamchiliklarni aniqlash va bilim va ko'nikmalarni tuzatish vositasi sifatida; talabalar bilan masofaviy ta'lim uchun.
3. Kompyuter texnologiyalari onlayn viktorinalar, tanlovlar ishtirokchisiga aylanish, ijodiy interaktiv loyihalarda ishtirok etish imkonini beradi.
4. Kimyo darslarida foydalanish mumkin bo‘lgan ko‘plab axborot-kommunikatsiya vositalari mavjud.
5.Taqdimotdan foydalanish turli harakatlarni almashish imkonini beradi.
6. Faoliyatning almashinishi, axborotni taqdim etish usullari turli xil kimyoviy saytlarni faollashtirishga imkon beradi, o'quvchilarning diqqatini oshirishga va darsdagi faolligini oshirishga yordam beradi, charchoqni kamaytiradi.
7. Kompyuter taqdimotlarining imkoniyatlaridan kelib chiqib, ulardan har qanday dars turida foydalanish mumkin.
Tayyor kompyuter mahsulotlari bilan ishlash Tayyor kompyuter mahsulotlari bilan ishlash bir necha yo‘nalishda olib borilishi mumkin: “slayd-ma’ruza” – o‘qituvchining tushuntirishlari bilan ishlash usullarini uzlugsiz ko‘rsatgan holda ma’ruzani to‘liq tinglash; "ma'ruza-bosqich" - ma'ruza bir necha bosqichlarga bo'linadi, bir qadam tinglangandan so'ng, ma'ruza to'xtatiladi va talaba keyingi bosqichni tinglashni boshlashi yoki oldingisini yana tinglashi mumkin; "nazorat" - ma'ruza ham bo'laklarga bo'linadi, ma'ruzaning har bir bo'lagi oxirida talabadan u yoki bu harakatni mustaqil ravishda yoki kompyuter ko'rsatmasi bilan bajarish so'raladi.

Kompetensiyaga asoslangan yondashuvni amalga oshirish uchun o'qituvchi darsni tashkil etish shakli, darsdagi nazariya va amaliyotning foizi (amaliyotga ko'proq vaqt ajratiladi), o'qituvchi tomonidan nazorat shakllari haqida o'ylashi kerak. Chunki oddiygina paragrafni takrorlash va matematik, fizik yoki imlo masalalarini yechish etarli emasligi aniq. Barcha slaydlarni ko'rish. Shunga o'xshash hujjatlar Kimyo fanidan maktab kursini o‘rganishda kimyoviy tajribadan foydalanishning asoslarini ko‘rib chiqish. Maktab kimyo kursida noorganik va organik birikmalarning xossalarini o'rganishda kimyoviy tajribaning kognitiv ahamiyatini tahlil qilish.

Zamonaviy kimyo darsini loyihalash, uning vazifalari, maqsadi va usullari. Kognitiv faoliyatni tashkil etish shakllarining xususiyatlari. Har xil turdagi darslarda darsning bosqichlari. O'qituvchining shaxsiyati, uning roli. Kimyo darslarida fizik asboblardan foydalanish. Kimyoviy tarkibning tabiiy fanlar materiallari bilan integratsiyasi. Kimyo fanini 8-sinflarida kimyoviy eksperiment. Kimyoda hisoblash masalalaridan foydalanish. Kimyo va fizika fanidan maktab kurslari mazmunini birlashtirish yo`llari. muddatli ish, Kimyo darslarida axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanish imkoniyatlari. Kimyo fanini o`rganish jarayonida ko`rgazmali qurollardan og`zaki metod bilan birgalikda foydalanish. Mashg'ulotlarni o'tkazishda talabalarning ishtiroki: asboblar, reagentlar yordamida eksperimental tajribalarni amalga oshirish. Didaktik o`qitish vositalariga qo`yiladigan talablar.
Maktabda kimyo asoslarini o`qitish metodikasi. Talabalar tajribasining bir qismi sifatida laboratoriya tajribalari va amaliy mashg'ulotlar. Kimyoviy tajribani tashkil etish. Kimyoviy jarayonlarni o'rganish, ularni misollar shaklida tasvirlash. Kimyo o`qitish asoslari, muammoli o`qitish metodidan foydalanish: kimyoviy o’qitishni shakllantirish; eksperiment, uning maktab o`quvchilari tafakkurini rivojlantirishdagi roli. Metallarning tuz eritmalari bilan o'zaro ta'sirini o'rganish metodikasi; kolloid eritmalar ustida tajriba Xavfsizlik qoidalarining nazariy asoslari. Oddiy laboratoriya jihozlari. Maxsus maqsadlar uchun kimyoviy shisha idishlar. Xavfsizlikni ta'minlash va talabalar tajribalarini o'tkazish. Kimyoviy laboratoriyada ishlashda xavfsizlik qoidalari.
Kimyoviy tajriba o'qitishning o'ziga xos usuli sifatida. Tushuncha, ko’rgazmali, talabalar tajribalari va laboratoriya mashg’ulotlarini tashkil etish va o’tkazish metodikasi. "Galogenlar" mavzusida laboratoriya ustaxonasida o'tkazilgan tajribalarga misol. Zamonaviy sharoitda maktab kimyoviy eksperimentining mohiyati va ahamiyati. Uning rivojlanish yo'nalishlarini tahlil qilish. Umumta’lim maktabi uchun umumlashtiruvchi ekologik eksperiment asosida tadqiqotga asoslangan amaliy mashg‘ulotlarga misol.
Elektrolitik dissotsiatsiyalanish nazariyasi an'ana bo'yicha. “Elektrolitlar va noelektrolitlar” mavzusini o'qitishdan boshlanadi. Bunda eritmada ionlar borligini isbotlash uchun o'qituvchi tok manbayidan kelayotgan o'tkazgichning birini lampochka orqali, ikkinchisini to'g'ridan to'g'ri elektrodlarga ulab, ularni eritmaga tushirganida lampochka yonishi tajribasini namoyish qilib ko'rsatadi. Elektr toki yordamida sodir bo'lgan bu tajriba ham o'quvchilar ongida saqlanib qoladi. O'qituvchining elektrolitlar dissotsiatsiyalanish jarayonida eruvchining roli to'grisida keyingi og'zaki tushuntirishlari o'quvchilarning tajriba natijalaridan chiqargan xulosalarini umuman o'zgartirmaydi. Shuning uchun bu bo'limda markaziy o'rin tutgan elektrolitlar suvda eriganda ionlarga ajralishi, undagi jarayonlar mexanizmi, energetikasi va dissotsiatsiyalanishiga ta'sir etuvchi boshqa omillaar tushuntirilib, o'quvchilar ongida shakllantiriladi. Shundan so'ng eritmada elektr o'tkazuvchanlikni vujudga keltiruvchi ionlarning bor-yo'qIigi, ko'p-kamligini aniqlash tajriba natijalariga asoslab olingan moddalarni elektrolit yoki noelektrolit, kuchli yoki kuchsiz elektrolitligini ko'rsatuvchi tajribalarni namoyish etish metodik jihatdan to'g'ri hisoblanadi.
“Elektrolitik dissotsiatsiyalanish nazariyasi” bo'limi mavzularini o'rganish jarayonida, markaziy masalasi bo'lgan elektrolitlarning dissotsiatsiyalanishi bo'yicha o'quvchilarda noto'g'ri tasavvurlarning shakllanib qolishini, bo'limni o'qitish metodikasi takomillashmaganligi, darslik va dars mazmuniga qo'yiladigan didaktik talablarga rioya qilmaslik oqibati bilan asoslash mumkin. Bunday muammo kelib chiqmasligi uchun birinchidan didaktikaning ilmiylik prinsipiga qattiq rioya qilib, munozarali yoki noto'g'ri qarashlarni bayon etishdan voz kechish kerak. Ikkinchidan, mazkur mavzuda ko'p o'qituvchilar elektrolitlarning elektr o'tkazuvchanligini aniqlash bilan birga ularda ionlar mavjudligini asoslash o'rniga, dissotsiatsiyalanish jarayoni sodir bo'lishini asoslab ko'rsatadilar. O'quvchilarning kimyoviy tajriba natijasida bilimlarining noto'g'ri shakllanishi o'qituvchining tajriba natijalarini to'g'ri tushuntirmasligi oqibatida paydo bo'Iadi. Yuqorida keltirilgan muammolarni hal qilish maqsadida kimyo fanlari chuqurlashtirib o'qitiladigan akademik litseylar uchun umumiy kimyo kursidagi 14 soatga mo'ljallangan “Elektrolitik dissotsiatsiyalanish nazariyasi” bo'limi mavzularni o'qitish metodikasi ishlab chiqildi. Mazkur bo'lirnni o'rganishning asosiy maqsadi o'quvchilar elektrolitlar suvda eriganda ionlarga parchalanishi mexanizmi to'g'risida tasavvurlar hosil qilishi, mazkur nazariya asosida kislota, asos, tuzlami ta'riflash hamda kimyoviy xossalarini asoslab berish, o'quvchilarda elektrolitlarning dissotsiatsiyalanishi, bosqichli dissotsiatsiyalanish tenglamalarini hamda almashinish reaksiyalarining to'liq, qisqartirilgan ionli tenglamalarini yoza olish malakalarini hosil qilish hisoblanadi.