Antitra nspirantlar

Xlorofill «а» qizil spektrdan 660-663 nm, ko'kdan 4 2 8 -4 3 0 nm, xlorofill «Ь» esa qizil spektrdan 642-644 nm va ko'k spektrdan 452-455 nm to'lqin uzunligidagi nurlami yutadi. Ular yashil va infraqizil nurlami yutmaydi. Spektroskopda xlorofill yutgan nurlarining o'm i qoramtir bo'lib ko'rinadi. Xlorofillni optik xususiyatlaridan biri-flourestsentsiyadir, ya’ni u yutgan nurini qaytarish xususiyatiga ham ega. Aks etgan yorug'likda xlorofill qizil rangda ko'rinadi. Xlorofill yorug'likda o'sgan o'simliklarda hosil bo'ladi, qorong'ulikda o'sgan o'simliklarda bo'Imaydi. Shuning uchun qorong'ulikda o'sgan maysalaming rangi sariq yoki rangsiz bo'ladi va ulami etiollangan o'simliklar deyiladi. Etiollangan o'simliklar yorug'likga chiqarilganda yashil rangga kiradi.
Azot. Ushbu element 1732-yilda shotlandiyalik kimyogar, botanik va vrach D. Rezerford tomonidan gaz sifatida ochilgan. U yonmaganligi va nafas olishda qatnashmaganligi tufayli azot ya'ni «hayotchanmas» deb atalgan Azot o‘simliklar hayotida alohida o‘rin tutadi. Masalan, u o‘simliklar arkibidagi asosiy biopolimerlar-oqsil, nuklein kislotalar, vitaminlar, itogormonlar tarkibiga kiradi. Azotning o‘simliklar quruq og‘irligidagi miqdori 1-3%. Azotning tuproqdagi formasi NH4+. va NO3' ko‘rinishidadir. Ammo ushbu ionlarning harakatchanligi bir xil. Masalan, N03‘ ionlari harakatchan boMib, tuproqga kuchsiz bogMangan va yengil yuvilib ketishi mumkin. Ammoniy kationlari esa kam harakatchan boMib* lii|iriK|iiing manfiy zarrachalariga oson adsorbsiya qilinadi va yngMngurchilik tufayli kam yuviladi. Shuning uchun ham uning tiiproqdagi miqdori NO3' ionlariga nisbatan ko‘p. Ammo uning Inqntgina 5-6% tuproqning ustki qatlamidadir xolos. Tabiatda molekular azotni bogManib, o‘simliklar o‘zlashtira oladigan formaga o‘tishining ikkita yo‘li mavjud. Bular kimyoviy va biologik atotflksatsiya yo 'llaridir.
0 ‘simliklaming o‘sishi va rivojlanishining bosh omili bu gormonlardir. Fitogormonlar-bu nisbatan kichik molekulyar massali organik moddalar bo‘lib yuqori fiziologik faollikka ega. Ulaming to'qimalardagi miqdori juda ham kam ya’ni lg suvli og'irlikka nisbatan pikogramm va nonogramm massalarda bo‘ladi. Fitogormonlar to'qimalar va organlarda sintezlanadi va juda kichik konsentratsiyalarda (10'13 - 10'5mol/1) ta’sir qiladi. Ba’zi bir holiarda bir hujayraning o‘zida sintezlanib faoliyati ham shu hujayraning o‘zida boMadi. Fitogormonlaming boshqa fiziologik faol moddalar Masalan, vitaminlar va mikroelementlardan farq qiluvchi tomoni shundaki, ular o‘"’arida butun bir fiziologik va morfogenetik programmani tutadi. Masalan, ildizning shakllanishi, mevalarning pishib yeti lishi va boshqa fiziologik jarayonlar bunga misol boMadi. Hozirgi kunda maMum boMgan fitogormonlar, aminokislotalaming hosilalaridir. Hozirgi kunda maMum boMgan fitogormonlar, aminokislotalaming hosilalaridir. Masalan, indolil-3-sirka va fenil sirka kislotalari, nukleotidlar hosilalari (sitokinin), poliizopren hosilalari (gibberellinlar, ABK), to‘yinmagan uglevodorodlar hosilalari (etilen). Har bir fitogormon, i ‘z ichiga fermentlami, kofaktorlar va ulaming sintezi ingibitorlarini, bogMovchi fermentlami va boshqalami oluvchi sistemaning asosini tashkil qiladi. 0 ‘z navbatida gormonlar sistemasi bir butun tizimni tashkil qiladi.