Avtomobil transporti muhandisligi fakulteti transport vositalari muhandisligi kafedrasi transport vositalari konstruksiyasi

2. AVTOMOBILNING TORMOZLANISH XUSUSIYATI

G‘ildiraklarning yo‘l bilan ilashish sharti bo‘yicha eng katta tormoz kuchi

Avtomobilning tormozlanish vaqtida yo‘ldan old va ketingi g‘ildiraklarga tik aks-ta’sir etuvchi kuchlar

Avtomobilning tormozlanish vaqti va yo‘li

Tormozlanish vaqtida avtomobilning sekinlashishi
-
-
Tormoz kuchlarining eng muvofiq taqsimlanishi;



197-masala. Massasi 9500 kg ZIL-130 avtomo­bili qiyaligi 5° va ilashish koeffitsienti 0,4 bo‘lgan yo‘lda tormozlanmoqda. Tormozlovchi kuch aniqlansin.
198-masala. Statik holatda gorizontal yo‘lda turgan avtomobilning old o‘qiga 1800 kg, ketingisiga 2100 kg massa to‘g‘ri keladi. Avtomobil gorizontal yo‘lda tormozlanganda sekinlanishi 5,2 m/s². Agar havo qarshiligi hisobga olinmasa va avtomobilning bazasi 3,2 m, og‘irlik markazining balandligi 0,7 m bo‘lsa, oldingi va ketingi o‘qlarga to‘g‘ri kelgan tik aks-ta’sir kuchlari aniqlansin.
199-masala. Moskvich-412 avtomobilining oldingi o‘qiga umumiy massaning 48% to‘g‘ri keladi. Avtomo­bilning bazasi 2,4 m, og‘irlik markazining balandligi 0,55m. Ilashish koeffitsienti 0,6 bo‘lgan yo‘l­da oldingi va ketingi g‘ildiraklar bir vaqtda sirpanish chegarasiga yaqinlashishi uchun tormoz momentlari ularning o‘qlariga qanday taqsimlanishi aniqlansin.
200-masala. ZIL-130 avtomobili 6° balandlikda tormozlandi va uning tormoz yo‘li 28 m ga teng bo‘ldi. Tormozlanish vaqtida avtomobilning oxirgi tezligi boshlang‘ich tezlikka nisbatan 1,8 marta kamaydi. Avtomobilning sekinlashishi, tormozlanishning boshidagi va oxiridagi tezliklari aniqlansin. G‘ildirashga qarshilik koeffitsienti 0,02, ilashish koeffitsienti 0,4, tormozning ekspluatatsiyadagi holatini aks ettiruvchi koeffitsient 1,25 ga teng.
201-masala. GAZ-24 «Volga» avtomobili 10% qiyalikdagi yo‘lda tormozlandi. Avtomobil tormozining ekspluatatsiyadagi holatini aks ettiruvchi koeffitsient 1,25, tormoz yo‘li 20 m, tormozlanish boshidagi tezlik oxiridagidan 1,4 marta katta, g‘ildirashga qarshilik koeffitsienti 0,02, ilashish koeffitsienti 0,4 bo‘l­sa, tormozlanishdagi boshlang‘ich va oxirgi tezliklar, hamda tormozlanish vaqti aniqlansin.