Amaliy yadro fiziкasi

3.12-гasmda totoetfekt kesi111ini11g g-kvantlar eвergiyasiga bog·­ lanishi keltirilgan.
o . ,
у
3.12-rrtSltL Fulor:jfekt kr:si 111i 11i11,i: .f!.•k,mnt/a,· em:1·g i·asiga bog ·/a 11isl1i kelti 1· il ga11.

Rasmdan ko'1·i11adiki, g- kvant la r11i11g kalla eпergiyalarida kcsini juda kichik bo· Jad i. Вн eпergiyalarga nisbatan elektroпlar bog' lan is h eпergiyalari kichik bo'ladi \'а eleklron deyarli e,·kin bo· tad i. Gшшna­ kvantlar energiyasi Е пing kamayslii bilaв kcsim dastlab 1 / Е, qшшni

bo ' yiclia, keyin 1 / Е; ' ² qonш1i bo'yiclia osl1ib lюradi.
Fotoeffekt jагауопi og'ir moddalarda kichik energiyali g-11urla­ nisl1larning yt1tilisl1ida asosiy mexanizm l1isobl1111acli. Masala11, alш11i- 11iyda Е, <60 keV cnergiyalarda, qo·rg·osl1i11da esa Е"<600 keV encrgi­ yalar sohalarida fotoeffektjarayo11i ustunlik c1il ad i.
Komptrm effekti. Ga111n1a-k, •a nti erki11 yoki kt1cl1siz bog·lшigan elektron Ьilan о·zаго ta'sirlasl1ga11da, e11ergiyasi11ing faqat Ьiг qis111i11i elektronga beradi (3.13-гаsт).
.................
......,, _{-.._}е-
3.13-rasm. Котр/011 ejfekti11i11g y11z herisl, sxemasi.
128

Bunda socl1ilish b11rchagiga qarab, elektron noldan boshlab maksi- 111al qiyn1atlar11i e11ergiya oralig'ida qab11I qilishi m11mkin . (Kompton sochili s hidagi elektro11larni11g maksimal ene rg iyasi) :

E_ j -


^1- и :,
(3.36)

bu уегdа m₀- elektro1111iпg tincl1likdagi шassasi, s - yorнg•Jik tezligi (111₀ s = 0,511 MeV).
Ко111р1оп sochilisliiniпg differensial kesimiпi Kleyn - Nisliina - Tan1111 for11111lasi bo"yicl1a topisl1 rn11n1ki11:
(3 .37)



0
Ь11 yerda r = е ² / т, с ² - elektronniпg klassik radi11si, Z - atomning

0
tartib raqam i, Е - foto1111ing bosl1lang'ich e11e1·giyasi, Е' - sochilgan
fotor1 e ne r· g i r-yasi , 0 - socl1ilisl1 bш chag i.
Keltirilgan nшnosabat, Z ta elektro11da (уа'пi tartib raqami Z bo'lgan aton1da). birlik fazoviy burchak va 0 - b11rcl1ak yo'11alishida Korпpton socl1ilisl1 el1ti111olligini topisl1ga imko11 beradi.
Kornpton socl1ilisl1i to' liq kesimiпi (3.37) ifoda11i11g to'liq fazoviy burchak bo' yicha integr.1llash orqali olish 111umkin:

c,t = 1r • 1 ^2z- ^{{ [}
1- 2-^{(r +} -, ¹- ⁾¹ ln(2y + l) + ¹- + ⁴- - ¹- (2y + I) ^} ,


(3.38)

0 _r

7
bu yerda у = Е
-у • 2 r 2

2
/ т,.с •