Avtomobil yo’llarini qurish va ekspluatatsiya qilish

Yo‘l poyini qurish uchun ish hajmining qaydnomasi

№	Yo‘l poyini qurish ishlarini bajarish texnologik jarayoni	Ish hajmi			Meyoriy hujjatlar manbai SHNQ 4.02.01-04
		O‘lchov birligi	soni
1	2	3	4	5
1	Buldozer yordamida 100 m masofasigacha bo‘lgan yon tomon zaxira gruntidan yo‘l poyi ko‘tarmasini qurish	1000 m^3	3,4	E1-1-31-5
2	Ekskavotor yordamida karerdan tashiladigan gruntidan yo‘l poyi ko‘tarmasini qurish	1000 m^3	26,048	E1-1-13-7
3	Gruntlarini karerdan yo‘l poyi ko‘tarmasiga tashish	T	70590	SHNK 4.04.06.-14
4	Tashib keltirilgan gruntni yoyish ishlari	1000 m^3	26,048	E1-01-016-2
5	Yoyilgan gruntni suv sepib namlash	1000 m^3	29,448	E1-2-6-1
6	Yo‘l poyi gruntlarini katoklar yordamida zichlash	1000 m^3	29,448	E1-2-1-5
7	Yo‘l poyi yuzasini va yon bag‘rini avtogreyder yordamida tekislash	1000 m^2	57,096	E1-02-027-12

Ishlatiladigan mashina mexanizmlarning ishlash ketma ketligi;

1. 
   Yon tomon zaxira gruntidan– Buldozer (Yetakchi mexanizm)
   
2. 
   Gruntni karerdani qazib olishda – Ekskovator (Yetakchi mexanizm)
   
3. 
   Gruntni tashish uchun – Avtosamasvallar
   
4. 
   Gruntni yoyish ishlarida – buldozer
   
5. 
   Gruntni suv sepib namlashda – Suv sepuvchi mashina
   
6. 
   Yoyilgan gruntni zichlashda – o‘rta va og‘ir katoklar
   

III.1 Buldozer yordamida 100 m masofasigacha bo‘lgan yon tomon zaxira gruntidan yo‘l poyi ko‘tarmasini qurish
SHNQ 4.02.01-04 ning (E1-1-31-5) bandiga asosan mashina-mexanizmlarning ish unumdorligini aniqlash
Buldozer yordamida 100 m masofasigacha bo‘lgan yon tomon zaxira gruntidan yo‘l poyi ko‘tarmasini qurish ishlarida buldozerning (tanlangan buldozerning markasi) ish unumdorligini aniqlaymiz
Tanlangan buldozerning ish unumdorligi quyidagi SHNQ 4.02.01-04 (E1-1-31-5) ga asosan topiladi:

bu erda T – bir smena ish vaqtining davomiyligi (8_s);
H_vaq. – 1000 m3 gruntlarni bulldozer yordamida qayta islash uchun belgilangan vaqt me‘yori.



Buldozerning yordamida bir smenada 2078 m³ gruntni qayta ishlaydi.
Keyingi jarayon buldozer yordamida jami ish hajimini necha smenada bajarishini aniqlaymiz.

bu erda V – buldozer yordamida bajariladigan tuliq ish hajmi, m³;
П_bul. – buldozerning ish unumdorligi.


= bajarishini aniqlaymiz.

Demak hisoblash natijasi bo‘yicha tuliq ish hajmini buldozer yordamida bir smenali ish kuni bilan 2 smenada, ya‘ni 1 kun davomida bajaradi.

III.2 Ekskavotor yordamida karerdan tashiladigan gruntidan yo‘l poyi ko‘tarmasini qurish
SHNQ 4.02.01-04 ning (E1-1-13-7) bandiga asosan mashina-mexanizmlarning ish unumdorligini aniqlash
Mashina-mexanizmlarning ish unumdorligini aniqlash
Karerdan tashiladigan gruntidan yo‘l poyi ko‘tarmasini qurish uchun etakchi mexanizm sifatida ekskavatordan foydalaniladi va markasini tanlanadi (tanlangan mashina markasi yoziladi).
Tanlangan ekskavatorning ish unumdorligi quyidagi SHNQ 4.02.01-04 (E1-1-13-7) ga asosan topiladi:

bu erda T – bir smena ish vaqtining davomiyligi (8_s);
H_vaq. – 1000 m3 gruntlarni qayta islash uchun belgilangan vaqt me‘yori.



Ekskavator yordamida bir smenada 390 m3 gruntni qayta ishlaydi.
Keyingi jarayon ekskavator yordamida jami ish hajimini necha smenada bajarishini aniqlaymiz.

bu erda V – ekskavator yordamida bajariladigan tuliq ish hajmi, m³;
П_eks. – ekskavotorning ish unumdorligi.


= bajarishini aniqlaymiz.
Demak hisoblash natijasi bo‘yicha tuliq ish hajmini ekskavator yordamida bir smenali ish kuni bilan 67 smenada, ya‘ni 67 kun davomida bajaradi. Ishning bajarish muddatini e‘tiborga olib, bu ishning bajarilishini 10 smenaga, ya‘ni 10 kunga rejalashtiramiz, bunda quyidagi ifoda orqali necha dona ekskavator kerak bo‘lishini aniqlaymiz. Bunda quyidagi me‘yor SHNQ 4.02.01-04 (E1-1-13-7) ga asosan aniqlaymiz, ya‘ni 1000 m³ gruntni ekskavator yordamida qancha vaqt mobaynida qayta ishlashini (20,53 mash.s) aniqlab, tuliq ish hajmni ya‘ni 15435 m³ gruntni ekskavator yordamida qancha vaqt mobaynida qayta ishlashini (20,53*26,048 = 534,76 mash.s) aniqlab olamiz.


= ekskavotor kerak ekanligini aniqlab olamiz.
Karerdan gruntlarni tashib keltiradigan avtosamosvallarni sonini aniqlaymiz, buning uchun avtosamosvalning ish unumdorligini aniqlaymiz.
Avtosamosvalning ish unumdorligini quyidagi formula bilan aniqlanadi:


= m³/soat

Bu yerda:

T – bir smena ish vaqtining davomiyligi (8_s);
- t avtosamosvalning yuk ko‘tara olish qobiliyati, 7 t,
- gruntning zichligi, 2.71 г/см³
L_o‘r –km, gruntni o‘rtacha tashish masofasi, 8.21 km,
V –km/soat, xarakatlanish tezligi, 25 km/s,
- soat, gruntni avtosamosvalga yuklashga ketgan vaqt, 0,25s,
= 0,87 - ish vaqtidan foydalanish koeffitsienti,
= 1,0 - avtosamosvalning yuk ko‘tara olish qobiliyatidan foydalanish
koeffitsienti,
= masofani bosib o‘tish koeffitsienti, 0,5.
= 19.82 m³/smena;
Avtosamosvalning bir smenasidagi ish unumdorli:
= 19.82 m³/smena;
Еkskavаtorning bir smenasidagi ish unumdorligi:



П_{е =} 390 м³/smena