Reja: - Reja:
- 1. Pedagogik qobiliyat. Qobiliyatning psixologik-pedagogik tavsifi.
- 2. Pedagogik qobiliyatning asosiy turlari
- 3. Empatiya va perseptiv kobiliyatlar.
- 4. Pedagogik faoliyat va uning tarkibiy to‘zilmasi
- Tayanch tushunchalar:
- Pedagogik qobiliyat, empatiya, perseptiv, pedagogik faoliyat,iste’dod, tushuntira olish qobiliyati, bilish qobiliyati, ko‘zatuvchanlik qobiliyati, nutq qobiliyati.
-
1. Pedagogik qobiliyat. Qobiliyatning psixologik-pedagogik tavsifi. - 1. Pedagogik qobiliyat. Qobiliyatning psixologik-pedagogik tavsifi.
- Pedagogik qobiliyatlar tarbiyasi birinchi bo‘lib, XIX asr o‘rtalarida paydo bo‘ldi. Desterverg 1-chi bo‘lib pedagogik qobiliyat, perseptiv qobiliyatlar haqida gapirib bu masalaga e’tiborini qaratdi.U pedagogik qobiliyatningkuchiga, pedagogik taktga va qat’iy erkinlikka e’tibor berdi. U o‘qituvchining bilim orttirishlik qobiliyati tushunchasini ilggari surdi. So‘ngra XIX asrning 2-chi yarimida P.G.Redkin “ahloqiy qobiliyat” tushunchasini ilgari surdi.Bu fikrni K.D.Ushinskiy davom ettirdi.U “Odamni tarbiyaning eng asosiy yo‘li ishontirishdir,odamning e’tiqodiga esa faqat ishontirish bilan ta’sir qilish mumkin” deydi. L.N.Tolstoy: “Tarbiyalashning muvaffaqiyatli bo‘lishi uchun tarbiyalovchi kishilar sira tuxtamay o‘zlarini tarbiyalay bilishlari kerak”,degandi. A.S.Makarenko o‘z tajribasiga asoslanib, “agar har bir kishi qunt bilan mehnat qilsa,u o‘ziga nisbatan talabchan bo‘lsa,u yaxshi pedagog bo‘lishi mumkin”, deydi.
Qobiliyatlar – odamning shunday psixologik xususiyatlaridirki, bilim, malaka, ko‘nikma, ortirish shu xususiyatlarga bog‘liq bo‘ladi, lekin bu xususiyatlarning o‘zi bu bilim, malaka va ko‘nikmalarga taalluqli bo‘lmaydi. Masalan, ikkita bola institutga kirmoqda deylik. Ulardan biri test sinovlaridan muvaffaqiyatli o‘tdi, ikkinchisi o‘tolmadi. Bunda ulardan birining qobiliyati ortiq degan xulosaga kelib bo‘lmaydi. Bilim orttirishdagi muvaffaqiyatning faqat bir o‘zi bilan qobiliyatni aniqlab bo‘lmaydi. Qobiliyatlar bilim, malaka, va ko‘nikmalarini egallashda namoyon bo‘lsa ham ular bilim, ko‘nikmalarga taalluqli bo‘lmaydilar. - Qobiliyatlar – odamning shunday psixologik xususiyatlaridirki, bilim, malaka, ko‘nikma, ortirish shu xususiyatlarga bog‘liq bo‘ladi, lekin bu xususiyatlarning o‘zi bu bilim, malaka va ko‘nikmalarga taalluqli bo‘lmaydi. Masalan, ikkita bola institutga kirmoqda deylik. Ulardan biri test sinovlaridan muvaffaqiyatli o‘tdi, ikkinchisi o‘tolmadi. Bunda ulardan birining qobiliyati ortiq degan xulosaga kelib bo‘lmaydi. Bilim orttirishdagi muvaffaqiyatning faqat bir o‘zi bilan qobiliyatni aniqlab bo‘lmaydi. Qobiliyatlar bilim, malaka, va ko‘nikmalarini egallashda namoyon bo‘lsa ham ular bilim, ko‘nikmalarga taalluqli bo‘lmaydilar.
- Qobiliyatlar taraqqiyotining yuksak bosqichiga iste’dod deb ataladi. Iste’dod deb odamga qandaydir murakkab mehnat faoliyatini muvaffaqiyatli mustaqil va orginal tarzda bajarish imkonini beradigan qobiliyatlar uyushmasiga aytiladi. Iste’dod mahoratning dastlabki sharti bo‘lib, lekin mahoratning o‘zidan ancha o‘zoqdir. Mohir usta bo‘lmoq uchun juda ko‘p ishlash kerak. Iste’dod mehnatdan ozod qilmaydi, balki katta, ijodiy va zur mehnatni taqozo qiladi. Iste’dodli kishilar shubhasiz mehnat orqali olamga mashhur bo‘lgan mahorat darajasiga erishganlar. Haqiqiy mahorat inson iste’dodining faoliyatida nomayon bo‘lishidir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
