Amilaza fermenti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA TA’LIM VAZIRLIGI MIRZO ULUG’BEK NOMIDAGI O’ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI BIOLOGIYA FAKULTETI SIRTQI BO’LIM BIOLOGIYA YO’NALISHI enzimalogiya fanidan MUSTAQIL ISH mavzu:amilaza fermenti bajardi:20-06 guruh talabasi Raxmatova K. Xudoyberdiyeva q. Ochilova S.

REJA:

1.Tarixi
2.Klassifikatsiyasi
3.Mexanizmi
4.Ahamiyati
5.Ishlatilishi

Tarixi

• 1908 yilda Wohlgemut tomonidan olib borilgan tadqiqot siydikda amilaza mavjudligini aniqladi va bu keyinchalik amilazadan diagnostik laboratoriya tekshiruvi sifatida foydalanishga olib keldi. Amilaza lipaza bilan bir qatorda, ayniqsa, o'tkir pankreatitga shubha qilinganda tez-tez buyuriladigan testdir
• Amilaza 1814 – yilda Peterburg fanlar akademiyasining a`zosi S. Kirxgof o`zining tajribalari natijasida unuvchi arpa tarkibida kraxmalni glyukozaga o`zgartiruvchi modda borligini bayon etadi. Bu modda glukoamilaza bo`lib , u dekstrinlarga ta`sir etib uni glyukozaga aylantiradi.
• 1831 – yilda Erxard Fridrix ( 1800 – 1837 ) kraxmalni gidrolizlaydigan bu fermentni ptialin deb ataydi. 1833 – yilda fransuz kimyogarlari Anselm Paen va Persolar Kirxgof usulida ajratilga ferment preparatini spirt yordamida cho`ktirib kukun holatida olish mumkinligini ko`rsatishadi. Uni diastaza ( amilaza ) deb nomlashadi. 1862 – yili yirik rus bioximiki A.Ya. Danilevskiy tomonidan pankreatit amilazasini tripsindan ajratib olindi. Klassifikatsiyaga 1961 – yilda kiritildi. 1905 – yilda sanoatlashtirilgan glukoamilaza ishlab chiqarish amalga oshirila boshlandi.

Amilazaning klassifikatsiyasi

• Amilaza grekcha “kraxmal”- fermenti degan ma’noni anglatadi, kraxmalning oligosaxaridgacha parchalanishini ta’minlab, hazm qilishda qatnashadi.
• Amilazaning 3 xil turi mavjud:
• 3-gidrolazalar sinfiga mansub
• 3.2-glikozilazalar
• 3.2.1-glikozid gidrolazalar
• K.F 3.2.1.1-Alfa-amilaza (1,4 a-D-glyukon glyukongidrolazalar)
• K.F 3.2.1.2-Beta-amilaza (1,4 a-D-glyukon maltongidrolazalar)
• K.F 3.2.1.3-Gamma-amilaza (glyukon 1,4 a-D-glyukozodaza)

Amilaza ovqat hazm qilish fermenti bo'lib, asosan oshqozon osti bezi va tuprik bezlari tomonidan chiqariladi va boshqa to'qimalarda juda kichik darajada topiladi. Amilaza birinchi marta 1800-yillarning boshlarida tasvirlangan va tarixda ilmiy jihatdan o'rganilgan birinchi fermentlardan biri hisoblanadi. U dastlab diastasta deb atalgan, ammo keyinchalik 20-asr boshlarida amilaza deb oʻzgartirilgan.