«avtohamroh» журнали кутубхонаси ЙЎЛ Ҳаракати қоидаларига

тофор темир иўл кесишмалари ва сол кечуви олдида ўрнатилиб, 
ҳаракатланишни тақиқлайди. Бу светофорларнинг навбат билан 
ёниши ҳайдовчининг диққатини ўзига ж алб қилиб тезроқ чора 
қабул қилиши учун мўлжалланган.
8.3. Светофорнинг қизил, сариқ ва яшил 
чироқларига туширилган қора тасвирли 
йўналтиргичлар бу ишораларнинг маъно- 
сини ўзгартирмайди, балки у светофор­
нинг яшил чироги ёнганида рухсат этилган 
ҳаракат йўналишини кўрсатади (Г). Бу све- 
тофорлар ҳаракатланиши кўп йўналишли
чорраҳаларда ҳар бир йўналиш учун алохида қўлланилиши мум­
кин.
Давлат намунаси (ГОСТ 25695-91)га асосан кўзлари ожиз пиё- 
далар ўт иш ж ойларида светофор ишораларига қўишмча равишда 
товуш чицарувчи мосламачар ўрнатилиши мумкин.
Агар тегишли йўл белгиси билан тақиқланмаган бўлса, чапга бу- 
рилиш гарухсат берувчи йўналтиргич қайрилиб олиш гаҳам рухсат 
беради. Кўшимча тармоқдаги яшил йўналтиргич ҳам худди шу 
маънони билдиради.
Светофорнинг яшил чироги сатҳида 
жойлашган қўшимча тармоқдаги яшил 
йўналтиргич (Д) светофорнинг кизил 
ёритгичи билан ёнса, бошқа йўлдаги 
транспорт 
воситаларига 
йўл 
бериб 
кўрсатилган йўналишда ҳаракатланишга рухсат беради.
Агар ҳўшимча тармоқдагияшил йўначтиргич светофорнинг яшил 
ёритгичи билан ёнса, бошца йўлдаги ҳаракатланиш тацикуюнгани 
туфайли, кўрсатилган йўналишда тўхтамасдан ҳаракатланиб 
ўт иш га рухсат берилади.
8.4. 
Агар 
светофорнинг 
асосий 
яшил 
ишорасига 
қора 
йўналтиргич 
(йўналтиргичлар) 
шакли 
туширилган 
бўлса (Е), у ҳайдовчиларга светофорнинг 
қўшимча тармоги борлигини маълум
килади ва шу асосий тармоқдаги йўналтиргичлар йўналишларида
П
27

---

ҳаракатланишга рухсат берилганлигини кўрсатади.
Сутканинг қоронги вақтида (етарлича кўрш ш аслик шароитла- 
рида) ҳайдовчига светофорнинг қушимча тармоги кўринмай қолиб, 
асосий я ш ш чироқда бурилиб ёки қайрилиб хато цилмасликлари 
учун, уш бу контур чизиқли стрелка асосий яшил чироққа тушири- 
лади.
8.5. Агар светофор ишораси пиёда тасвири кўринишида бўлса, 
у фақат пиёдаларнинг ҳаракатига таъсир кўрсатади. Бунда яшил 
ишора пиёдаларнинг ҳаракатланишига рухсат беради, кизил ишо­
ра эса тақиқлайди.
8.6. Қатнов қисмининг 
ҳаракат 
йўналиши 
қарама-қарши 
томонга 
ўзгариши мумкин бўлган 
бўлакларидатранспортво­
ситаларининг ҳаракатини 
тартибга солиш учун Х-симон қизил ишорали ва пастга йўналган 
йўналтиргич кўринишидаги яшил ишорали реверсив светофорлар 
қўлланилади. Бу ишоралар кайси бўлак устига ўрнатилган бўлса, 
унда ҳаракатланишни тақиқлайди ёки рухсат беради.
Икки том они 1.9 чизиғи билан белгиланган бўлак устига 
ўрнатилган, ишоралари ўчирилган реверсив светофор шу бўлакка 
киришни такикдайди.
Иўлнинг ўтказиш қобилиятиии ошириб, транспорт воситала- 
риданунум ли фойдаланиш учун ўрт а бўлак (бўлаклар) транспорт 
оцими ж адаллигига қараб йўналиииарини ўзгартиришлари мум­
кин. Бундай ҳаракат реверсив ҳаракат деб аталади.
Давлат намунаси (ГОСТ - 25695 - 91)да реверсив свето­
форнинг асосий иш орат рига қўшимча 450 ли бурчак остидаги 
с а р щ йуналтиргич кўзда тутилган. Бу йуналтиргич ёнганида 
ҳайдовчилар реверсив бўлакни тарк этиб ч щ и б кетишлари керак.
Яшил йуналтиргич ёнганида бир йуналишда ҳаракатланаётган 
ҳайдовчилар бўлакчарни ажратувчи реверсив чизиқни исталган 
тарафидан кесиб ўтишпари мумкин.
8.7. Трамвайларнинг, шунингдек, йўлнинг 
махсу с ажратил ган бўлагида ҳарактл анадиган 
белгиланган йўналишли бошқа транспорт 
воситаларининг чорраҳадан ҳаракатланиб 
ўтишларини тартибга солиш учун «Т» харфи 
кўринишида жойлашган тўртта доирасимон
28

---

(оқ-ойдин) рангли ишорали светофорлар 
қўлланилиши мумкин.
Юқоридаги бир ёки бир нечта ва паст- 
ки ишора бир вақтнинг ўзида ёнганда 
ҳаракатланишга рухсат этилади. Улардан 
чапдагиси чапга, ўнгдагиси ўнг томонга бу­
рил ишга, 
ўртадагиси 
тўғрига юришга рух­
сат 
беради. 
Агар 
фақат юқоридаги учта 
ишора 
бир 
вақтда 
ёнса, 
ҳаракатланиш 
тақиқланади.