Aminokislotalar, ularning tuzilishi, kimyoviy o’ziga xos xususiyatlari. Kapron – sintetik tola. ΑLfa – aminokislotalar oqsillarning strukturaviy birligi ekanligi. Oqsillarning tuzilishi va biologik ahamiyati. Aminokislotalar

Bir DNK shınjırınıń fragmenti

Shınjır fragmentindegi R₁ – adenil, R₂ – guanil, R₃ – sitozil hám R₄ – timin radikalları.

Rentgenostruktura analiz maǵlıwmatları tiykarında DNK hám RNK makromolekulalari bir- biri menen baylanıslı eki spiral shınjırınan ibarat ekenligi tastıyıqlanǵan. Quyda olardıń fragmenti eki spiral shınjır kórinisinde suwretlengen :
DNK dıń qos dúzılıw sxeması. Eki spiral shınjırlar óz-ara vodorod baǵlar arqalı birikkan, bul baǵlar bir geterosiklik tıykardıń radikali, ekinshi geterosiklik radikali menen óz-ara tásirlesiwi nátiyjesinde kelip shıǵadı.
Óz-ara vodorod baǵlar arqalı bir- birine birikkan tiykarlar komplementar yamasa bir- birin tolıqlawısh tiykarlar dep ataladı.
Áne sonday óz-ara baylanısqan jup tiykarlar payda bolishida quydagi nizamlıqǵa ámel etiledi :
Tiykarlardıń biri álbette purin tiykar, ekinshisi pirimidin tiykar bolıwı kerek. Usınıń menen birge timin álbette adenine menen, sitozin bolsa, guanin menen jup payda etedi.
Nuklein kislotalar aq yamasa ash - sarı qattı elementlar, suwda az eriydi, biraq sıltılardıń suwlı eritpelerinde duz payda bolıwı esabına eritpege ótedi.
Nuklein kislotalar jańa ashılıwlarınıń avtorı shvesariyalik ximik F. Misher bolıp tabıladı. Ol 1869 - jılda leykositlarda jańa ximiyalıq birikpe bar ekenin anıqladi jáne onı nuklein (latınsha nukleus - yadro ) dep atadi.
Nuklein kislotalardıń fiziologikalıq áhmiyeti kútá úlken, olar hámme xujayralarda erkin halda da, beloklar menen baylanısqan halda da boladı. Nuklein kislotalargina aminokislotalardan proteinlarning sintez bolıwın basqaradi. DNK genetikalıq informaciyalardıń dáregi (genetikalıq kod ) hám olardı saqlaw ushın xızmet etedi hám óz - ózlerin anıq kóshiriw ózgeshelikine iye. DNKda hár bir RNK larni sintez qılıw ushın programma (joba ) qóyıladı. Óz qábiletinde beloklardı sintez qılıw ushın matrisa bolıp xızmet etedi.