Anjuman: Resurstejamkor qishloq va suv xo‘jalik mashinalarini yaratish va ulardan
foydalanish samaradorligini oshirish
5
oshishiga hamda mexanizatsiyalashganlik darajasini pasayishiga sabab bo‘lmoqda.
O‘zbekiston Respublikasi Qishloq xo‘jaligi
vazirligi tomonidan ishlab
chiqilgan namunaviy texnologik xaritalar asosida uchinchi paxtachilik mintaqalarga
kiruvchi hududlarning qishloq xo‘jaligi boshqarmalari tomonidan ishlab chiqilgan
“Qishloq xo‘jaligi ekinlarini parvarishlash va mahsulot etishtirish bo‘yicha” ishchi
texnologik xaritalarda qator oralig‘i 60 cm kenglikda ekilgan g‘o‘zani sug‘orishdan
oldin har bir gektar maydon uchun o‘rta hisobda jami 400 m, shu jumladan 200 m
bo‘ylama va shuncha ko‘ndalang pollarni hosil qilish keltirib o‘tilgan [4. 6-8-b.].
Yuqorida ta’kidlanganidek, bo’ylama pollar birinchi sug‘orish davrida hosil qilinsa,
ko‘ndalang pollar esa har sug‘orish jarayonidan oldin hosil qilinadi va sug‘orishdan
keyin g‘o‘za qator oralariga ishlov berishda buziladi (1-rasm).
1-rasm. G‘o‘za qatorlari orasida bo‘ylama va ko‘ndalang
pollar hosil qilib sug‘orilgan dala
O‘zbekiston paxtachilik ilmiy-tadqiqot instituti Buxoro filiali tomonidan
fermer xo‘jaliklari uchun “Buxoro-6”, “Buxoro-8” va “Buxoro-102” o‘rta
tolali
g‘o‘za navlarini еtishtirish agrotexnikasiga doir ishlab chiqilgan tavsiyalarida
g‘o‘zani sug‘orish jarayonida bo‘ylama va ko‘ndalang pollarning ahamiyati va unga
qo‘yiladigan talablar keltirilgan [5.4-32-b.]. Unda ta’kidlanishicha, tuproq va iqlim
sharoitiga ko‘ra tuprog‘i ma’lum darajada sho‘rlangan
maydonlarda paxta
еtishtirishda dalalarida bo‘ylama va ko‘ndalang pollar hosil qilinmagan dalalarda
pol hosil qilingan dalalarga nisbatan quyidagicha farqlar kuzatiladi:
1. Hosildorlik dalaning rel’efi va tekisligiga qarab 15-30 foizga kam bo‘lishi.
2. Suv sarfi 20-30 foizga yuqori bo‘lishi.
3. Dala notekisliklarida sho‘r parchalarining hosil bo‘lishi.
4. Dalada suvning yo‘nalishini nazorat qilish qiyinligi.
5. Sug‘orish davomiyligi 1,5-2 kunga ortishi kabilardan iborat.
G‘o‘zani pollar bilan bo‘laklarga ajratib sug‘orishning bir necha afzalliklari mavjud:
1.
Maydon to‘liq va bir me’yorda sug‘orilishi ta’minlanadi.
