Andijon davlat univyersiteti

Ishning maqsadi. Yoz oylarida o’simliklarning suvni tejab sarflash 
xususiyatlarini o’rganishdan iboratdir. 
Identiv o’kuv maqsadlari. 
1.Talaba suv rejimi nimaligini bilib oladi. 
2.Transpiratsiya jadalligini tushunadi va aniqlay oladi. 
3.O’simlikning yoz oylaridagi xolatini taxlil qila oladi.
Kerakli jixozlar: termostat, gorzion tarozi, sekundomer, qaychi, 
daftar, qalam, raqamlangan qog’oz xaltachalari, chizg’ich. 

---

236 
 
Ishni bajarish. 
Ish A.A. Ivanov uslubi bo’yicha bajariladi. Transpiratsiya jadalligi gorzion 
tarozi yordamida barglarni tezlik bilan tortish yo’li orkali aniqlanadi. Bunda kun 
davomida, xar 2 soatda (takrorlanishi 3-5 marta), ya’ni yertalabki soat 8 dan 
kechqurungi soat 20 gacha o’simlik bargining dastlabki og’irligi, so’ngra 3 
minutdan keyingi og’irligi tortiladi va daftarchaga yozib olinadi hamda og’irligi 
ma’lum bo’lgan bu barg raqamlangan qog’oz qopchalarga solinadi. Xar 2 soatda 
bargni tortishdan avval xavo xarorati va xavoning nisbiy namligi Asman 
psixrometri orqali o’lchanib turiladi va ko’rsatkichlar daftarga yozib boriladi. 
Ishning oxirida raqamlangan kopchalarga solingan o’simlik barglari termostatda 
105°S da og’irligi o’zgarmagunga qadar quritiladi va quritilgandan keyingi 
og’irligi ham tortiladi (namunadagi suvning miqdori aniqlanadi). Og’irligi yana 
daftarga yozib olinadi va quyida keltirilgan formula asosida transpiratsiya jadalligi 
hisoblanadi, jadval to’ldiriladi, xulosa qilish bilan ish yakunlanadi. 
Jadval-2 
Transpiratsiya jadalligini xisoblash (mg/g s. xisobida) 
t/r 
O’simlik 
nomi 
Xar 2 soatdagi og’irligi 
Transpiratsiya 
jadalligi 
8 
10 
12 
Dastlabki 
og’irligi 
Keyingi 
og’irligi 
Dastlabki 
og’irligi 
Keyingi
og’irligi 
Dastlabki 
og’irligi 
Keyingi 
og’irligi 
1 
2
3
Transpiratsiya jadalligi (TJ) quyidagi formula asosida hisoblanadi: 
TJ = (a-b)x 20x1000 a 
a - dastlabki og’irligi b — Z1 dan keyingi og’irligi