"Анатомия ва гистология" кафедраси остеология, синдесмология ва миология фанидан маъруза матнлари


Download 0.72 Mb.
bet53/73
Sana09.04.2023
Hajmi0.72 Mb.
#1346416
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   73
Bog'liq
ADav

Мускулларнинг турлари ва иши.
Мускуллар жойлашиш урнига, шаклига, толаларнинг йуналишига, латерал ёш медиал жойлашишига караб катор туркумларга булинади.
Шаклига караб узун, киска ёки сербар мускуллар, туртбурчак, юмалок, дельтасимон, камболасимон мускуллар тафовут этилади. Баъзи мускуллар бир неча бошли булгани учун куп бошли мускуллар туркумига киради.
Мускул толаларнинг йуналишига караб тугри (паралел ) толали (m rectum), толалари айланма жойлашган (m orbicularis), кундаланг жойлашган (m transversus) кийшик жойлашган (m obligus) мускуллар тафовут килинади. Ярим пайли (m semitendinosis) ва ярим пардали (m semimem branosus).
Бажарадиган ишига караб мускуллар букувчи (flexores), ёзувчи (extensores), якинлаштирувчи (adductores), узоклаштирувчи (abductores), айлантирувчи (ratatoris), ичкарига (pranotores) ва ташкарига (supinatoris) букувчилар туркумига булинади.
Мускуллар иши уларнинг кискаришидан иборат. Mускуллар кискарар экан, купинча бошланиш ва бирикишжойларини бир-бирига якинлаштиради, шунинг учун бошланган учи кимирламай турган томони (punctum fixum), харакат килаётган учи (punctum mobile) дейилади. Харакат килувчи ва кимирламай турувчи учлари айрим холларда алмашиб туриши хам мумкин.
Мускул кискарганда унинг бир учи иккинчи учига якинлашади, натижада гавданинг ана шу кисми харакатга келади, бинобарин, мускул механик иш бажаради. Мускул механик ишдан ташкари, статик иш хам бажаради.
Мускулларнинг статик иши гавданинг маълум вазиятни тик саклаб туриш учун сарф булади, аммо гавда фазода урин алмашмайди, чунончи - кимирламасдан оёкда тик туриш ёки стулда утириш вазиятни саклаш учун мускуллар кискариб туриши лозим.
Бажарилган ишнинг кучи шу ишни бажараётган мускулнинг кундаланг кесимига боглик. Мускулнинг иш бажариш куввати юк кутариш кучи дейиш мумкин.
Кискарган вактда бошка мускулга ёш мускуллар гурухига карама - карши иш бажарса, бундай мускуллар антогонит мускуллар хисобланади. Аксинча, узининг иши билан иккинчи бир мускулнинг ёки мускуллар гурухининг ишига ёрдам берадиган мускуллар Синергист мускуллар дейилади.
Тананинг орка томонидаги мускуллар, кукрак, корин мускуллари ва фациялари. Диафрагма орка мускуллари одатда икки гурухга булинади. Юза ва чукур мускуллар.

Download 0.72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   73




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling