Ҳасан Абулқосимов Мурод Абулқосимов Соҳибжон Топилдиев

1.3.2-расм. Иқтисодиѐтни давлат томонидан тартибга солиш 
объектлари
1
 
Иқтисодиѐтга давлатнинг аралашуви ва таъсир этиш предмети узоқ 
муддатли истиқболда миллий бойлик ва миллий мулкнинг ўсиши, ўрта 
муддатда иқтисодий цикл, қисқа муддатли даврда – хўжалик коньюнктураси 
ҳисобланади. Ушбу предмет бўйича иқтисодиѐтни давлат томонидан 
тартиблаш чора-тадбирлари кризис ва турғунлик шароитида давлат товар ва 
хизматларга бўлган талабни, капитал қўйилмалар ва бандликни, товар ва 
хизматлар экспорти, хорижий капитал ва туристларнинг кириб келишини 
рағбатлантиради, иқтисодий юксалиш даврида эса иқтисодий ўсишни 
жиловлашга, иқтисодиѐтнинг қизиб кетишининг олдини олишдан иборат 
бўлади. Ушбу мақсадларда хусусий капитал учун қўшимча молиявий 
рағбатлар яратилади, давлат харажатлари кўпайтирилади, фоиз ставкалари 
тартибга солинади (1.3.3-расма). 
 
1.3.3-расм. Иқтисодиѐтга давлат аралашувининг предметлари
1
 
Иқтисодий циклни тартибга солишнинг умумий вазифалари доирасига 
иқтисодиѐтнинг тармоқ ва ҳудудий тузилиши, капитал жамғариш, аҳоли иш 
билан бандлиги, тўлов балансининг аҳволи, инфляция, нарх ва бошқалар ҳам 
киради (1.3.4-расм). 
Иқтисодиѐт ва ижтимоий ишлаб чиқариш таркибий тузилишини 
тартибга солиш молиявий рағбатлар, давлат капитал қўйилмалари воситасида 
амалга оширилади. 
1
Муаллиф томонидан тузилган. 
1
Муаллиф томонидан тузилган. 
Давлатнинг иқтисодиѐтни 
тартиблаш предметлари 
Узоқ муддатли даврда 
Миллий бойликнинг 
ўсиши 
Миллий мулкнинг 
ўсиши 
Кўп муддатли даврда 
Иқтисодий цикл 
Қисқа муддатли 
даврда 
Хўжалик 
конъюнктураси 

---

22 
Шунингдек, фан-техника тараққиѐти туфайли вужудга келган янги 
тармоқ ва ишлаб чиқаришлар ҳамда иқтисодиѐт ва тармоқ ичидаги 
прогрессив 
таркибий 
ўзгаришлар, 
унинг 
самарадорлиги 
ва 
рақобатбардошлигини ошириш рағбатлантирилади. Шу билан бирга, айрим 
жойларда ишлаб чиқаришнинг ҳаддан ташқари концентрациялашуви ва 
марказлашувининг олдини олиш чора-тадбирлари амалга оширилади.