Асосий касалликнинг баёии

20- masala. 
X. ismli 62 yoshli ayol tibbiyot oliy bilimgohi kasalxonasining ichki kasalliklar 
bo’limiga xafaqon tashxisi bilan yotqizildi. Qondagi muvofiq KSRga olingan qon 
quyidagi natijalarni berdi: VR - (3+), (3+), (4+); K R - ( 2 + ) , Z V R - ( 3 + ) . Shu sababli 
maslahatga chaqirilgan venerolog bemorning teri va shilliq qavatlarida zaxmga 
aloqador belgilarni topa olmadi. Takroriy serologik tekshiruvlar quyidagi javobni berdi: 
V R - ( 3 + ) , ( 3 + ) , ( 4 + ) ; K R - ( 3 + ) , Z V R - ( 3 + ) , shuningdek IYoR - 200 ( 4 + ) , THChR 
-harakatni cheklash darajasi - 6 5 % .
Bemor X. ning umr yo’ldoshi O. klinik va laboratoriya tekshiruvlaridan o’tkazilganda, 
unda zaxm belgilari aniqlanmadi. 
Er-xotin O. va X. lar butun umrlari mobaynida sog’lom turmush kechirganliklarini bir 
necha bor ta’kidladilar. 
X. etti marta homilador bo’lgan, ettita farzandi bor. Ayolning gapiga qaraganda, u Z-
bolasini tugayotganida ko’p qon yo’qotgan ekan. Ana shu sababli, unga tug’ruqxonada 
qon quyilgan. Shundan so’ng hozirgi davrga qadar X. ga qon va qon preparatlari 
quyilmagan. Xafaqon kasalligi tufayli tuman va viloyat shifoxonalarida bir necha bor 
davolangan. 
Bemor X. terapevtning qayta ko’rigidan tashqari nevropatolog, xirurg, ginekolog, 
okulistlar tomonidan atroflicha tekshirildi. Rentgenologik tekshiruv o’tkazildi. Uning 
barcha a’zolari va sistemalarida zaxmga aloqador biror o’zgarish topilmadi. 
Savollar:
1. Bemor X. ning kasalligi to’g’risida qanday xulosaga keldingiz?
2. X. da yashirin zaxm taxmin qilinadigan bo’lsa, nega O. da zaxm belgilari namoyon 
bo’lmadi? O’z fikringizni ayting.
3.Serologik tekshiruvlar javobini muhokama qiling. 
21- masala. 
J. ismli bemor 44 yoshda, mo’handis. Teri kasallikla r i dispanseriga moyak xaltasining 
terisi va oraliq sohasida dog’lar va yaralar paydo bo’lganligi sababli murojaat etdi. 
Uning gapiga qaraganda bir hafta avval
moyak xaltasida bir necha dog’lar va pufaklar 
paydo bo’lgan, 2-3 kun o’tar-o’tmas yaraga aylangan, so’ngra oraliq sohasiga tarqalgan. 
Bemorning anamnezidan quyidagilar ma’lum bo’ldi: u ikki oydan buyon kasal, sababsiz 
isitma bezovta qiladi. Dastlab gripp bo’lib yotgan, bunda tana harorati 38-39°S ga 
chiqqan, og’iz va lablarini uchuq bosgan, holsizlanish, bosh og’rig’i qiynagan, dori-
darmonlar foyda qilmagan; so’ngra yo’tal bezovta qilib, o’tkir bronxit tashxisi bilan 3 
haftadan ko’proq kasalxonada yotib davolangan. Shundan so’ng yutal o’tib ketgan, 
ammo isitma davom etavergan. Og’zidagi uchuqlar yo’qolib, yana paydo bo’lgan. 
Qarindoshlarining maslahati bilan davoni xalq tabobati usullari bilan davom ettirishga 
qaror qilgan. Biroq sababsiz boshlangan isitma sababsiz tushd i . Ishga chiqishga 
hozirlanib turgan J. da yara k o ’ p a yib ketdi. 
Bemor J. ning xotini va 20 yoshli bolasi borligi ma’lum bo’ldi. Oxirgi 10 oy davomida 
o’zgalar bilan jinsiy aloqada bo’lmagan. O’n oy avval ish yuzasidan Moskvaga qilgan 
safarida noma’lum ayol bilan 2 marta jinsiy yaqinlik qilgan. 
Qon va qon preparatlarini umuman qabul qilmagan. 

---

Ob’ektiv tekshiruv ma’lumotlari: jinsiy a’zolar sohasida (moyak xaltasi, oraliq, orqa 
chiqaruv teshigi) o’ndan ortiq yara mavjud. Kichigi no’xatdek, kattalari b i r tiyinlik 
chaqadek keladi. Yaralarning ko’p qismi aylana-oval shaklida, atrofi halqasimon 
qizargan, tubi notekis va yiringsimon suyuqlik bilan qoplangan, ulardan noxush hid 
ajralib turibdi. Ko’pchilik yaralarning tubidagi va atrofidagi to’qima juda yumshoq, 
bosilganda kuchli og’riq paydo bo’ladi. Ba’zi yaralarning tubida qattiq madda 
paypaslandi. Periferik limfa tugunlari (bo’yin va qo’ltiq sohalarida kabutar tuxumidek, 
o’mrov osti bezlarida o’rik danagidek, chov sohasida loviyadek) kattalashgan, 
harakatchan, kattiq va bezlar ustidagi teri yallig’lanmagan. 
Yaralardan ajralib chiqayotgan to’qima suyuqligi tarkibida oqish spiroxetalar topilmadi. 
Mazkur suyuqlikdan tayyorlangan surtmada Dyukrey streptobatsillalari yo’q ekan. 
Serologik tekshiruv natijalari quyidagicha: Vasserman reaktsiyasi o’ta musbat, cho’kma 
reaktsiyalari manfiy, IYoR - 200 manfiy, THChR - treponemalar harakati 10% 
cheklangan. 
Qonning umumklinik tekshiruv natijalari: eritrotsitlar - 4,2 mln., gemoglobin - 90, 
leykotsitlar - 6200, trombotsitlar - 230 000. 
Masala shartida berilgan ma’lumotlarni izohlang. 
Sizning dastlabki tashxisingiz? 
Kasallikni aniqlash uchun qanday anamnestik, klinik va laboratoriya ma’lumotlari 
zarur? 
 
Mundarija 
So’z boshi………………………………………………………………………………………..3 
(1 mashg’ulot)…………………………………………………………………………………...6 
Terining umumiy tuzilishi……………………………………………………………………….7 
Terining toshma elementi……………………………………………………………………….16 
Zaxm…………………………………………………………………………………………….19 
Zaxmning umumiy kechishi…………………………………………………………………….23 
Birlamch zaxm………………………………………………………………………………….24 
(2 – mashg’ulot)………………………………………………………………………………...27 
Zaxmning ikkilamchi davri……………………………………………………………………..32 
Zaxmning uchlamchi davri (3 – mashg’ulot)…………………………………………………..37 
Yashirin zaxm…………………………………………………………………………………..40 
Zaxmda qo’llaniladigan serologik reaksiyalar………………………………………………….45 
Tug’ma zaxm (4 – mashg’ulot)………………………………………………………………...49 
Erta tug’ma zaxm……………………………………………………………………………….50 
Kech tug’ma zaxm……………………………………………………………………………...54 
Zaxmni davolash (5 – mashg’ulot)……………………………………………………………..59 
Spesifik dori vositalari………………………………………………………………………….60 
Nospesifik davo usullari………………………………………………………………………..66 
Orttirilgan immunitet tanqisligi sindromi (6 – mashg’ulot)……………………………………70 
OITSda teri va shilliq qavatlarning zaralanishi………………………………………………...75
So’zak (7 – mashg’ulot)………………………………………………………………………..80 
Uretritlar………………………………………………………………………………………..82
Qiz bolalar so’zagi……………………………………………………………………………...84 
Piodermitlar (8 – mashg’ulot)………………………………………………………………….89 
Stafilodermiya………………………………………………………………………………….90 
Stertodermiyalar………………………………………………………………………………..94 
Dermatitlar (9 –mashg’ulot)……………………………………………………………………94 
Gush (Ekzema)………………………………………………………………………………...100 
Eshakem………………………………………………………………………………………..102 

---

Bolalar qichimasi……………………………………………………………………………….109 
Terining zamburug’li kasalliklari (10 –mashg’ulot)…………………………………………...111 
Kepaksimon temiratki………………………………………………………………………….114 
Epidermofitiya………………………………………………………………………………….115 
Trixofitiya………………………………………………………………………………………115 
Mikrosporiya……………………………………………………………………………………117 
Kandidozlar……………………………………………………………………………………..118 
Qo’bus (Psoriaz) (11 –mashg’ulot)……………………………………………………………..119 
Qizil yassi temiratki…………………………………………………………………………….125 
Pashshaxo’rda(12– mashg’ulot)………………………………………………………………..131 
Qo’tir……………………………………………………………………………………………134 
Bitlash…………………………………………………………………………………………..139 
Po’rsildoq pufak yara (13 – mashg’ulot)……………………………………………………….141 
Uchuqsimon dermatoz………………………………………………………………………….143 
Qizil yuguruk…………………………………………………………………………………...148 
Sklerodermiya…………………………………………………………………………………..150 
Tibbiy kosmetalogiya (14 – mashg’ulot)……………………………………………………….152 
Oddiy husunbuzar………………………………………………………………………………162 
Qizil husunbuzar………………………………………………………………………………..163 
Pes………………………………………………………………………………………………164 
O;lkamizda ko’p uchraydigan dermatozlar. Asosiy kasallik bayonlaridan 
ko’chirmalar…………………………………………………………………………………….172 
Teri tanosil kasalliklari diagnostikasida qo’llaniladigan maxsus labaratoriya tekshiruv 
usullari………………………………………………………………………………………….187 
Teri kasalliklari diagnostikasida qo’llaniladigan maxsus labaratoriya tekshiruv usullari……..193 
Venerologiyadan masalalar…………………………………………………………………….200 
Dermatovenerologiyadan test sinovi uchun savol va masalalardan namunalar………………..210 
Teri va tanosil kasalliklarini davolashda qo’llaniladigan dori moddalarnong qisqacha 
resepturasi………………………………………………………………………………………231 

---

Буюртма №22. Адади 100 нусхада. 
Келишилган нархда 
Босмахона манзили: ООО«GEO FAN POLIGRAF» 100170, Тошкент, 
И.Мўминов кўчаси, 13-ўй.