Aniqlash usullari

moslamasining sxematik ko‘rinishi:

1 - Barboter, 2 - namuna idishi, 3 - RAA asbobi va 4 - o‘lchash kamerasi.

radon o‘lchagichi yordamqsa SRK konsentratsiyasini aniqlash moslamasining sxematik ko‘rinishi berilgan.

Moslama uch qismdan: 1 - havo haydash nasosi (barboter), 2 - namuna idishi, 3 - RAA, radon o‘lchash asbobi va 4 - o‘lchash kamerasidan iborat bo‘lib, ular o‘zaro havo naychalari orqali ulangan bir butun yopiq sistemani tashkil qiladi. Havo haydash nasosida (1) kirish (K) va chiqish (CH) ulanish moslamalari, havo haydash quvvati 1 l/min va vaqtlari - 2; 5 va 20 min tashkil qiladi. Idishga (2) naycha yordamida 55 ml namuna suvi quyilib, (5.10-rasmdagidek) sistemaga ulanadi. Barboterning (1) besh minut ishlash jarayonida, suvdagi hamma radon gazlari idish bo‘shlig‘iga (2), undan esa RAA asbobining (3) o‘lchash kamerasiga (4) tushadi. Barboter to‘xtagandan keyin, RAA asbobi avtomatik tarzda ²¹⁸Ro aktivligini 20 min davomida o‘lchab, natijalarni displeyga chiqaradi. Displeyda α-zarralar soni, RSK qiymati (Bk/l), muhit harorati, bosimi va namligini ko‘rish mumkin. RAA asbobining qo‘llanmasi bo‘yicha radonning suvdagi konsentratsiyasi quyidagi ifodadan aniqlanadi:

A_Rn =[Ā_suv(k_T+V₂/V₁)-(Ā_fon∙ V₂/V₁)]e^λt, (6.8)

bu erda: A_Rn -radonning suvdagi konsentratsiyasi, Bk/l; Ā_suv - radonning suvdagi o‘rtacha aktivligi, Bk/l; Ā_fon - fonning o‘rtacha aktivligi, Bk/l; V₁ - namuna suv hajmi, 0,055 l; V₂ - o‘lchash kamerasi hajmi, 1,6 l; k_T - radonning suvdagi erish koeffitsienti, 0,25; λ - mirilish doimiysi, st^-1; t - suv olingan vakt bilan o‘lchash orasidagi vaqt, soat (st). O‘lchash xatoligi namuna suv aktivligiga bog‘liq bo‘lib, 30-40% ni tashkil qiladi.