Ҳасан Абулқосимов Мурод Абулқосимов Соҳибжон Топилдиев

Учинчидан, иқтисодиѐтнинг мутаносиб ва барқарор ишлашини 
таъминлаш; 
Тўртинчидан, иқтисодиѐтнинг хомашѐ етиштиришга қаратилган бир 
томонлама йўналишини бартараф этиш, ғоят бой маъдан - хомашѐ 
ресурслари ва қишлоқ хўжалик хомашѐсини чуқурроқ, мукаммалроқ қайта 
ишланишини ташкил этиш, ишлаб чиқариладиган маҳсулотнинг бутлик 
даражаси ва рақобатбардошлигини ошириш; 
Бешинчидан, республиканинг экспорт имкониятини кенгайтириш, ташқи 
иқтисодий алоқаларда тўлов балансининг ижобий бўлишига эришиш; олтин-
валюта захирасини мустаҳкамлаш; 
Олтинчидан, меҳнат ресурсларининг оқилона бандлигини таъминлаш, 
меҳнат қилишнинг янги технологияларга, халқнинг тарихий анъаналари ва 
удумларига мос келадиган соҳаларини барпо этиш; 
Еттинчидан, тармоқлар ичидаги ва ҳудудий жиҳатдан вужудга келган 
номутаносибликларни бартараф этиш, республика ҳудудида ишлаб 
чиқарувчи кучларни жадал ривожлантириш ва оқилона жойлаштириш
1
. 
Бунинг натижасида мустақиллик йилларида Ўзбекистон иқтисодиѐтида 
ижобий ўзгаришлар юз берди ва таркибий ўзгаришларни таъминлаш учун 
шарт-шароитлар вужудга келтирилди. 
Бугунги кунда иқтисодиѐтни барқарорлаштиришга кўп укладли 
иқтисодиѐтни шакллантириш, бозор инфратузилмасини яратиш ва 
1
Каримов И.А. ―Ўзбекистон иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш йўлида‖. -Т.: Ўзбекистон, 
1995. 230-231-бетлар. 

---

244 
такомиллаштириш, ишлаб чиқариш механизмини ихтисослаштириш, 
иқтисодий қонунлар мутаносиблигини таъминлаш орқали эришиш 
мумкинлиги амалда яққол намоѐн бўлмоқда. 
Таркибий ўзгаришлардан кўзланган аниқ мақсадлар қуйидагилардан 
иборатдир: 
1. Иқтисодиѐтнинг хомашѐ етиштиришдан иборат бир томонламалигига 
чек қўйиш; 
2. Истеъмолга тайѐр, яъни тугалланган маҳсулот ишлаб чиқаришга ўтиш; 
3. Импорт ўрнини боса оладиган товарларни иложи борича мамлакатнинг 
ўзида ишлаб чиқариб, импортга қарамликни чеклаш; 
4. Маҳсулот сифати ва рақобатбардошлигини жаҳон бозори талаблари 
даражасига етказиб, мамлакат экспорт салоҳиятини ошириш; 
5. Ишлаб чиқаришнинг истиқболли соҳаларига устуворлик бериб, 
барқарор иқтисодий ўсишни таъминлаш; 
6. Меҳнат ресурсларининг оқилона бандлигини таъминлаш, янги 
технологияларга ўтиш, халқимизнинг миллий ва тарихий анъаналарига мос 
келадиган янги соҳаларни барпо этиш; 
7. Ўзимизда ишлаб чиқариладиган товарлар ҳисобидан миллий бозорни 
тўлдириш орқали халқ истеъмол молларининг муҳим турларига бўлган аҳоли 
талабларини тўлароқ қондириш. 
Иқтисодиѐтнинг 
таркибий 
тузилишидаги 
ўзгаришлар 
ўзида 
қуйидагиларни ифодалаши лозим: 
1. Фан-техника тараққиѐти ютуқларини мужассамлаштирган янги, юқори 
самара берувчи ишлаб чиқаришни ташкил этиш ва иқтисодий ресурслардан 
самарали фойдаланиш имконини берадиган тармоқлар ривожланишни 
таъминлаш; 
2. Мамлакатнинг 
табиий 
шароитини, 
унинг 
минерал, 
хомашѐ 
ресурсларини демографик аҳволини, қишлоқ хўжалиги учун яроқли унумдор 
ерлар мавжудлигини ҳисобга олиш; 
3. Ижтимоий ишлаб чиқариш харажатларини минималлаштириш асосида 
юқори иқтисодий натижаларга эришишни таъминлайдиган иқтисодиѐт 
таркибий тузилишига эришиш; 
4. Миллий иқтисодиѐт таркибини шакллантиришда унинг жаҳон 
иқтисодий ҳамжамиятига қўшилиб боришини эътиборга олиш; 
5. Иқтисодиѐт 
таркибий 
тузилишини 
ўзгартиришни 
меҳнат 
ресурсларидан фойдаланиш самарадорлигини оширишга, таълим бериш 
тизимини такомиллаштиришга, аҳолининг юқори турмуш даражасини 
таъминлашга йўналтириш. 

---

245 
Мустақиллик йилларида ишбилармонлик муҳитининг яратиш ва 
инвестицияларни кенг жалб этиш натижасида иқтисодиѐт тармоқ 
тузилишида туб сифат ўзгаришлар юз берди. 1990-2000 йилларда саноатнинг 
ЯИМдаги улуши 17,6% дан 14,2%.га қисқарди. 2001 йилдан бошлаб эса фаол 
таркибий инвестицион сиѐсатнинг амалга оширилиши натижасида 
саноатнинг ЯИМ даги ўсиб бориб, 2016 йилда 23,4% ни ташкил 
этди(қаранг:13.2.1-жадвал).