Asosiy qismida geometriyani o’rganishda: Evklidning “Negizlar” asari, geometriyaning aksiomatik qurilishi va uning ahamiyati, aksiomalar sistemasiga qo’yiladigan talablar

Gilbertning so'nggi yillari (1915-1943)
1915 yilda Gilbert Eynshteynga “Umumiy nisbiylik maydon tenglamalarini xulosa qilish”da maslakdosh bo’lib unga yordam berdi.
1920-yillarda Gilbert va uning maktabi matematikaning rasmiy mantiqiy aksiomatik asoslarini yaratishga e'tibor qaratdilar. 1930 yilda universitet nizomiga binoan 68 yoshli Gilbert iste'foga chiqdi, garchi u vaqti-vaqti bilan talabalarga ma'ruza qilgan bo'lsa ham (Gilbert Göttingendagi so'nggi ma'ruzasini 1933 yilda o'qigan). Gödelning ikkita teoremasi (1931) yoqimsiz ajablanib bo'ldi, bu matematika asoslariga rasmiy-mantiqiy yondashuvning istiqbolsizligini anglatadi. Ammo Gilbert optimizmni saqlab qoldi va shunday dedi: "Har qanday nazariya rivojlanishning uch bosqichidan o'tadi: sodda, rasmiy va tanqidiy".
Germaniyada milliy-sotsialistlar hokimiyatga kelganidan so'ng, Göttingenda universitet ishlaridan chetda yashadi. "Aryan" ajdodlari yoki qarindoshlari etarli bo'lmagan ko'plab hamkasblari hijrat qilishga majbur bo'lishdi (shu jumladan Gilbertning yaqin do'stlari Herman Vayl va Pol Bernays). Faol natsistlar Lyudvig Biberbax va Teodor Falen boshchiligidagi "nemis matematikasi" jamiyati tashkil etildi, ular intuitionistlarga xayrixoh bo'lib, to'plam nazariyasini rad etishdi (ehtimol yahudiy ramzlaridan foydalangani uchun ham).
1934 yilda Gilbert (Bernays bilan birgalikda) "Matematika asoslari" monografiyasining birinchi jildini nashr etdi, u erda ruxsat etilgan mantiqiy vositalar ro'yxatini kengaytirish zarurligini tan oldi (ba'zi transfinit vositalarni qo'shib). Ikki yil o'tgach, Gerxard genzen, haqiqatan ham, transfinit induksiya yordamida arifmetikaning izchilligini isbotladi, ammo bu bilan taraqqiyot cheklandi. Rasmiy-mantiqiy yondashuv matematik mantiq va dalillar nazariyasiga qimmatli hissa bo'ldi, ammo umuman Gilbertning umidlarini oqlamadi.

3.3.1, 7-rasm. Göttingendagi Gilbert qabri.
Gilbert 1943 yil 14 fevralda Göttingen shahrida vafot etdi. Uning tobuti ortida atigi o'nga yaqin odam bor edi. Göttingen qabristonida dafn etilgan.