Andijon mashinasozlik instituti elektrotexnika fakulteti

Issiqlik elektr stantsiyalari: kondensatsion elektr stantsiyalari. KES-lar odatda yoqilg‘i qazib olinadigan va suv ta’minoti yaxshi bo‘lgan joylarga quriladi.

Kondensatsion issiqlik elektr stantsiyasini printsipial texnologik sxemasi:

1-yoqilg‘i ombori va yoqilg‘i uzatish sistemasi; 2-yoqilg‘i tayyorlash sistemasi; 3-bug‘ generatori; 4-turbina; 5-kondensator; 6-sirkulyatsion nasos; 7-kondensat nasosi; 8-ta’minlovchi nasos; 9-bug‘ generatorining o‘txonasi; 10-parrak; 11-tutun; 12-havo isitgich; 13-suv ekonomayzeri; 14-past bosimli suv isitgich; 15-deaerator; 16-yuqori bosimli isitgich.
KES agregatlari katta quvvatli bo‘lib, ularning boshqa stantsiyalardan farqlovchi xususiyati manevrli emasliklaridir, ya’ni bu agregatlarni ishga tushirib, sinxronlash uchun ketadigan vaqt 3-6 soatni tashkil etadi. KES-larda faqat elektr energiyasi ishlab chiqariladi va ishlatilgan bug‘ kondensatorlarga yig‘ilib, qayta foydalanish uchun yuboriladi. Bu elektr stantsiyalarning foydali ish koeffitsiyentlari 32-40%-dan ortmaydi. Ular atrof muhitga salbiy ta’sir etadi.
Issiqlik elektr stantsiyalari: issiqlik elektr markazlari. IEM-larini esa iste’molchilarga yaqin joylarga quriladi va tashib keltiriladigan yoqilg‘idan foydalaniladi IEM-larda elektr va issiqlik energiyalari ishlab chiqariladi.
Ular nisbatan tejamli ishlaydi va foydali ish koeffitsiyentlari 60-70% ga yetadi.
Gaz turbinali elektr stantsiyalarning asosini quvvati 25-100 MVt-li gaz turbinalari tashkil etadi. Yonish kamerasiga yoqilg‘i (gaz, dizel yoqilg‘isi) tashlanadi, shuningdek u yerga kompressor orqali siqilgan havo haydaladi.
GTK-larni FIK-i 30% atrofida bo‘ladi. Qizigan yonish mahsulotlari o’z energiyasini gaz turbinasiga beradi va u kompressor hamda sinxron generatorni aylantiradi. qurilma ishga tushiruvchi elektr motori yordamida 1-2 minut davomida ishga tushiriladi.
Gaz turbinalarining tejamkorligini oshirish uchun bug‘-gazli qurilmalar ishlab chiqilgan. Ularda yoqilg‘i bug’ generatorining o‘txonasida yoqilib, hosil bo‘lgan bug‘ esa bug‘ turbinasiga yo‘naltiriladi. Bug‘ generatoridan chiqayotgan yonish mahsulotlari, tegishli haroratgacha sovutilgandan so‘ng, gaz turbinasiga yo‘naltiriladi.