Asbobsozlik materiallari

Mineralokeramik materiallar. Mineralokeramik materiallarni uch guruxga bulish mumkin: oksidli keramika, kermet va oksid-karbidli keramika.
Oksidli keramika, volfram karbididan 125 marta arzon bulgan alyuminiy oksidi asosida tayyorlanadi. Oksidli keramikaning qattiqligi va eyilishga chidamliligi, qattiq qotishmalarnikiga karaganda kam emas, issiqlikka bardoshligi esa nisbatan yuqori buladi.
Sanoat asosida chiqariluvchi TSM 332 markadagi keramika pulatlarning erish xaroratida uz xossalarini saqlaydi.
SHuningdek oksidli keramika juda murt va unchalik mustaxkam emas (s_v =350-450 MN/m ) va faqat toza, yarim toza ishlov berish uchun tavsiya etilgan bulishi mumkin.
Kermet, alyuminiy oksidini boshqa metallar (molibden, xrom, volfram) kushimchalari bilan (10% gacha) va ularning birikmalarini (oksidlar, silitsidlar, boridlar, nitridlar) uzaro mujassamlashtirgan.
Misol uchun alyuminiy oksidini va 10% molibdenni saklovchi kermetni aytish mumkin. Tantal nitridini yoki karbidini va titan yoki tsirkoniboridli kermetlar xozirda ma`lum.
Oksidli - karbidli keramika, alyuminiy oksidini va metallar karbidini uzaro mujassamlashtiradi.
Metallarni va ularning birikmalarini qUshish mineralokeramikaning xossalarini sezilarli darajada yaxshilaydi, qisman uning qovushqokligini mustaxkamligini, issiqlik utkazuvchanligini oshiradi.
Olmoslar. Sintetik olmoslarni sanoat texnologiyasi asosida ishlab chiqish va tabiiy olmoslarni qazishni qUpaytirish xozirda keng tarqalmokda. Texnik olmoslarning asosiy qismi, qattiq qotishmali kesuvchi asboblarga va detallarga, oynalarga, kvartsga yarim utkazuvchi va boshqa qiyin ishlov beriladigan materiallarga olmosli va olmosli abraziv ishlov berish uchun foydalaniladi.
Xozirgi davrda nometall emas materiallarga, rangli metallarga va qotishmalarga, qisman fenolformaldegidlarga, karbamid smolalariga, atsetiltselliyuzaga, rezinaga, ebonitga, grafitga, misga, latunga, bronzaga, babbitga, oltinga, kumushga, alyuminiyga, platinaga, rux va magniy qotishmalarini nafis yunish uchun olmos keskichlar keng kulamda kullanilmoqda (13 jadval). Pulat va chuyanlarga ishlov berishda olmos keskichlarni kullash foydali xisoblanmaydi.
Olmos keskichlarning boshqa asbobsozlik materiallaridan tayyorlangan keskichlarga nisbatan turg’unligi Un va yuz marta kattadir. Bu olmoslarning yuqori qattiqlikka va eyilishga chidamliligiga ega ekanligi va ishqalanish koeffitsientini kichikligi xamda issiqlik Utkazuvchanligi yuqori ekanligi bilan tavsiflanadi.
Olmosning asosiy fizik mexanik xosslari:
Olmos keskichlarning ishchi yuzalari 13-14 kvalitet tozaligigacha bulishi mumkin, kesuvchi qirraning yumaloqlanish radiusi esa 1 mkm gacha va xatto 0,05 - 0,10 mkm gacha buladi. SHu bilan bir qatorda olmos juda murt, mustaxkamligi past buladi.
SHuning uchun olmos keskichlarni, kuchlarning keskin tebranishidan va xaroratning tasodifiy oshishidan saqlash shart.

Аdаbiyotlаr.
1.Rоdin P.R. Mеtаllоrеjuщiе instrumеntы. Kiеv: Viща shkоlа, 1986. 451 s.
2.Sахаrоv G.I., Аrbuzоv О.B., Bоrоvоy YU.L. i dr. Mеtаllоrеjuщiе instrumеnt. Uchеbnik dlya vuzоv pо spеsiаl’nоsti «Tехnоlоgiya mаshinоstrоеniya, mеtаllоrеjuщiе stаnki i instrumеnt».—M: Mаshinоstrоеniе,1989, 323 s.