Anatomiya 2014. indd

tism deyiladi. Buni silindrik oyna bilan tuzatiladi.
Ko‘zning moslashuvi. Qorong‘i binodan yorug‘likka chiqqan-
da, yoki teskarisi yorug‘ binodan qorong‘ilikka o‘tganda ko‘zni 
mosla shuvi yuz beradi. Yorug‘likka moslashish 4–6 daqiqada 
o‘tsa, qorong‘ilikka moslashish 45 daqiqagacha davom etadi. 
Rangni qabul qilish. Rangni ko‘rish predmetlarni ko‘rinishi-
ni yax 
shilaydi va ular to‘g‘risida qo‘shimcha ma’lumotlarni 
ta’minlab beradi. Rangni qabul qilishni kolbachalar ta’minlay-
di. Qorong‘i likda faqat tayoq chalar faoliyat ko‘rsatganida, rang-
ni ajratib bo‘lmaydi. Turli uzunlikdagi nurlarga ta’sirlanuvchi 
va turli rang larni sezishni ta’minlovchi yetti xil kolbachalar bor. 
Rangni tahlil qilishda faqat ko‘z retseptorlari ishtirok etibgina 
qolmay, balki markaziy nerv tizimi ham ishtirok etadi.
Rang ko‘rligi. Rang ko‘rishni buzilishi daltonizm deb ataladi. 

---

502
Agar qizil rangni qabul qilish buzilsa 
protanopiya, yashil rangni – 
deyteranopiya va binafsha rangni – tritonopiya deyiladi. Rangni 
ko‘rishni to‘liq buzilishi 
axromaziya deyiladi. Bunday odamlar 
uchun butun dunyo kul rangga bo‘yalgan bo‘ladi. Qizil rangni qa-
bul qila olmaydiganlar och qizilni to‘q yashildan, binafsha rangni 
moviy rangdan ajrata olmaydi. Yashil rangni qabul qila olmay-
diganlar yashil rangni to‘q qizil rang bilan aralashtirib yubo radi. 
Rang ko‘rishning buzilishi maxsus tablitsalar yordamida o‘rnati-
ladi.
Binokulyar ko‘rish va uning ahamiyati. Ko‘z buyumni o‘lcha-
mi, shakli, hajmi, rangi, yoriqligi, harakati, joylashgan masofa-
sini aniq lashga moslashgan. Bunda ikkita ko‘z bilan ko‘rish yoki 
binokular ko‘rish katta ahamiyatga ega.
Buyumni relyefli, hajmli ko‘rish – sterioskopiya o‘ng va chap 
ko‘zni buyumni bir xil qabul qilmaslikka asoslangan. Chap ko‘z 
ko‘proq bu yumni chap tomondan, o‘ng ko‘z o‘ng tomondan ko‘-
radi.