Apparat va dasturiy ta’minot sozlovchisi

Bliss so’rov 
savollari 
1.Axborot xavfsizligini ta’minlash nima? 
2.Axborot xavfsizligini ta’minlash tizimlarini ishlab 
chiqishning ish tartibini tushuntiring. 
. 
Mavzuning nazariy qismi 

---

41 
Amaliy ish: 1- rasm. Axborotni ximoya qilishning kompleks tizimida
ishlab chiqish ketma-ketligini tushuntiring . 
Uy ishi: Axborotni himoya qilishning kompleks tizimi modelini yozing 
Аxborotni tahlil qilish 
Xavf-xatarni tahlil 
qilish 
Kompyuter tizimini 
himoya qilish 
Himoya qilish 
mexanizmlari 
kompleks tizimini texnik 
tavfsiflari modeli
Kompleks tizim ning 
funksiyalari
Kompyuter 
tizimlarining modeli 
Xavflarning modeli 
Axborot himoya 
qilinganligiga talablar 
Axborotni himoya qilishning kompleks tizimi 
modeli
Optimal axborotni himoya 
qilishningkompleks tizimi modeli 
комплекс тизими модели

---

42 
III bob 
7-mavzu 
Axborotlarni kriptografik himoyalash usullari
Axborotni himoyalashning texnik tizimlari 
O’QUV MASHG’ULOTINING O’QITISH TEXNOLOGIYASI MODELI 
Vaqti – 80 daqiqa 
guruh 2-21 
3-21 
sana 
 
Ta’lim oluvchilar soni:26- 30 ta 
O’quv mashg’uloti shakli va 
turi 
Nazariy . Yangi bilimlarni egallash
O’quv mashg’ulotining 
rejasi 
1. Axborot xavfsizligini dasturiy- texnikaviy vositalarining 
tuzilishi 
2. Axborot qurilmasini dasturiy texnikaviy vositalari . 
O’quv mashg’ulotining maqsadi: 
Axborot xavfsizligi fanining mohiyati, imkoniyatlari,axborotni himoyalash dasturlari va 
ulardan kasbiy faoliyatda foydalanishga doir bilim va ko’nikmalarini shakllantirish 
O’qitish natijasi 
Axborotni himoyalashning texnik tizimlarini 
o’rganadilar. 
Pedagogik vazifalar:
1. Axborot xavfsizligini dasturiy - 
texnikaviy vositalarining tuzilishi 
haqida tanishtirish
2. Axborot havfsizligini dasturiy – 
texnikaviy vositalarining tuzilishini 
tushuntirish 
3. Axborot qurilmasini dasturiy 
texnikaviy vositalari qoidalarini o’rgatish. 
O’quv faoliyat natijalari: 
1. Axborot xavfsizligini dasturiy - texnikaviy 
vositalarining tuzilishi haqida tanishadilar
2. Axborot havfsizligini dasturiy – texnikaviy 
vositalarining tuzilishini tushunadilar. 
3. Axborot qurilmasini dasturiy -texnikaviy 
vositalari qoidalarini o’rganadilar. 
O’qitish metodlalari 
Bliss so’rov,tushuntirish/ko’rsatma 
berish//namoyish. Ko’rsatish/videousul 
/kitob bilan ishlash//insert 
O’qitish vositalari 
Ma'ruza matnlari, yozuv taxtasi, slaydlar, 
kompyuter, grafikli organayzerlar. 
O’quv faoliyatini tashkil etish shakli 
Jamoaviy
O’qitish sharoiti 
Maxsus 
texnik 
vositalar 
bilan 
jihozlangan,guruhlarda 
ishlashga 
mo’ljallangan xona(onlayn) 
Qayta aloqaning usul va vositalari 
Tezkor so’rov, savol-javob,test, misol, va 
mashqlar, bajarilgan o’quv topshiriqlarini
baholash 

---

43 
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi 
Ish bosqichlari 
va vaqti 
Faoliyat mazmuni 
O’qituvchi 
Ta’lim oluvchi 
1-O’quv 
mashg’ulotiga 
kirish 
(5 daq) 
Tashkiliy qism: 
1. O’quvchilarni mashg’ulotga tayyorgarligi va
davomatini tekshiradi. 
Mashg’ulotga 
tayyorlanadilar 
2-bosqich. 
Asosiy 
(65 daq) 
Tayanch bilimlarni faollashtirish: 
1.Uyga berilgan vazifani nazorat qiladi hamda 
o’tilgan mavzu bo’yicha o’quvchilarga savollar 
beradi,ularni baholaydi. 
Maqsad va vazifani belgilanishi: 
2. Mashg’ulotning nomi,rejasi, maqsad va o’qitish 
natijalar bilan tanishtiradi; 
3. Mustaqil ishlash uchun adabiyotlar bilan 
tanishtiradi; 
4. O’quv mashg’ulotlarda o’quv ishlarni baholash 
mezoni va ko’rsatkichlari bilan tanishtiradi(1 -
ilova); 
Talim oluvchilar bilimini faollashtirish : 
5. Bliss so’rov orqali bilimlarni faollashtiradi. 
Yangi o’quv material bayoni: 
6. Nazariy mashg’ulotning rejasi va tuzilishiga 
muvofiq,o’qitish jarayonini tashkil etish bo’yicha 
harakatlar tartibini bayon etadi. 
Asosiy holatlarni yozdiradi: 
Videousul,slaydlarni 
PowerPoint 
tartibida 
namoyish va sharhlash bilan mavzu bo’yicha 
asosiy nazariy holatlarni bayon qiladi( 2 -ilova). 
Yangi o’quv materialini mustahkamlash: 
8. Mustahkamlash uchun amaliy ish beriladi
9. (3-ilova) 
Uy vazifasini 
taqdim 
etadilar.Savollarg
a javob beradilar. 
Mavzu nomi va 
rejasini yozib 
oladilar. 
Diqqat qiladilar. 
Savollarga javob 
beradilar. 
Yozib oladilar. 
Diqqat qiladilar. 
Savollarga javob 
beradilar. 
Topshiriqni 
bajaradilar. 
3-bosqich 
Yakuniy 
(10 daq) 
Mashg’ulot yakuni: 
2. Faol ishtirok etgan o’quvchilarni javoblarini 
izohlab baholaydi va rag’batlantiradi. 
Uyga vazifani berilishi: 
3. Kelgusi mashg’ulotga vazifa va uni bajarish 
yuzasidan yo’riqnoma beradi(4-ilova) 
Baholari bilan 
tanishadilar. 
Topshiriqni yozib 
oladilar. 

---

44 
7-mavzu : Axborotni himoyalashning texnik tizimlari 
1-ilova 
Tayanch so’z va iboralar:Texnik tizim,dasturiy vositalar…. 
Adabiyotlar ro’yxati: «Axborot xavfsizligi» fanidan elektron o’quv 
qo’llanma.2010y;
Ахборот технологияси. Ахборотларни криптографик мухофазаси. 
Маълумотларни шифрлаш алгоритми” Ўзбекистон Давлат стандарти. 
O’zDSt 1105:2006 
Joriy nazoratda baholash 
1-ko’rsatkich 
2-ko’rsatkich 
3-ko’rsatkich 
O’rtacha baho 
O’quv qurollarining 
mavjudligi- 
5 ballgacha 
Dars paytida o’zini 
tutishi, xulq-atvori- 
5 ballgacha 
O’quv topshiriqlarni 
bajarilishi-
5 ballgacha 
(1k+2k+3k)/3 
2-Ilova 
3-Ilova 
Bliss 
so’rov 
savollari 
1. 
Axborot xavfsizligini ta’minlash nima? 
2. Axborot xavfsizligini ta’minlash tizimlarini ishlab chiqishning 
ish tartibini tushuntiring. 
. 
Mavzuning nazariy qismi 

---

45