Asosiy atamalar va tushunchalar

Biogaz moslamalari - oziq-ovqat sanoati, agrosanoat majmuasi, issiqlik, elektr
energiyasi va o'g'itlarni ishlab chiqarish, chiqindilarini yo'q qilish uchun keng
qamrovli yechimdir. Biologik jarayonni amalga oshirilish orqali biogaz
moslamasida metan ishlab chiqariladir.
 
1.2 ISH TARTIBI
1. Belgilangan asosiy atamalar va ta'riflar bilan tanishing va o'zlashtiring
2. Belgilangan atamalar va ta'riflar bo'yicha qo'shimcha ma'lumotni o'rganing.
3. Ish haqida qisqa hisobot tuzing.
Nazorat savollari:
1. An'anaviy va noan'anaviy energiya deganda nimani tushunasiz?
2. NEM uchun qanday manbalar mavjud?
3. Atom elektr stantsiyalari bilan issiqlik elektr stantsiyalari o'rtasida qanday
farqlar mavjud?
4. Biogaz atamasini aniqlang.
5. Biogaz qurilmalari nima?
6. An'anaviy bo'lmagan energiya manbalari atrof-muhit uchun zararli emasmi?
AMALIY MASHG`ULOT №2

---

GES TO`G`ONLARINI HISOBLASH VA PARAMENTRLARINI
ANIQLASH
GIDROTURBINALAR.
REJA:
2.1 NAZARIY MA’LUMOT
2.2 NA`MUNAVIY MASALA
2.3 MUSTAQIL YECHISH UCHUN MASALALAR
2.1 NAZARIY MA’LUMOT
Suv energiyasi quyosh va shamol energiyasidan olinadi. Ushbu energiya manbai
qayta tiklanadi, chunki suv quyosh ta'sirida bug'lanadi va yana yog'ingarchilik
shaklida tushadi. Gidroelektrostantsiyalar suv energiyasini elektr energiyasiga
aylantirish uchun ishlatiladi.
Kichik gidroelektrostantsiyalarga 10 MVtgacha bo'lgan gidroelektrostantsiyalar
kiradi. Ular izolyatsiya qilingan iste'molchi uchun, shuningdek, quvvat tizimiga
parallel ravishda avtonom ishlashi mumkin. Gidroelektrostantsiyalar shamol elektr
qurilmalari, gidro elektr qurilmalari va boshqalar bilan birgalikda ishlashi mumkin.
Gidroenergetika hisobi uchun asos, oqim rejimi to'g'risidagi ma'lumotlar
hisoblanadi. Oqim suvlari yer va tuproqdir. Yer usti oqimi - bu pasttekisliklarga
daryolar va daryolar shaklida oqib keladigan yomg'ir. Er osti suvlari oqimi er osti
suvlari oqimini hosil qiladi. Daryoga oqib tushadigan joy daryoning drenaj
havzasidir. Bir havzani boshqasidan ajratib turuvchi chiziq suv havzasi deb ataladi.
Barcha daryolar o'z imkoniyatlariga qarab to'rt guruhga bo'linadi.
Birinchi guruh potentsiali 1000 million kW/soat dan oshadigan daryolardan iborat,
uchinchi va to'rtinchi guruhlar 1000 million kW/soat dan kam potentsialga ega.
Daryoning potentsialini aniqlaydigan asosiy parametrlar bu H bosim va suv sarfi
Q. Bosimni to'g'on (to'g'on GES) qurish orqali oshirish mumkin. To`g`onlarni
qurishda daryo qiyaligini hisobga olish kerak, vodiy daryolari uchun i = 5–10 sm /
km, tog ' daryolari uchun = 5–10 m / km.