Andijon davlat universiteti psixologiya kafedrasi

Javoblar quyidagicha bo‘lgan. 
№ 
Javoblar xarakteri 
O‘quvchilarning o‘yinlardan 
foydalanish darajasi 
1-sinf 
2-sinf 
3-sinf 
1 
Yangi 
bilimlar 
berish 
jarayonida didaktik o‘yinlar
8,5 % 
6,5% 
6% 
2 
O‘tilganlarni 
mustahkamlash 
jarayonining didaktik o‘qinlar
6 % 
9,5% 
3,5% 
3 
Matematika o‘qitishda
7% 
3,5 % 
6,5% 
4 
Ona tilini o‘qitishda
8,5 % 
7% 
3,5% 
5 
Hamma fanlarni o‘qitishda 
13,5% 
9,5% 
12, 5% 
Sinflar bo‘yicha qo‘llaydigan 
o‘qituvchilar soni va foizi 
Sinflar
1-sinf 
2-sinf 
3-sinf 
Soni 
59 tа 
53 tа 
37 tа 
Foizi 
28 % 
26,5% 
18,5% 

---

75 
Ko‘pgina o‘qituvchilar o‘qituvchilar didaktik o‘yinlarni tanlashda va ishlab 
chiqarishda o‘quvchilar yordamidan ham foydalanadilar. Biz tarqatgan 202 ta 
anketaga 50 nafar o‘qituvchi ham didaktik o‘yinlarni tanlashda va ishlab 
chiqarishda o‘qituvchi ham didaktik o‘yinlarni tanlashda va ishlab chiqishda 
o‘quvchi yordamidan foydalanaman, degan fikrni bildirgan.
Ta’lim jarayonida didaktik o‘yinlardan foydalanish ko‘pincha o‘qituvchining 
bilish va mahoratiga bog‘liq. Ko‘p o‘qituvchilar didaktik o‘yinlarni bir qancha 
turlarini yaxshi bilishadi: 22-umum ta’lim maktabining boshlang‘ich sinf 
o‘qituvchisi Aralova Mohigulning berilgan savollariga javobi quyidagicha bo‘lgan. 
Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini bilim olishga qiziqtirishda didaktik o‘yinlarning 
ahamiyati kattadir. 
Didaktik o‘yinlarni barcha fanlarda, ayniqsa o‘qish, ona tili, matematika, 
jismoniy tarbiya darslarida foydalangan. U ta’lim berishda quyidagi nomlari 
ko‘rsatilgan o‘yinlardan foydalangan. 
1. Alifbe darsida “Kun va tun”, “Adashganlar”, “Darvoza”, “Qaysi ortiqcha”
va hakazolar. 
2. Matematika darsi bo‘yicha: “Nima o‘zgardi”, “Tez o‘ylab top”, “10 gacha 
to‘ldir”,
“Kim o‘yini ”, “Kim tez o‘raydi”, “Kim o‘zar” va boshqalar. 
3. Jismonuy tarbiya darsida «Kim oldinda», «Kim chaqqon », «Estafeta», 
«Qizil
bayroqcha», «Kim tez o’raydi», «Kim o’zar» va boshqalar. 
Quyidagi o‘qituvchilarning didaktik o‘yinlarni bilish darajalarini analiz qildik. 
2 tadan 5 tagacha o‘yinlarni bilidiganlar: 92 ta o‘quvchi, 5 ta va undan ortiq 
o‘yinni biladiganlar: 66 ta o‘quvchi, 10 ta va undan ortiq o‘yinni biladiganlar; 44 
nafar o‘qituvchi. 
Hamma 
fanlarda 
didaktik 
o‘yinlardan qo‘llaydigan o‘qituv-
chilar foizi 
26,5% 

---

76 
Kuzatishlar shuni ko‘rsatadiki hali ta’lim jarayonida o‘qituvchilarning 
didaktik o‘yinlardan foydalanish darajalari hozirgi davr talabiga javob bermaydi. 
Masalan, 4-“A” sinf o‘qituvchisi Shukurova, Qobilovalar darslarida didaktik 
o‘yinlarni ham qo‘llashi natijasida o‘quvchilari to‘liq o‘zlashtira olmagan. 
Biz tadqiqot ishlarimiz jarayonida o‘yin jarayonining samarali o‘tishi va 
kutilgan natijalarni berish uchun quyidagi talablarga amal qilish zarurligini 
aniqladik. 
1. O‘quvchilar o‘yinda qatnashgan tayyorgarligi, har bir o‘quvchi o‘yin 
qoidalarini yaxshi o‘zlashtirishi, maqsadini aniqlab, tushunib yetishi, unda 
qatnasha olish darajasidagi bilimga ega bo‘lishi kerak. 
2. Har bir o‘quvchi zarur didaktik material bilan ta’minlash. 
3. O‘quvchilarning murakkab o‘yinlar ayrim harakatlarni puxta o‘zlashtirib 
olishlarini ta’minlash maqsadida bosqichma-bosqich, keyinchalik esa uni turli 
variantlarda o‘tkazish. 
4. O‘quvchilar hatti-harakatini o‘z vaqtida to‘g‘rilash va baholash. 
5. O‘quvchini o‘yinda yutqazib qo‘yganligi uchun keyin kulish kabi uning 
shaxsiga teguvchi holatlarga yo‘l qo‘ymaslik. 
6. O‘yin qoidalarini o‘zlashtirish, xotirani o‘stirish, ziyraklik, mustaqillik, 
tirishqoqlik kabi hislatlarni tarbiyalash orqali uni har bir darsda sistematik va 
ma’lum maqsadga yo‘naltirilgan ravishda, o‘tkazib turish. 
Modomiki, o‘yinning muntazam ravishda o‘tkazib turilishi shart ekan, 
o‘qituvchi o‘yinning mazmunli, maqsadga muvofiq bo‘lishi, qiziqarli o‘tishi uchun 
shart bo‘lgan barcha zarur tadbirlarni ko‘rishi, mayda detallargacha e’tibor berish 
kerak. Kuzatish va tadqiqotlarimiz jarayonida bir qancha predmetlarga doir 
o‘yinlarni o‘rganib umumlashtirdik.