Andijon mashinasozlik instituti I. M. Sirojiddinova o. X. Pulatova «kasbiy psixologiya»

Diqqatning o’zgaruvchanligi 
Ko’pchilik mualliflar diqqat tarqalishi, aslida, uning teskari tomoni, deb 
hisoblaydi o‘zgaruvchanlik yoki refocusing yashirin tarzda bir holatdan ikkinchi 
holatga  o‘tishni nazarda tutadi. Kommunikatsiya bir ob‘ektning boshqasiga ongli 
va mazmunli harakatini bildiradi.  
Umuman olganda diqqatning o‘zgarishi murakkab vaziyatlarda bir ob‘ektdan 
ikkinchisi diqqat qilinishiga imkon beradi. Diqqatning o‘garuvchanligi hammada 
har xil va u bir qancha talablarni o‘z ichiga oladi (birinchi navbatda, avvalgi va 
keyingi sub‘ektning faoliyati va ularning har biri bilan bog‘liq o‘rtasidagi 
munosabatlarni hisoblash) agarda holat qiziqarli bo‘lsa u oson kechadi va aksincha 
bo‘lsa qiyin. Diqqat o‘zgaruvchanligi uning yahshi o‘zlashtirilgan sifatiga bog‘liq.

---

136 
Shu bilan birga, ba‘zi psixologlar bu holatni rostan ham bo‘lishi mumkin deb 
hisoblaydilar qachonki o‘zgaruvchan diqqat bir ob‘ektdan boshqa ob‘ektga 
o‘tganida sub‘ektda illyuziya hosil qilib bir vaqting o‘zida bir nechta ob‘ektga 
diqqat qilishholatini yaratganda: Rim hukmdori Yuliy TSezarь bir vaqtning o‘zida 
bir necha ishni qilish imkoniga ega bo‘lgan, bular ko‘rish, yozish, eshitish va 
buyruq berish. U shunchaki diqqatini o‘zgartirish imkoniga ega bo‘lgan. Lekin bu 
hozirgi kunda katta ta‘surot bilan inobatga olinadi. Bourdon sinov (harflar) yoki 
"Landolt uzuk (to‘rt lavozimlarda rasmiylashtiruvi bilan uzuk): kontsentratsiyasi 
va diqqat barqarorlik proofreading na‘muna orqalibelgilanadi. 
Kommutatsiya va diqqat tarqatish SHulte stol (25 qora raqamlari), yoki qizil 
va qora stol SHulte-Platonov (qizil 24 va 25 qora raqamlar) bilan belgilanadi. 
Diqqatning o‘zgarishini Bourdon test yordamida ham tekshirish mumkin. 
Misol uchun bir harfni o‘chirib ikkinchisini yozish bunda diqqatning o‘zgarishini 
aniqlab bo‘lmaydi.