Aralash stafilo-streptokokkli piodermitlar

3.3 Toksikodermiyani davolash?
Oddiy kontaktli dermatitni davolashda teri jaroxatiga karab kilinadi. Agar terida sal kizarish bulsa prisipka yoki kartikosteroid mazlar. Mabodo kizarish – shish bilan bulsa primochka, baltushka, keyin kartikosteroidlar mazlar. Terida pufakchalar bulsa kiyib tashlab, anilin buyoklar surtiladi. Kuyosh nuridan bulgan dermatitlarga Unna kremi, baltushka surtiladi. Pufaklar bulsa teshilib, sungra kortikosteroid mazlar ishlatiladi. Agar kuyosh nuriga sezgir odamlar bulsa, dermatitni oldini olish uchun xinin salol metiluratsil mazlari, yoki "Shit, "Luch", "Zagardan" kabi kremlar kullaniladi. Allergik dermatitlarda iloji boricha allergenni topib uni ta‟sirini chetlatish kerak. Davolashda maxalliy davo kontaktli dermatitga uxshab kilinadi. Undan tashkari umumiy davo xam kilinadi. Kasallarga – sedativ, antigistamin preparatlar, vitaminlar, ayrim vaktlarda gormonlar beriladi. Toksikodermiyada yukoridagilardan tashkari – siydik xaydovchi (diuretin, gipotiazid, furosemid) va toksinga karshi (tiosulfat natriy, unitiol) dorilar beriladi. Layella sindromida yukoridagilardan tashkari albatta kortikosteroid gormonlar yukori dozada beriladi.
4
4.1Oits
OITSda TERI VA ShILLIK KAVATLARINING ZARARLANIShI.
ITV kasalligida zaralanishi atroflicha urganilmagan. Warner L. C. va Ficher V.K. (1988), Yu.A. Ashmirin (1988 y.) teridagi uzgarishlarni kuyidagicha ta‟riflaydi: 1. Terining usmalardan zaralanishi. ITV kasalligiga duchor bulgan bemorlarda, ayniksa uning oxirgi davrlarida turli-tuman usmalar paydo buladi (Kaposhi sarkomasi, limfomalar, karsionomalar, Barkit usmasi va boshkalar). Bu usmalar son jixatdan turlituman bulib, ularning turlari kasallikning ogir-yengilligini belgilaydi. Ular orasida Kaposhi sarkomasi aloxida urin tutadi. Ma‟lumki, yoshi keksaygan organizmning immunologik kuvvati pasaygan kishilarda Kaposhi sarkomasi uchrab turadi. Birok ITV kasalligiga uchragan kishilarda mazkur dardning uziga xos kechishi ma‟lum buldi: a) yoshlarda, xali 30-35 ga kirmagan kishilarda kuzatiladi; b) tananing barcha joylarida kuzatilib, kupincha kul-oyok, jinsiy a‟zolar va ichki organlarni zararlaydi; v) tugunlar soni kup bulib, ular katti tezda yaraga aylanadi. Usmalar ogiz bushligida, korin bushligida uchrashi mumkin; g) ogir kechadi, nur bilan davolash bemorning axvoligi ogirlashtiradi; d) juda tez metaztaz beradi, kupincha limfa tugunlari va ichki a‟zolarga metaztaz beradi; ye) bolalarda, xatto gudaklarda xam uchraydi, tezda ulimga olib keladi. 2. Tering yukumli kasalliklari: a) terining virusli kasalliklari: oddiy uchuk, belbogsimon uchuk, sugallar, shillik kavatlardagi usmalar, virusli gush; b) terining yiringli kasalliklari: follikulit, chipkon, streptodermiya, surunkali piodermiyalar, okma yara, xusnbuzar va xokazo; v) terining zamburugli kasalliklari: kandidoz, aspergillaz, kriptokokkoz, toksoplazmoz va xokazolar. 3.Terining nospesifik kasalliklari: a) emlashdan paydo bulgan gush; b) terining kichishi; v) seboreyali dermatit, g) eshakem; d) kichima. Kasallikning erta davrlarida terining turli soxalarida toshmalar paydo buladi. Mazkur toshmalar betoblik belgilari bilan kechadi, ya‟ni xolsizlik, bosh ogrigi kungil aynishi, suyuklarning kakshashi, tana xaroratining kutarilishi kuzatiladi. Ba‟zan kaltirok tutib, bemorning umumiy axvoli ogirlashadi va u yotib koladi. Yukorida sanab utilgan belgilar kizamik, ich terlama, kizilcha, toshmali terlama kabi kasalliklarni eslatadi. Kasallikning 2-3 xaftasida toshmalar (rozeola) kattalashib, eritemaga (yalliglangan doglarga) aylanadi. Bunda ulrning xajmi bir tiyinlik chakaday va undan xam katta bulib, usha soxalardagi teri kichishadi, kiziydi. Bu doglar kupincha yuz terisida, sungra tana 4 satxida joylashgan buladi. Kasalliknin rivojlanishi jarayonida dermatit-terining utkir yalliglanishi gushga aylanishi mumkin. KLINIKASI. ITV kasalligining uziga xos anik spesifik belgilari yuk. KASALLIK KUPINChA BOSKIChMA-BOSKICh UTADI. Bunda kasallikning kuzish va susayish davrlari navbatma-navbat almashib, bemorning axvoli ogirlashib boradi. Jaxon soglikni saklash tashkilotining taklifiga binoan kasallikning 5 boskichi tafovut kilingan. 1-boskichi. Dastlabki boskich – bu boskich yukumli mononuklezning belgilari namoyon buladi. Urta xisobda 3-14 kun davom etib, sungra barcha belgilar yukolib ketadi. Terida asosan och pushti rangli doglar kuzatiladi. Ular aylana oval shaklida, kattaligi tarikdek keladi. 2-boskichi. Belgisiz boskich-bunda kasallikka xos biror belgi kuzatilmaydi. Bu boskich fakat laboratoriya usuli bilan aniklanadi. Mazkur boskich 5 oydan 5-6 yilgacha davom etishi mumkin. 3-boskichi. Tarkalgan limfadenopatiya boskichi-bunda bir necha limfa tugunlarining kattalashishi kuzatiladi. Agar kamida ikki gurux limfa tugunlarining kattalashishi kuzatilsa, bu simptom OITSga alokador deb xisoblanadi. Bunda kattalashgan limfa tugunlari belning yukori soxasida joylashgan bulishi lozim. 4-boskichi. OITSga alokador belgilar yigindisi. Xolsizlik, terlash, kaltirash, yutal, mushak va bugimlarning ogrishi, oriklab ketish, ich ketishi, turli-tuman infeksion kasalliklar, usmalar va ichki a‟zolarda kuzatiladigan uzgarishlar yigindisi bemor axvolini ogirlashtiradi. Teri va shillik kavatlarda turli-tuman: dogcha, tuguncha, tugun, tarvok va xokazolar kuzatiladi. U yoki bu turdagi dermatozlar (ekzema, eshakem), kandidoz, oddiy uchuk, kamarsimon uchuk, shunga uxshagan boshka dermatozlar shakllanadi. 5-boskichi. Orttirilgan immunitet tankisligi boskichi – bunda barcha immunologik kursatkichlar keskin pasayib ketadi. Bu davrdan avval paydo bulgan simptomlar zurayib, bemorni xoldan toydiradi. OITS boskichida uning 4 turi farklanadi: a) upka turi; b) nevrologik turi; v) oshkozon-ichak turi; g) isitma bilan utadigan turi; OITSda kuzatiladigan turli simptomlar biror turdagi belgilarning rivojlanishi, shuningdek bir vaktning uzida bir necha uzgarishlarning chukurlashishi xayotiy muxit a‟zolarining ishdan chikishiga olib keladi. Organizm immunologik kobiliyatining keskie pasayishi, jumladan, T- limfotsitlar sonining 1000-100 tagacha tushishi uni rivojlanayotgan turli xil patologik jarayonlarga karshi kurasha olmaydigan kilib kuyadi. Bu xol bemorlarning ulimiga oib keladi. Boshkacha kilib aytganda, OITS boskichi VICh (ITV) kasalligining oxirgi boskichi bulib, bu bemorning takdirini xal kiladi. Teri shillik kavatlaridagi yukorida sanab utilgan uzgarishlar zurayib, bemor terisia uziga xos tus beradi. Ayniksa Kaposhi sarkomasi va boshka usmalarning yomon sifatli (xavfli) kechishi metastazlar sonining oshishiga olib keladi.