Anatomiya 2014. indd

211-rasm. Forstner perimetri yordamida ko‘rish
maydonini aniqlash.

---

501
Gavharning nur sindirish kuchi doimiy bo‘ladi. Aniq va no-
zik mos lashish gavhar egriligini o‘zgarishi hisobiga bo‘ladi. Bu 
vazifani u nofaol bajaradi, chunki xaltasi kiprikli boylam
 vosita-
sida kiprikli tanaga birikkan. Kiprikli mushak qisqarganida xusu-
siy tomirli parda oldinga suriladi va kiprikli tana gavhar ekvato-
riga yaqin lashadi. Buning natijasida kiprikli boylam bo‘shashib, 
gavhar o‘zining elastik kuchi tufayli qalinlashadi va uning nur 
sindirish kuchi oshib, yaqinni ko‘rishga o‘rnashadi. Kiprikli ta-
na bo‘shashganida kiprikli tana gav har ekvatoridan uzoqlashadi. 
Kip rikli boylam tortilib gav har yupqalashadi va uning nur sindi-
rish xususiyati pasayib, gavhar uzoq ni ko‘rish ga o‘rnashadi.
Yoshga qarab gavharning elastikligi kamayadi, u qattiqlashadi 
va kip rikli mushak qisqarganida o‘zining egriligini o‘zgartirish xu-
susiyatini yo‘qotadi. Bu yaqin masofani aniq ko‘rishga xalaqit be-
radi. Qarilik uzoq ni ko‘rish 40 yoshdan keyin rivojlanadi.
Ko‘rish nuqsonlari. Ko‘rish nuqsonlari ko‘z olmasi uzunligini 
no to‘g‘ri rivojlanishi oqibatida kelib chiqadi. Ko‘z olmasi uzayib 
ketsa, yaqinni ko‘rish 
(miopiya) paydo bo‘ladi. Bunda tasvir to‘r 
pardani oldida fokuslanadi. Yaqinni ko‘rishni tuzatish uchun ikki 
tomoni botiq linzalardan foydalaniladi. Ko‘z olmasi qisqarib qol-
sa, uzoqni ko‘rish 
(gipermet ropiya) kuzatiladi. Bunda tasvir to‘r 
pardani orqasida fokuslanadi. Uzoqni ko‘rishni tuzatih uchun ik-
ki nomoni qavariq linzadan foydalaniladi. Shox parda yoki gav-
harning egriligini noto‘g‘ri holatidan kelib chiqadigan, ko‘zda 
tasvirni buzilishi bilan o‘tadigan ko‘rishni buzilishiga 
astigma-