Anjuman: Resurstejamkor qishloq va suv xo‘jalik mashinalarini yaratish va ulardan foydalanish samaradorligini oshirish
Download 7.34 Mb. Pdf ko'rish
|
Tabiiy resurslarni boshqarish instituti Respublika konferensiyasi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Anjuman: Resurstejamkor qishloq va suv xo‘jalik mashinalarini yaratish va ulardan foydalanish samaradorligini oshirish
- Dispersli tahlil natijalari
- O‘rtacha ko‘rsaktichning umumlashtirilgan xatosi
|
O‘zgartirilgan sanalar
№ X 1 =X40 V** yig‘indisi I II III sug‘oriladigan sur tusli qo‘ng‘ir-o‘tloqi tuproq 1 -26,8 -27,2 -27,4 -81,3 2 16,6 22,5 15,6 54,7 3 20,0 20,8 16,9 57,6 4 27,4 23,5 20,1 71,1 5 16,4 17,2 15,3 48,9 P*yig‘in disi 53,6 56,8 40,5 ∑X1=150,9 sug‘oriladigan o‘tloqi 1 -27,1 -27,0 -27,1 -81,2 2 20,9 22,0 15,6 58,5 3 22,1 20,2 21,1 63,4 4 27,1 26,6 24,3 78,0 5 20,1 17,1 16,7 53,9 P*yig‘indis i 63,1 58,9 50,6 ΣΧ 1 =172,6 Anjuman: Resurstejamkor qishloq va suv xo‘jalik mashinalarini yaratish va ulardan foydalanish samaradorligini oshirish 130 So‘ngra variantlar bo‘yicha ΣV og‘ishlar yig‘indilari takrorlanishlar bo‘yicha ΣR va og‘ishlarning to‘liq yig‘indilari ΣX aniqlangan: olingan og‘ishlar va ular yig‘indisi kvadratga ko‘tarilgan. (3-jadval) 3-jadval Kvadratga ko‘tarish sug‘oriladigan sur tusli qo‘ng‘ir-o‘tloqi tuproq (N=ℓ * n=5 * 3=15) To‘g‘rilovchi omil S=(∑X1)2:N 1518,96 S=1518,96 Og‘ishlar kvadratlarining yig‘indisi umum variatsiyalanish Su=(∑X1)2-S 5335,83 Su-kelib chiqdi TAKRORLANISh (Qaytariq) variatsiyasi Sr=(∑R)2:L-S 29,85 Sr-kelb chiqdi Varinatlar variatsiyasi Sv=(∑V)2:n-S 5271,31 Sv-kelib chiqishi Qoldiq dispersiya Cz=Cy-Cp-Cv 34,67 Cz=34,67 sug‘oriladigan o‘tloqi tuproq (N=ℓ * n=5 * 3=15) To‘g‘rilovchi omil S=(∑X1)2:N 1985,48 S=1985,48 Og‘ishlar kvadratlarining yig‘indisi umum variatsiyalanish Su=(∑X1)2-S 5721,92 Su-kelib chiqdi TAKRORLANISh (Qaytariq) variatsiyasi Sr=(∑R)2:L-S 16,26 Sr-kelb chiqdi Varinatlar variatsiyasi Sv=(∑V)2:n-S 5685,27 Sv-kelib chiqishi Qoldiq dispersiya Cz=Cy-Cp-Cv 20,39 Cz=20,39 Kvadratlarnint umumiy yig‘indisi, takrorlanish va variantlar kvadratlari yig‘indisi bo‘yicha mos ko‘rsatkichlar olingan. 4.-jadvalda dispersli tahlil natijalari keltirilgan. 4-jadval Dispersli tahlil natijalari: Dispersiya Kvadratlar yig‘indisi Erkin darajalar O‘rtacha kvadrat G‘ haqiqiy G‘ 05 sug‘oriladigan sur tusli qo‘ng‘ir -o‘tloqi tuproq Anjuman: Resurstejamkor qishloq va suv xo‘jalik mashinalarini yaratish va ulardan foydalanish samaradorligini oshirish 131 Umumiy 5335,8 14,0 - - - Takrorlanishlar 29,8 2,0 - - - Variantlar 5271,3 4,0 1317,8 304,1 3,84 Qoldiq(xatolar) 34,7 8,0 4,33 sug‘oriladigan o‘tloqi tuproq Dispersiya Kvadratlar yig‘indisi Erkin darajalar O‘rtacha kvadrat G‘ haqiqiy G‘05 Umumiy 5721,9 14,0 - - - Takrorlanishlar 16,3 2,0 - - - Variantlar 5685,3 4,0 1421,3 557,7 3,84 Qoldiq(xatolar) 20,4 8,0 2,55 5-jadval O‘rtacha ko‘rsaktichning umumlashtirilgan xatosi: sug‘oriladigan sur tusli qo‘ng‘ir-o‘tloqi tuproq O‘rtacha ko‘rsaktichning umumlashtirilgan xatosi Sx=√S2/n 1,20 O‘rtacha ko‘rsaktichning nisbiy xatosi (tajriba aniqligi) Sx%=Sx/X 2,41 % O‘rtacha ko‘rsaktichlar farqining xatosi Sd=√2S2/n= 1,70 Sd=√2S2/n= t05=2,31 3,84 NSR05=t05*Sd/X 3,84/49,9*100= 7,70 sug‘oriladigan o‘tloqi tuproq O‘rtacha ko‘rsaktichning umumlashtirilgan xatosi Sx=√S2/n 0,92 O‘rtacha ko‘rsaktichning nisbiy xatosi (tajriba aniqligi) Sx%=Sx/X 1,79 % O‘rtacha ko‘rsaktichlar farqining xatosi Sd=√2S2/n= 1,30 NSR05=t05*Sd t05=2,31 2,95 NSR05=t05*Sd/X 3,84/52,1*100= 5,72 Anjuman: Resurstejamkor qishloq va suv xo‘jalik mashinalarini yaratish va ulardan foydalanish samaradorligini oshirish 132 6-jadval Sug‘oriladigan sur tusli qo‘ng‘ir-o‘tloqi tuproqda (2022 yil) . № Mineral o‘g‘itlarning yillik me’yori, kgga Qaytariqlar bo‘yicha hosildorlik Variantla r jamlanm asi, V I II III sug‘oriladigan sur tusli qo‘ng‘ir-o‘tloqi tuproq 1 O‘g‘itsiz (nazorat) 12,28 13,27 12,25 12,60 2 2 tonna/ga go‘nglar +N-220 P-160 K-50 58,82 61,20 56,68 58,90 3 7 tonna/ga chiqindi va qoldiqlar +N-154 P-112 K-35 61,28 62,95 61,26 61,83 4 10 tonna/ga chiqindi va qoldiqlar +N-154 P-112 K-35 65,34 66,49 65,75 65,90 5 15 tonna/ga chiqindi va qoldiqlar 63,31 58,51 52,21 58,01 Jami R 261,0 262,4 248,2 X=51,4 sug‘oriladigan o‘tloqi 1 O‘g‘itsiz (nazorat) 13,06 12,43 12,76 12,75 2 2 tonna/ga go‘nglar+N-220 P- 160 K-50 61,91 63,41 57,41 60,91 3 7 tonna/ga chiqindi va qoldiqlar +N-154 P-112 K-35 63,89 64,97 62,96 63,94 4 10 tonna/ga chiqindi va qoldiqlar +N-154 P-112 K-35 66,47 71,61 67,57 68,55 5 15 tonna/ga chiqindi va qoldiqlar 59,97 60,93 58,68 59,86 Jami R 265,3 273,4 259,1 X=53,2 7-jadval O‘zgartirilgan sanalar № X 1 =X42 V** yig‘indisi I II III sug‘oriladigan sur tusli qo‘ng‘ir-o‘tloqi tuproq Anjuman: Resurstejamkor qishloq va suv xo‘jalik mashinalarini yaratish va ulardan foydalanish samaradorligini oshirish 133 1 -27,1 -26,1 -27,1 -80,3 2 19,5 21,8 17,3 58,6 3 21,9 23,6 21,9 67,4 4 26,0 27,1 26,4 79,5 5 23,9 19,1 12,8 55,9 P*yig‘indisi 64,2 65,6 51,3 ΣΧ 1 =181,1 sug‘oriladigan o‘tloqi 1 -29,0 -29,6 -29,3 -87,8 2 19,9 21,4 15,4 56,7 3 21,9 23,0 20,9 65,8 4 24,5 29,6 25,6 79,6 5 18,0 18,9 16,7 53,5 P*yig‘indisi 55,2 63,3 49,3 ΣΧ 1 =168,1 Kvadratga ko‘tarish sug‘oriladigan sur tusli qo‘ng‘ir -o‘tloqi tuproq (N=ℓ * n=5 * 3=15) To‘g‘rilovchi omil S=(∑X1)2:N 2185,27 S=2185,27 Og‘ishlar kvadratlarining yig‘indisi umum variatsiyalanish Su=(∑X1)2-S 5845,19 Su-kelib chiqdi Qaytariq variatsiyasi Sr=(∑R)2:L-S 24,76 Sr-kelib chiqdi Varinatlar variatsiyasi Sv=(∑V)2:n-S 5769,75 Sv-kelib chiqishi Qoldiq dispersiya Cz=Cy-Cp-Cv 50,68 Cz=50,68 sug‘oriladigan o‘tloqi tuproq (N=ℓ * n=5 * 3=15) To‘g‘rilovchi omil S=(∑X1)2:N 1875,56 S=1875,56 Og‘ishlar kvadratlarining yig‘indisi umum variatsiyalanish Su=(∑X1)2-S 6311,84 Su-kelib chiqdi Qaytariq variatsiyasi Sr=(∑R)2:L-S 19,67 Sr-kelib chiqdi Anjuman: Resurstejamkor qishloq va suv xo‘jalik mashinalarini yaratish va ulardan foydalanish samaradorligini oshirish 134 Varinatlar variatsiyasi Sv=(∑V)2:n-S 6272,92 Sv-kelib chiqishi Qoldiq dispersiya Cz=Cy-Cp-Cv 19,25 Cz=19,25 Dispersli tahlil natijalari: Dispersiya Kvadratlar yig‘indisi Erkin darajalar O‘rtacha kvadrat G‘ haqiqiy G‘ 05 sug‘oriladigan sur tusli qo‘ng‘ir-o‘tloqi tuproq Umumiy 5845,2 14,0 - - - Takrorlanishlar 24,8 2,0 - - - Variantlar 5769,8 4,0 1442,4 227,7 3,84 Qoldiq(xatolar) 50,7 8,0 6,33 sug‘oriladigan o‘tloqi tuproq Dispersiya Kvadratlar yig‘indisi Erkin darajalar O‘rtacha kvadrat G‘ haqiqiy G‘05 Umumiy 6311,8 14,0 - - - Takrorlanishlar 19,7 2,0 - - - Variantlar 6272,9 4,0 1568,2 651,6 3,84 Qoldiq(xatolar) 19,3 8,0 2,41 O‘rtacha ko‘rsaktichning umumlashtirilgan xatosi: sug‘oriladigan sur tusli qo‘ng‘ir-o‘tloqi tuproq O‘rtacha ko‘rsaktichning umumlashtirilgan xatosi Sx=√S2/n 1,45 O‘rtacha ko‘rsaktichning nisbiy xatosi (tajriba aniqligi) Sx%=Sx/X 2,82 O‘rtacha ko‘rsaktichlar farqining xatosi Sd=√2S2/n= 2,05 Sd=√2S2/n= t05=2,31 4,64 NSR05=t05*Sd/X 4,64/51,4*100= 9,03 sug‘oriladigan o‘tloqi tuproq Anjuman: Resurstejamkor qishloq va suv xo‘jalik mashinalarini yaratish va ulardan foydalanish samaradorligini oshirish 135 O‘rtacha ko‘rsaktichning umumlashtirilgan xatosi Sx=√S2/n 0,90 O‘rtacha ko‘rsaktichning nisbiy xatosi (tajriba aniqligi) Sx%=Sx/X 1,68 O‘rtacha ko‘rsaktichlar farqining xatosi Sd=√2S2/n= 1,27 Sd=√2S2/n= t05=2,31 2,86 NSR05=t05*Sd/X 2,86/53,2*100= 5,38 Tajriba aniqligi aniqlash: R=1-2% bo‘lsa tajriba aniqligi a’lo R=2-3% bo‘lsa tajriba aniqligi yaxshi R=3-5% bo‘lsa tajriba aniqligi to‘la qanoatli R=5-8% bo‘lsa tajriba aniqligi qanoatli bo‘lgan hisoblanadi. Xulosa. Dala tadqiqotlari olib borilgan 2021-2022 yillarda hosildorlik statistik tahlil asosida o‘rganilgan. Kuzgi bug‘doyning “Vassa” navini don hosildorligi tahlil qilganda, variantlar orasidagi agronomik ko‘rsatkichlar farqlangan. Don hosili va hosil komponentlari bo‘yicha xatoliklar, farqlar aniq ko‘rindi va eng muhim ko‘rsatkichlar aniqlangan. 2021 yil ma’lumoti bo‘yicha sug‘oriladigan sur tusli qo‘ng‘ir-o‘tloqi tuproqlarda 2,41% va sug‘oriladigan o‘tloqi tuproqlarda esa 1,79% ga xatolik aniqlangan bo‘lsa, 2022 yil hosildorligida sug‘oriladigan sur tusli qo‘ng‘ir-o‘tloqi tuproqlarda 2,82% va sug‘oriladigan o‘tloqi tuproqlarda esa 1,68% ga xatolik mavjud. R=2-3% atrofida bo‘lishi tajribaning ishonchliligi hisoblanadi. FOYDALANGAN ADABIYOTLAR 1. J.B. Xudayqulov, X.N. Atabaeva, A.K. Anorbaev, 100 kitob to‘plami «BUG‘DOY YeTIShTIRISh» Toshkent-2021 -B.7-8. 2. O‘zbekiston paxtachilik ilmiy-tadqiqot instituti «Dala tajribalarini o‘tkazish uslublari» Toshkent-2007 B.118-120. 3. 3.Metodы agroximicheskix analizov pochv i rasteniy Sredniy Azii Izdanie 5-ye –Toshkent. 1977. |
