Avtomobilsozlik
III. Ishni bajarish uchun zarur bo`lgan qisqacha nazariy ma’lumotlar
Download 1,64 Mb. Pdf ko'rish
|
Laboratoriya.docx
- Bu sahifa navigatsiya:
- Laboratoriya ishi - № 6 Mavzu: Elektr benzin nasos ishini tekshirish I. Ish hajmi
- II. Ishni bajarishdan maqsad
- III. Ishni bajarish uchun zarur bo`lgan qisqacha nazariy ma’lumotlar
- Laboratoriya ishi - № 7 Mavzu: Datchik va yordamchi elektr jixozlari ishini tekshirish I. Ish hajmi
- III. Ishni bajarish uchun zarur bo`lgan qo`shimcha nazariy maolumotlar
- III. Ishni bajarish uchun zarur bshlgan qisqacha nazariy maolumotlar Nazoratning bort tizimi
- Ichki datchiklar tizimi (IDT)
- Indikasiya tizimi. Displeylar.
- Asosiy adabiyotlar
III. Ishni bajarish uchun zarur bo`lgan qisqacha nazariy ma’lumotlar Hozirgi kunda yonilg`i purkash tizimlari Yonilg`i uzatish joyiga qarab 3 turga bo‘linadi: markaziy bir nuqtali, taqsimlangan ko‘p nuqtali va bevosita yonish kamerasiga purkash tizimlari. Yonilg`ini bevosita yonish kamerasiga purkash tizimi ishlatilishi zarur bo`lgan jihozlarning juda murakkabligi tufayli amalda ishlatilmaydi. Zamonaviy avtomobil dvigatellarida asosan bir nuqtali va taqsimlangan ko‘p nuqtali purkash tizimlari ishlatiladi. Har ikkala tizimda ham yonilg`i dvigatel silindrlarining kirish yohliga purkaladi. Yonilg`i purkash tizimlari ma‘lum rivojlanish bosqichlarini bosib o`tdi. 1949 yilda BOSCH (Germaniya) firmasi yaratgan to‘la mexanik purkash tizimi K-Jetronic nomi bilan mashhur bo‘ldi. Keyinchalik bu tizim ancha takomillashtirildi, u qisman elektron blok yordamida boshqarildi (KE-Jetronic). Yonilg`i purkash tizimlari taraqqiyotining keyingi bosqichlari ularda elektron va mikroprotsessorli boshqarish usullarini juda keng ko‘lamda joriy qilinishi bilan tavsiflanadi. Mono-Jetronik, L-Jetronic, LH-Jetronic rusumli purkash tizimlari shular jumlasidandir. Bu tizimlarda dvigatelning barcha rejimlaridagi yonilg`i purkash jarayonlari elektron blok yordamida boshqariladi. Oxirgi vaqtda ko`pchilik zamonaviy avtomobil dvigatellari jihozlanayotgan Motronic purkash tizimida yonilg`i purkash va o`t oldirish jarayonlari birgalikda boshqariladi. Bu dvigatelga o‘rnatiladigan datchiklar sonini ancha kamaytirish, uning mexanik tavsifnomasini yaxshilash, tejamkorligini oshirish, ishga tushirish va sovuq dvigatelni qizdirish jarayonlarini yengillashtirish imkonini beradi. Yonilg`i purkashning elektron boshqarish tizimlari quyidagi prinsip bo‘yicha ishlaydi. Elektr yonilg`i nasosi taqsimlash quvurida yonilg`ini taxminan 0,2 mPa doimiy bosim bilan ushlab turganligi sababli, silindrlarga purkaladigan yonilg`ining miqdori elektromagnit forsunkani (injektorni) ochilib turish vaqti bilan belgilanadi. Elektron boshqarish tizimi injektorlarni ochilib - yopilishini, ya`ni yonilg`ini silindrlarga majburiy purkash impulsining davomiyligini drossel to‘siqchasini ochilish burchagi, tirsakli valning aylanish chastotasi, sovituvchi suyuqlik harorati va kiritish quviridagi absolyut bosimga bog‘liq ravishda boshqaradi. Purkalishi zarur bo`lgan yonilg`i miqdori haqidagi ma‘lumot ikki raqamli kod ko`rinishida doimiy xotira qurilmasida (DXQ) saqlanadi. Elektron boshqarish bloki datchiklardan kelayotgan ma‘lumot asosida, DXQ dan zarur kodni tanlab olib, unga mos keladigan miqdordagi yonilg`ini dvigatelning kiritish klapanlari atrofiga purkalishini ta‘minlaydi. Benzinli dvigatellarda Yonilg`i purkalishini elektron boshqarish tizimining tarkibiy sxemasi 7.1-rasmda ko‘rsatilgan.
26
Taqsimlagich 2 ga o‘rnatilgan qo`shimcha kontaktlar dvigatel tirsakli valining aylanish chastotasi haqidagi ma‘lumotlarni impuls signal sifatida shakllantiradi. Bu signal analog-raqamli o‘zgartirgich (AROh) 5 ga uzatiladi va raqamli kod ko`rinishiga keltiriladi. Drossel to‘siqchasining holatini belgilovchi datchik 1 dan kelgan signal ikkinchi ARO` 4 yordamida raqamli kodga aylantiriladi. Takt generatori 3 ARO` ishlashi uchun zarur bo`lgan doimiy chastotali impulslarni shakllantirib beradi. Raqamli kod shaklidagi aylanishlar chastotasi va drossel to‘siqchasining holati haqidagi signallar EBT ning doimiy eslab qolish qurilmasi 6 ga uzatiladi. DXQ da dvigatel aylanish chastotasi va drossel to‘siqchasini ochilish burchagiga bog‘liq ravishda elektromagnit klapan ochilish vaqtini belgilovchi raqamli signal hosil qilinadi va mikroprotsessor 7 ga uzatiladi. Mikroprotsessor 7 DXQ dan kelgan signalni zarur yonilg`i miqdoriga proporsional bo`lgan injektorlarni ochilib turish vaqtining davomiyligi ko`rinishiga o‘zgartiradi. Taqsimlagich 2 bilan bog‘liq bo`lgan sinxronizatsiya moslamasi 10 yonilg`ini dvigatel ish jarayonining tegishli nuqtasida purkalishini ta‘minlaydi va kiritish quvirining devorlarida o`tirib qolayotgan yonilg`i zarralari miqdorini kamaytiradi. Dvigatelning issiqlik holati va atrof-muhit sharoitlarini hisobga olib injektorlarni ochilib turish vaqtiga tuzatish kiritish uchun sovitish suyuqligi harorati 11, absolyut bosim 12, sohrilayotgan havo temperaturasi 13 datchiklaridan mikroprotsessorga qo`shimcha ma‘lumot uzatadi. Yonilg`i purkashning elektron boshqarish tizimi o`t olish va yonish jarayoniga ta‘sir qiluvchi ko‘p omillarni hisobga oladi va yonilg`i uzatilishini murakkab bog‘lanishlar orqali amalga oshiradi. Bu dvigatelning ancha tejamli ishlashini ta‘minlaydi. Shu bilan birga tuzilishining murakkabligi va unga xizmat ko‘rsatish uchun yuqori malakali mutaxassislar zarurligi - bu tizimning kamchiligi hisoblanadi.
7.1-rasm. Benzinli dvigatellarda yonilg‗i purkalishini elektron boshqarish tizimining tarkibiy sxemasi
27
Mavzu:
I. Ish hajmi: Laboratoriya ishi 2 soat auditoriya vaqtiga va 2 soat mustaqil ishga mo‘ljallangan. II. Ishni bajarishdan maqsad: 1. Elektr benzin nasosning vazifasi, ish rejimlari va tuzilishini o‘rganish. 2. Elektr benzin nasos nuqsonlarini aniqlash bo‘yicha amaliy ko‘nikmalar hosil qilish. 3. Elektr benzin nasosga texnik xizmat ko‘rsatish va sinash bo‘yicha amaliy ko‘nikmalar hosil qilish.
Chiqindi gazlar zaharliligining eng past qiymati Yonilg`i tarkibi - stexiometrik tarkibga, ya`ni Yonilg`i va havoning nisbati 1:14,7 ga yaqin bo`lganda ta‘minlanadi. Shuning uchun amalda ishlatilayotgan va optimal boshqarish prinsipiga asoslangan Yonilg`i purkash tizimlarida teskari aloqa parametri sifatida chiqindi gazlarning kimyoviy tarkibi olinadi. Chiqindi gazlarning tarkibini aniqlash uchun kislorod datchigi (
kollektoriga ohrnatilib u chiqindi gazlar tarkibidagi kislorodning miqdoridan ta‘sirlanadi. Kislorod miqdorini havoning ortiqlik koeffitsientiga proporsionalligidan foydalanib yonilg‘i- havo aralashmasining holati aniqlanadi. Yonilg‘i-havo aralashmasi tarkibining teskari aloqa yordamida boshqarish tizimining sxemasi 7.2-rasmda keltirilgan. 3 komponentli katalitik neytrallagich 12 yordamida chiqindi gazlardagi zaharli moddalar SO, NS va NO dan yuqori darajada tozalanishini ta‘minlash uchun dvigatelni turli rejimlarida havoni ortiqlik koeffitsientini aniq rostlab, Yonilg`i aralashmasini 7.2-rasm. Yonilg‗i-havo aralashmasini teskari aloqa yordamida boshqarish tizimi 1- havo; 2-yonilg‗i; 3-tirsakli val aylanishlar chastotasi datchigi; 4-havo sarfini o‗lchash datchigi; 5- aylanishlar chastotasi haqidagi signal; 6-havo sarfi haqidagi signal; 7-sovituvchi suyuqlik harorati datchigi va boshqa datchiklardan kelayotgan signallar; 8- dvigatel; 9- taqsimlash quviri; 10-injektorlar; 11- injektorlarning ochilish vaqtini belgilovch signal; 12- EBB; 13- uch komponentli neytrallagich; 14-kislorod konsentratsiyasi datchigi. 28
tarkibini stexiometrik nisbatga maksimal yaqinlashtirish zarur. Chiqarish kollektoriga ohrnatilgan kislorod datchigi 13 ( - zond) yordamida chiqindi gazlar tarkibidagi kislorod miqdori aniqlanadi va bu signal elektron boshqarish blokiga (EBB) uzatiladi. Agar Yonilg`i aralashmasining tarkibi stexiometrik nisbatdan farq qilsa, EBB dvigatelga uzatilayotgan Yonilg`i miqdorini o‘zgartirish hisobiga Yonilg`i aralashmasi tarkibini stexiometrik tarkibga yaqinlashtiradi. O`zDEUavto qohshma korxonasining Neksia rusumli avtomobil dvigatellari ham taqsimlangan ko‘p nuqtali elektron boshqariladigan Yonilg`i purkash tizimi bilan jihozlangan. (7.3-rasm). Unda Yonilg`i purkash va o`t oldirish jarayonlarini bitta elektron bloki boshqaradi.
Neksia avtomobili Yonilg`i purkash tizimining o`ziga xos tomonlaridan biri unda havo sarfini o‘lchash uchun qimmatbaho va murakkab termoaneomometrik havo o‘lchagich ohrniga nisbatan arzon bo`lgan havoning absolut bosimi datchigi ishlatilgan. Bu datchik kiritish quviriga joylashtirilgan bo`lib undan kelgan ma‘lumot asosida elektron boshqarish bloki dvigatelning aynan shu daqiqadagi ish rejimi uchun zarur bo`lgan Yonilg`i miqdorini aniqlaydi va injektorlarga boshqaruvchi signal yuboradi. 7.3-rasm. Neksia avtomobil dvigatellaridagi ko‗p nuqtali yonilg‗i purkash tizimining umumiy sxemasi. 1-relelar bloki, 2-havo tozalagich, 3-kiritish quviridagi absolut bosim datchigi, 4-salt yurishda yonilg‗i aralashmasining tarkibini rostlash vinti, 5-drossel to‗siqchasi, 6-salt aylanish klapani, 7-o‗t oldirish kaliti, 8-silindrlar bloki, 9-yonilg‗i filtri, 10-injektor, 11-o‗t oldirish shamlari, 12-elektr yonilg‗i nasosi, 13-yonilg‗i baki, 14-bosim rostlagichi, 15-yonilg‗i taqsimlash quviri, 16-kiritish klapani, 17-sovitish suyuqligining harorati datchigi, 18-datchik- taqsimlagich, 19- elektron boshqarish bloki
29
Mavzu: Datchik va yordamchi elektr jixozlari ishini tekshirish I. Ish hajmi: Laboratoriya ishi 2 soat auditoriya vaqtiga va 2 soat mustaqil ishga mohljallangan. II. Ishni bajarishdan maqsad: 1. Datchik va yordamchi elektr jixozlari ning vazifasi, ish rejimlari va tuzilishini ohrganish. 2.
Datchik va yordamchi elektr jixozlari nuqsonlarini aniqlash bo‘yicha amaliy kohnikmalar hosil qilish. 3. Datchik va yordamchi elektr jixozlariga texnik xizmat kshrsatish va sinash bshyicha amaliy kshnikmalar hosil qilish. III. Ishni bajarish uchun zarur bo`lgan qo`shimcha nazariy maolumotlar Odatda, nazorat-shlchov asboblarni ishlatish davrida ularga texnik xizmat kshrsatish kshzda tutilmaydi. Avtomobilga kundalik texnik xizmat kshrsatilayotganda nazorat-shlchov asboblarini tshg`ri ishlayotganligi nazorat qilinadi. Agar biror asbobni tshg`ri ishlayotganligiga shubha tug`ilsa, uni ishlash qobiliyati va kshrsatish aniqligi tekshiriladi. Buning uchun tekshirilayotgan asbob shrniga etalon asbob ulanadi va shlchangan kshrsatkichlar taqqoslanadi. Etalon asbob sifatida M-256M belgili mikroampermetrni ishlatish mumkin. CHunki kshpchilik kshrsatkichlar asosini shlchanilayotgan kattalik birligida (masalan, temperatura - C
ostida bosim bshlmaganda (sht oldirish kaliti ulangan, lekin dvigatel ishlamayotgan hol) datchikdagi kontaktlar bir biriga minimal kuch bilan tiralgan va termobimetall plastina chulg`ami 7 dan shtayotgan tok uning ishchi elkasini qizdiradi va u egilib kontaktlarni uzadi. Bir necha daqiqadan keyin plastina soviydi va tshg`rilanib, kontaktlarni yana tutashtiradi. SHu tarzda datchik kontaktlari davriy ravishda tutashib-uzilib turadi. shz navbatida, kshrsatkichdagi IT simon plastinaning ishchi elkasi, unga shralgan chulg`amdan shtayotgan effektiv tok taosirida qiziydi va u egilib kshrsatkich strelkasi 10 ning ishchi holatga, yaoni shkalaning nol belgisiga keltiradi.
30
Mavzu: Elektr jixozlari va tizimlarini kompleks diagnostika qilish I. Ish hajmi: Laboratoriya ishi 2 soat auditoriya vaqtiga va 2 soat mustaqil ishga mshljallangan. II. Ishni bajarishdan maqsad: 1. Elektr jixozlari va tizimlarning vazifasi, ish rejimlari va tuzilishini shrganish. 2. Elektr jixozlari va tizimlarning nuqsonlarini aniqlash bshyicha amaliy kshnikmalar hosil qilish. 3.
Elektr jixozlari va tizimlariga texnik xizmat kshrsatish va sinash bshyicha amaliy kshnikmalar hosil qilish.
boshladi. U haydovchiga nosozliklarni kelib chiqishi yoki agregatlar, mexanizmlar, tizimlar, asboblarning ishining buzilishi haqida axborot berib turadi. Bu nosozlik joyini tez aniqlash, oldindan texnik hizmat kshrsatish hajmini rejalashga yordam beradi. Uning nazorat zonasiga harakat xavfsizligi va avtomobilning ishonchliligiga taosir etuvchi elementlar kiradi, aynan: dvigatelning moylash tizimidagi moy satxi, sovituvchi suyuqlik, tormoz suyuqligi, oynalarni yuvish suyuqligi satxlari. Bundan tashqari tayyorlash firmalari belgilab beruvchi boshqa nosozliklar bshlishi mumkin. NBTni qshllash maqsadlari — haydovchini avtomobilning asosiy tizimlarini nazorat qilishda ozod qilish; haydovchini nosozliklar kelib chiqishini ularning axamiyati bilan baholash; haydovchini navbatdagi TXKni shtkazish tshg`risida ogohlantirish. NBTning quyidagi shakllari qshllaniladi: – joriy nosozliklar tshg`risidagi ahbarotlar kompyuterga kiritiladi va TXK stansiyalariga borguncha saqlanadi, u erda diagnostikachi-usta bu ahbarotlarni displey ekranida kshrishi mumkin; – diagnostika jarayonida kompyuter savollar beradi va diagnoschining javoblarini taxlil qilgan holda nosozlikni tshg`ri aniqlaydi. VAZ-2109 avtomobillarida NBT 12 ta parametrni nazorat qiladi. SHt oldirish yoqilgandan keyin ekranda qizil signalizatorlar yoritib turadi: «Xavfsizlik kamarini taqing», «Tshxtab turish tormozi», dvigateldagi moyning xalokatli bosimi, tormoz nakladkalarining eyilishi, tormozlanish fonarlarining nosozligi, dvigatelning qizib ketishi. Sariq signalizatorlar ishlash vaqtida qoida buzarliklar haqida axborot beradi: dvigatel poddonida moyning, tormoz, sovituvchi va yuvuvchi 31
suyuqliklar, bakdagi yonilg`i satxi, bort tarmog`idagi kuchlanishlar past. Alohida «Stop» katagi xech bshlmaganda bitta qizil signalizator ulangan bshlsa ham yoritadi. Ichki datchiklar tizimi (IDT) — bu takomillashgan NBT bshlib, ITD mavjud avtomobil asosiy tizim va mexanizmlari maxsus datchiklarga ega bshlib haydovchini xabarlaydi yoki kompyuterda axborotni saqlaydi. Masalan, VAZ avtomobillarida ITD quyidagi taxlil qiladi (10- rasm): akkumulyator batareyasining yuklanishsiz holatdagi, starter qshshilgandagi va uning stop rejimidagi kuchlanishning holatini; generator diodlarining sozligi; sht oldirish tizimi ulanganda va starter qshshilgandagi sht oldirish g`altagidagi kuchlanishni; uzgichdagi kontaktlarda kuchlanishning kamayishi; uzgichning kontaktlari berk holatining burchagi; silindrlar bshyicha uchqun berilishining sinxron emasligi; nazorat aylanish chastotalarida sht oldirishning ilgariligi burchagi; silindrlarni navbat bilan shchirishda dvigatelning aylanishlar chastotasini pasayish darajasini. Tizimni uzluksiz takomillashtirib bormoqdalar.
10-rasm. IDTning elektrik sxemasi Indikasiya tizimi. Displeylar. haydovchi ahborotlarni asboblar panelidan oladi. Elektronika panelni elektron axborot qurilmasi va indikatorli qilib tayyorlash imkonini berdi. Elektron indikatorlar ilgari bshlganidek faqat bitta parametrning signalini emas, balki turli tuman xabarlarni berishi va axborotlar hajmini keskin oshirishi mumkin. haydovchini bir vaqtning shzida ortiqcha maolumotlar bilan yuklamaslik uchun, panelda uch-beshta asosiy parametrlar va
32
besh-oltita yoritkichli signallar taqdim etiladi. qolgan ma‘lumotlarni haydovchi hoxishga kshra chaqirib oladi.
MSIEEBT dvigatel majburiy salt ishlaganda yonilg`ini uzatilishini tshxtatish uchun xizmat qiladi. Bu tizim joriy qilinishi yonilg`ini 2...3% ga tejash va chiqindi gazlardagi zaharli moddalarni miqdorini 15...30% ga kamaytirish imkoniyatini beradi. MSIEEBT quyidagicha ishlaydi (7.4-rasm). Majburiy salt ishlash rejimini aniqlash uchun dvigatel tirsakli valini aylanish chastotasi, drossel tshsiqchasining holati datchiklari xizmat qiladi. MSIEEBTni ishlashi uchun quyidagi shartlar bir vaqtni shzida bajarilishi kerak: - dvigatel tirsakli valining aylanishlar chastotasi maolum belgilangan qiymatdan yuqori bshlishi kerak; - drossel tshsiqchasi tshla yopilgan bshlishi kerak; - sovitish tizimidagi suyuqlik temperaturasi 65 0 C dan yuqori bshlishi kerak. Oxirgi shart sovuq dvigatel qizdirilayotganda, uni salt ishlashdagi aylanishlar chastotasi belgilangan qiymatdan baland bshladi va bu hol MSIEEBT tomonidan majburiy salt ishlash rejimi sifatida qabul qilinishi va yonilg`i uzatilishini tshxtatib qshyilishi bilan bog`liq. Dvigatel tirsakli valining aylanish chastotasi haqidagi signal sifatida sht oldirish g`altagining bilamchi chulg`amidan olingan signal ishlatiladi. Drossel tshsiqchasining holati
33
datchigi sifatida karburatorga joylashtirilgan mikro almashlab-ulagich ishlatiladi. Agar drossel tshsiqchasi ochiq bshlsa almashlab-ulagich kontaktlari tutash, yopiq bshlsa - uzilgan bshladi. Majburiy salt ishlash rejimi vujudga kelsa, elektron blok elektromagnit klapanga yopilish haqidagi boshqaruv signalini beradi va karburatorni salt ishlash tizimi orqali dvigatelga yonilg`i uzatilishi tshxtatiladi. Majburiy salt ishlash rejimi tugab drossel tshsiqchasi ochilsa yoki tirsakli valning aylanish chastotasi ortib maolum qiymatga yetganda elektron blok elektromagnit klapanni ochadi va karburatorni salt ishlash tizimi orqali yana yonilg`i uzatila boshlaydi. 7.5-rasmda majburiy salt ishlash ekonomayzeri elektron boshqarish blokining umumiy sxemasi keltirilgan. Elektron boshqarish bloki ikkita kuchlanish komparatori, teskari aloqa zanjiri va nosimmetrik triggerdan iborat. Blok quyidagicha ishlaydi. SHt oldirsh tizimidagi uzgichdan kelayotgan signal mikrosxema A1 kirish qisqichi 4 ga uzatiladi. Mikrosxema A1 ning chiqish joyida (qisqich 3) davomiyligi doimiy bshlgan impulslar shakllanib, ularni qaytarilish chastotasi kirish signalining chastotasiga mos buladi. VT1 va VT2 tranzistorlar kalit vazifasini bajarib, ular A1 mikrosxemaning chiqish joyida impulslar vujudga kelganda vaqt belgilovchi kondensator C1 ni zaryadsizlanishini taominlaydi. Impulslarni vujudga kelishi oraligidagi vaqt davomida kondensator C1 - R1 va R2 rezistorlar orqali zaryadlanadi. Kirish signali chastotasi kamayishi bilan C1 kondensatorning zaryadlanish mumkin bshlgan kuchlanishning maksimal qiymati ortib boradi. VT3 va VT4 tranzistorlar chegaraviy element vazifasini bajaradi. Kondensator C1 dagi kuchlanish 8 V dan (tayanch kuchlanish) ortishi bilan bu tranzistorlar ochiladi. SHunday qilib, kirish signal chastotasi ulanish chegarasidan kam bshlganda, kondensator C1 chegaraviy elementning tayanch kuchlanishidan ortiqroq qiymatga ega bshlgan kuchlanishgacha zaryadlanib ulguradi. Bunda, VT3 va VT4 tranzistorlar ochiladi va mikrosxema A2 orqali VT6 tranzistor bazasiga yuborilgan signal taosirida VT6 tranzistor ochiladi. Bu esa, shz navbatida VT8 tranzistorini ochilishi va shtekker X6 orqali elektromagnit klapan 2 ga kuchlanish uzatilishini taominlaydi. SHtekker X5, drossel tshsiqchasi holati datchigi S1 kontaktlari orqali, «massa» bilan ulanganda (yaoni drossel tshsiqchasi yopiq holat) elektromagnit klapanga uzatilayotgan kuchlanish kirish signali chastotasiga bog`liq ravishda shzgaradi. SHtekker X5 «massa» dan ajratilsa (yaoni drossel tshsiqchasi ochilsa) tranzistor VT7 yopiladi, VT5 tranzistor esa ochiladi. Bu chiqish tranzistori VT8 ni ochilishiga va tok manbaining musbat qutbini (kirish signali chastotasidan qatoiy nazar) elektromagnit klapaniga ulanishiga va karburatorni salt ishlash naychasini ochilishiga olib keladi. Shunday qilib, majburiy salt ishlash rejimida, yaoni tirsakli valning aylanishlar chastotasi, elektron boshqarish blokining komparatorini ishga tushish chegarasidan yuqori bshlganda elektromagnit klapanga tok kelmaydi va dvigatelga yonilg`i uzatilmaydi. Aylanish chastotasi 34
komparatorni ishga tushishi chegarasidan pasayganda elektromagnit klapan ochiladi va dvigatelga yonilg`i uzatilish jarayoni tiklanadi. Agar drossel tshsiqchasi ochiq bshlsa, tirsakli valning aylanish chastotasi qiymatidan qatoiy nazar, dvigatelga yonilg`i uzatilishi davom etadi. Majburiy salt ishlash rejimida dvigatel silindrlarida havoni keskin siyraklanishi vujudga kelishi sababli moy sarfini ortishi - bu tizimning kamchiligi hisoblanadi. Majburiy salt ishlash rejimida dvigatel silindrlarida havoni keskin siyraklanishi vujudga kelishi sababli moy sarfini ortishi - bu tizimning kamchiligi hisoblanadi.
1. Mahmudov G'.N. Avtomobillarning elektr va elektron jihozlari. Darslik. 2-chi nashr. – T.: Noshir, 2011. – 304 b. 2. Ютт В.Э. "Электрооборудование автомобилей". Учебник для студентов высших учебных заведений, 4-е издание. – М.: Транспорт, 2006. – 440 с. 3. Шейпак А.А. Гидравлика и гидропневмопривод. Часть 2. Гидравлические машины и гидропневмопривод. Учебник. – М.: МГИУ, 2003. – 352 с. 4. Tom Denton. Automobile Electrical and Electronic Systems. Fourth Edition. – New York: Routledge, 2012. 703 p. 5. Трантер А. Электрическое оборудование автомобилей. –СПб.: Алфамер Паблишинг, 2003. – 288 с.
6. Mirziyoev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining lavozimiga kirishish tantalali marosimiga bag`ishlangan Oliy Majlis palatalarining qo‘shma majlisidagi nutqi. – T.: ―O‘zbekiston‖, 2016. - 56 b. 7. Mirziyoev Sh.M. Qonun ustvorligi va inson manfaatlarini ta‘minlash yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. O‘zbekiston Respublikasi Konstitustiyasi qabul qilinganining 24 yilligiga bag`ishlangan tantanali marosimdagi ma‘ruza. 2016 yil 7 dekabr. – T.: ―O‘zbekiston‖, 2016. -48 b. 8. Mirziyoev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. – T.: ―O‘zbekiston‖, 2017. -488 b. 9. O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g`risida. 2017 yil 7 fevral, PF-4947-son farmoni. 10. Maxmudov G.N. Avtomobillarning elektr va elektron jihozlari. – T.: Istiqlol, 2000. – 206 b. 11. Богатырев А.В., Лехтер В.Р. Тракторы и автомобили. Учебник. – М.: КолосС, 2007. – 400 с. 12. Соснин Д.А., Яковлев В.Ф. Новейшие автомобильные электронные системы. – М.: Солон-Пресс, 2005. – 240 с. 13. Андреев А.Ф., Артёмьев П.П., Бартош П.Р. и др. Гидропневмоавтоматика и гидропривод мобильных машин. Учебное пособие для студентов специальности "Гидропневмосистемы транспортных и технологических машин". – Мн.: ВУЗ-ЮНИТИ БГПА — ИСН, 2008. - 224 стр.
35
36
Download 1,64 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling