Ateroskleroz: sabablari, alomatlari, tashxislash, davolash va oldini olish

ATEROSKLEROZ NIMASI BILAN XAVFLI? RIVOJLANISH BOSQICHLARI

Statistika ma’lumotlariga ko’ra, ateroskleroz yurak-qon tomir tizimining eng keng tarqalgan kasalligi va butun dunyo bo’ylab aksariyat bemorlar o’limining asosiy sababchisidir. Ateroskleroz o’zgaruvchan bo’lib, kasallikning mohiyati qon tomirlari bo’shlig’ining torayishi yoki to’silishi bo’lishiga qaramasdan, u butun organizmga sezilarli darajada ta’sir qiladi. Qon aylanishining yetishmasligi yurak, miya, qorin bo’shlig’I organlari, oyoqlar va qo’llarga (kamdan-kam) ta’sir qiladi. Arteriyalarda qon aylanishining buzilishi kichik qontomirlariga ham ta’sir qiladi, bu esa ikkinchi darajali ishemiyaga sabab bo’ladi.

Ateroskleroz — bu polietiologik kasallikdir. Haligacha kasallikning muayyan sabablari noma’lum, ammo mexanizmi lipid almashinuvining buzilishiga asoslangan. Bu buzilish xavfli kasallikning boshlanishi uchun turtkidir.
Patologiya rivojlanishida bir necha bosqichlar ajratiladi:

• 
  Yog’ dog’lari (yoki lipid dog’lar) shakllanishi bosqichi. Ushbu bosqichda aniq alomatlar kuzatilmaydi va bemor aterosklerozning mavjudligiga shubha qilmaydi. Ushbu bosqichning mohiyati arteriya devorlarida diffuz o’zgarishlardadir (lipoproteid komplekslarining molekulalari arterial devorning tuzilmasiga kirib, ingichka qatlam hosil qiladi). Tashqi tomondan, bu o’zgarishlar tomirning zararlangan qismi bo’ylab sarg’ish-jigar rang chiziqlar kabi ko’rinadi. Arteriyaning barcha to’qimalari shikastlanmaydi, faqatgina alohida qismlari. Jarayon juda tez rivojlanadi. Mavjud yurak-qon tomir kasalliklari va qandli diabet jarayonni yanada tezlashtiradi;
  
• 
  Lipid qatlamining paydo bo’lish bosqichi. Lipid chiziqlari ostidagi to’qima yallig’lanadi. Organizm shu tariqa ehtimolli buzuvchiga qarshi kurashishga harakat qiladi. Uzoq muddatli surunkali yallig’lanish markazlari shakllanadi. Doimiy yallig’lanish lipid qatlamining parchalanishiga va to’qima o’sishiga olib keladi. Natijada, yog’li to’planma usti qoplanadi va arteriya devorining ichi ko’tarilib qoladi;
  
•