Andijon mashinasozlik instituti “sanoat ishlab chiqarishni tashkil etish” kafedrasi

MH ( SB - O’X_bir) – DX  0
MH ( SB - O’X_bir) DX
DX Doimiy xarajatlar
MH  -----------------  ------------------------------------------
( SB - O’X_bir) sotish bahosi – o’zgaruv.xaraj.(bir)


Bizning misolda bu formula bo’yicha yechim:
Mahsulot hajmi  1700000 : ( 1000 – 610)  4359 dona


Endi ikkinchi usul - marjinal usulni ko’rib chiqamiz.
Yuqoridagi tenglamadagi ( SB - O’X_bir) bir birlik mahsulot uchun marjinal daromadni aks ettiradi:


Bir birlik mahsulot uchun MD  (MDb) x (Baho (B) - 1 birlik mahsulot uchun qzgaruvchan xarajatlar)
Bundan esa quyidagini keltirib chiqarish mumkin:


Jami MD (MD)  Mahsulot hajmi x MDb  Mahsulot hajmi x (Baho – Qzgaruvchan xarajatlar)
Demak, mahsulot hajmini topish uchun jami marjinal daromadni mahsulot birligi marjinal daromadiga bo’lish kerak ekan, ya’ni:
Jami marjinal daromad
MH  ---------------------------------------------------
Mahsulot birligi marjinal daromadi
O’z navbatida:
MD  Doimiy xarajatlar (DX)  Foyda (F)


Zararsizlik nuqtasida esa:
MD  Doimiy xarajatlar, demak zararsizlik nuqtasi uchun formula quyidagicha bo’ladi:


Doimiy xarajatlar
MH  ---------------------------------------------------
Mahsulot birligi marjinal daromadi

Zararsizlik nuktasi tahlilini qo’llash

Tahlilning qo’llanilishini misol yordamida kqrib chikamiz.
Misol 5.
1 birlik mahsulotning sotish bahosi : 300
Qzgaruvchan xarajatlar (xom ashe) : 100 bir birlik uchun
Doimiy xarajatlar (yillik) : 50000 ( tsex ijarasi)
Savollar:
1. Zararsizlik nuqtasiga erishish uchun nechta mahsulot sotish kerak?
2. Agar ijara bahosi 10% ga oshsa va korxona 200000 yillik foyda olmoqchi bulsa, u holda bir yilda hancha mahsulot ishlab chiharishi talab etiladi?
3. Faraz qilaylik, yillik ishlab chiharishining eng yukori hajmi 250 dona. 200 ming sqm yillik foyda olish uchun (renta bahosi ortgan) sotish bao’osi hancha bqlishi kerak?