Avtomobil dvigateli va boshqa agregatlarini elektron boshqarish : kasb-hunar kollejlari uchun o'quv qo'llanma

« L - J e t r o n ic » tiz im id a y u z a g a k e lg a n n o s o z lik la r b o ‘y ic h a te k s h ir ilis h i 
z a r u r b o ‘lg a n a s b o b la r va k o ‘r s a tk ic h la r
N o s o z lik ta v s ifi
K o d
Y o n ilg ‘i n a s o s i
1
Y o n ilg 'i to z a la s h filtri
2
F o r s u n k a la r n in g y o n i l g 'i p u r k a s h b o sim i
3
Y o n ilg 'i n a s o s i a v j o ld ir a d ig a n b o s im
4
Y o n ilg 'i n a s o s in in g u n u m d o rlig i
5
38

---

Y o n ilg N sifa ti
6
Q o 's h i m c h a y o n i l g 'i u z a tis h k la p a n i
7
T e r m o r e le
8
Ish g a tu s h ir is h f o rs u n k a la ri
9
Ish c h i f o rs u n k a la r
10
S o v itis h s u y u q lig in in g h a r o r a t d a tc h ig i
11
D ro s s e l t o 's iq c h a s i n in g h o la ti d a tc h ig i
12
D ro s s e l t o 's iq c h a s i n in g q o b ig 'i
13
D ro s s e l t o 's iq c h a s i n in g p n e v m o y u ritm a s i
14
H a v o o 'lc h a g ic h
15
E le k tr o n b o s h q a r is h b lo k i
16
E le k tr y u r itm a
17
Y o n i l g 'i n a s o s in i is h g a tu s h iris h re le si
18
H a v o filtri
19
D v ig a te ln in g s o v itis h tiz im i
2 0
D v ig a te ln in g k iritis h q u v u rid a g i u la n is h la rin in g
z i c h la s h tir ilg a n lig i
21
D v ig a te lg a q o 's h i m c h a h a v o s o 'r i l i s h i n i n g y o 'q lig i
2 2
D v ig a te ln in g k iritis h q u v u ri
23
D v ig a te l q is m a n y u k la m a b ila n is h la g a n d a y o n u v c h i 
a r a la s h m a n in g y o 'q l i g i
2 4
1.2 .4 . «LH -Jetronic» yonilg‘i purkash tizimi
« L H -J e tro n ic » tiz im i « L -Je tro n ic » tiz im id a n , a so sa n u n d a
boshqa turdagi havo o 'lch ag ich ishlatilganligi bilan farqlanadi. Elek­
tro n boshqarish bloki purkalishi lozim b o 'lg an y onilg'i m iqdorini 
d v ig ateln in g tegishli jo y la rig a o 'm a tilg a n d a tc h ik la rd a n kelgan 
quyidagi om illarga b o g 'liq ravishda hisoblaydi: 
e so 'rilay o tg an havo m iqdori;
• tirsakli valning aylanishlar chastotasi va b u rch a k holati; 
e sovitish suyuqligining harorati;
• drossel to 'siq c h a sin in g holati.
39

---

O lingan ushbu m a 'lu m o tla r asosida EBB kiritish klapanlari 
old iga o ‘rnatilgan in jek to rlam in g ham m asiga p u rk ash n in g d a v o ­
miyligi va, d em ak , y o n ilg 'i m iq d o rin i belgilovchi boshqarish im - 
pulsini yuboradi.
« L H -Je tro n ic» tiz im id a te rm o a n e m o m e trik hav o o ic h a g ic h
(y u n o n ch a anem os — sh am ol) ishlatilgan. Bu havo o ic h a g ic h n in g
ishlash prinsipi havo oqim iga joylashtirilgan isitgich e le m en t bilan 
uni atro fid an o ia y o tg a n havo o 'rtasid ag i h aro rat farqini d oim iy 
ushlab turish u ch u n z a ru r b o ig a n issiqlik energiyasini belgilangan 
kesim yuzasidan o ia y o tg a n havo m iqdoriga to 'g 'r i p ro p o rsio n al- 
ligiga asoslangan. Isitgich elem ent sifatida diam etri 0,07 m m b o ig a n
p la tin a sim ishlatilib, u silin d rsim o n havo k a n a lin in g o 'rta sig a
jo y lashtiriladi. S o 'rilay o tg an havo h a ro ra ti bilan to k y o rd am id a 
qizdirilayotgan platin a sim h aro rati orasidagi farq d o im o 150°C 
d a ra jasid a u sh la b tu rila d i. S im d a n o ia d i g a n to k 500 m A d a n
1500 m A gacha o'zg arad i. H avo bilan sim h aro ratlari orasidagi 
farqni d oim iy h olda saqlash u c h u n sim dan o ik a z is h z a ru r b o 'lg an
tok m iqdori dvigatelga kiritilayotgan havo m assasining o 'lch o v i 
hisoblanadi. Bu to k n in g qiym atiga k o 'ra , EB B havo m iqdorini 
hisoblaydi va purkalishi z a ru r b o 'lg a n yonilg'i u lushini belgilaydi. 
H avoning o 'lc h a sh doirasi 9 - 3 6 0 k g /soat ni tashkil qiladi. Ishlash 
ja ra y o n id a platin a sim organik m o d d ala r bilan q o p lan ad i va iflos- 
lanadi. U ni tozalash m aqsadida dvigatel h a r to 'x ta g a n d a sim avto- 
m atik ravishda 1 0 0 0 - 1 100°C gacha qizdirilib, unga yopishib qolgan 
m o d d ala r kuydirib yuboriladi.
T e rm o a n e m o m e trik havo o 'lch a g ich la r dvigatelga kiritilayotgan 
havo va yonilg'i m assalari orasidagi b o g 'lan ish n i k atta aniqlik bilan 
am alga oshirish im koniyatini beradi. Lekin bu turdagi havo o 'lc h a -
g ich la m in g narxi a n c h a yuqoriligi ularni keng m iqyosda ishlati- 
lishini cheklaydi.