Андижон машинасозлик институти

 
 
9-Маъруза. Ёнғин хавфсизлиги
 
Режа: 
1. Умумий маълумотлар. 
2. Ёнғинни ўчириш моддалари ва уларнинг хоссалари. 
3. Ёнғинга қарши сув таъминоти. 
4. Ёнғин хавфсизлиги ситемасига талаблар. 
5. Ўт ўчиргичлар, ўт ўчириш қурилмалари ва машиналари. Ёнғин 
мухофазасини ташкил этиш ва ёнғинни ўчириш. 
1. Умумий маълумотлар 
Ёнғин-махсус жойдан бошқа жойда ёнувчи, моддий зарар келтирувчи ва 
назорат қилиб бўлмайдиган ёниш жараёнидир. 
Ёнғиннинг одам ва ҳайвонларга таъсир қилувчи хавфли ва зарарли 
омиллари: очиқ ёнғин, атроф-муҳит ва нарсаларнинг юқори ҳарорати, токсик 
моддаларни ёниши, тутун, ҳаво таркибида кислород концентрациясининг 
камайиши, қурилиш конструкцияларининг қулаётган қисмлари; портлашдаги 
тўлқин зарби, отилаётган қисмлар ва зарарли моддалар ҳисобланади. 
Юқорида қайд қилинган омилларнинг хавфлилиги ёнғинни давом этиш 
вақтига (Т
ё
) боғлиқ бўлади ва қуйидаги формула бўйича аниқланади. 
Т
ё
=N/

, (1) 
бу ерда N-ёнувчи модда миқдори, кг/м
3
;

-моддани ёниш тезлиги кг/м
3
соат. 
Агар бинода ҳар хил қаттиқ ва суюқ моддалар бўлса ҳамда бино майдонининг 
дераза майдонига нисбати 4:10 атрофида бўлса ёнғинни давом этиш вақти. 
Т
ё
=S
r
/6S
0
(g
1
/n
1
+g
2
/n
2
+...+g
n
/n
n
)
(2) 

---

формула бўйича топилади. 
бу ерда g
1
..g
n
-ҳар бир ёнувчи модда миқдори (кг/м
2
); n
1
…n
n
-моддаларнинг 
ёниш тезлигини ҳисобга олувчи коэффициент (қабул қилинади:бензин учун-15, 
резина, органик шиша учун-35, автомобил шиналари учун- 40, ёғочлар учун-65 
ва бошқалар). 
Ёнғинни ўчиришдан кўра унинг олдини олиш осондир. Шу сабабли 
корхоналар, ишлаб чиқариш участкалари раҳбарлари ёнғин чиқиш сабабларини 
билиши ва уни олдини олиш бўйича тегишли тадбирларни амалга ошириши 
керак.