Anatomiya 2014. indd

 o‘tadi.
To‘rt tomonli teshik
 lateral tomonda joylashib uning devorla-
rini: lateral tomondan yelka suyagi, medial tomondan yelka uch 
bosh li mushagining uzun boshi, yuqori tomondan kurak osti mu-
shagining pastki chekkasi, past tomondan katta yumaloq mu shak 
hosil qiladi. Undan yelka suyagini o‘rovchi orqa arteriya va qo‘ltiq 
osti nervi
 o‘tadi.
Tirsak chuqurchasi tirsak bo‘g‘imini oldida joylashgan. Uning
 
tubini va yuqorigi chegarasini yelka mushagi, lateral tomondan 
yelka-bilak mushagi, medial tomondan yumaloq pronator chega-
ralagan.Tirsak chuqurchasida teri ostida qo‘lning yuza venalari 
joylash gan bo‘lib, ularga vena ichiga quyiladigan inyeksiyalar qi-
linadi. Chuqurroqda esa yirik qon tomir va nervlar o‘tadi.
Oyoq mushaklari va fassiyalari
Oyoq mushaklari qo‘ldagi kabi chanoq kamari va oyoqning er-
kin qismi: son, boldir va oyoq panjasi mushaklariga bo‘linadi.
Chanoq mushaklariga chanoq suyaklaridan boshlanib, son 
suyagiga birikuvchi mushaklar kiradi. Ular chanoq-son bo‘g‘imiga 
ta’sir qilib, uning uch o‘q atrofidagi harakatini ta’minlaydi va bi-
rikish sohasiga qarab ikki: chanoqning ichki yuzasidagi (98-rasm) 
va chanoq ning tashqi yuzasidagi mushaklarga bo‘linadi.
Chanoqning ichki yuzasidagi mushaklarga yonbosh-bel va ki-
chik bel mushaklari kiradi.
1. 
Yonbosh-bel mushagi (m. iliopsoas) turli sohadan boshla-
nuvchi ikki: katta bel va yonbosh mushagidan iborat.
Katta bel mushagi (m.psoas major) duksimon shaklda bo‘lib, 
XII ko‘krak va barcha bel umurtqalarining ko‘ndalang o‘simta-
lari va tanasining lateral yuzasidan boshlanadi. U umurtqalar-
ning ko‘ndalang o‘simtalari oldidan umurtqa tanasi bo‘ylab past-
ga tushadi.

---

185