Axc mühacirlərinin fəaliyyətləri


Download 0.67 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/15
Sana24.04.2023
Hajmi0.67 Mb.
#1394908
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15
Bog'liq
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti mühacirlərinin fəaliyyətləri — Vikipediya

Əkbər ağa Şeyxülislamov


legionçularının əksəriyyəti də cəbhələrini
dəyişərək Ukrayna partizanlarına
qoşulmuşdu. Erməni və gürcü
legionlarının qalan taburları da tez-tez
üsyan etdiklərindən "Hitler sadəcə olaraq
müsəlmanlara güvənə biləcəyini
söyləmişdi".
[8]
1945-ci il fevralın 22-də isə
Türkiyənin Almaniyaya müharibə elan
etməsi ilə, əsasında pantürkizm ideyaları
dayanan "Doğu Türk Silahlı Gücü", az
sonra isə qafqazlıların hərbi birliyi dağıldı.
Harun əl Rəşid türkistanlıların birliyindəki
alman hərbiçilərini güllələyərək 500
nəfərlə meşələrə çəkildi. Azərbaycanlılar
isə müharibənin qurtarması ilə Avropanın
müxtəlif bölgələrinə səpələndi. Müttəfiq
qoşunları Berlini hər tərəfdən mühasirəyə


aldığı bir vaxtda martın 17-də Almaniya
bolşevik istilası ilə müstəqilliklərini itirən
SSRİ millətlərinin müstəqilliklərini
tanıdığını bəyan etdi. Bu gecikmiş aksiya
olduğundan, demək olar ki, heç bir məna
kəsb etmirdi. Hətta SSRİ dövlətlərinin
tanınmaq mərasimi hava bombardmanı
ucbatından tez-tez yarımçıq kəsilərək
komik şəkil almışdı. 1944-cü ilin
sonlarında, "Şərq Nazirliyi tərəfindən
qurulan və müharibə qurtaranadək
almanların tanıdığı yeganə təmsilçilik
olaraq qalan Azərbaycan "İrtibat
Heyəti"nin də rəhbər üçlüyü dağıldı.
"İrtibat Heyəti"ndəki fəaliyyətlə yanaşı,
eyni zamanda Türkiyənin ən nüfuzlu
qəzetlərindən sayılan "Təsviri Əfkar"ın


müdir müavini və "Türk Xəbərlər
Ajansı"nın nəşriyyat müdiri vəzifələrində
çalışan Fuad Əmircan 1944-cü ildə Berlini
tərk edərək Parisə getdi. Ə.Fətəlibəyli-
Düdənginski isə 1943-cü ildə yaratdığı
"Milli Birlik Məclisi"nin fəaliyyətinə daha
çox önəm verdiyindən "İrtibat heyətində
bir lider kimi müharibənin sonuna yaxın
A.Ataməlibəyova uduzurdu. Ə.Fətəlibəyli-
Düdənginskinin arxa plana keçməsi onun
təmsil etdiyi Almaniya ordusundakı
Azərbaycan legionçularının dağıdılaraq
tədricən A.Ataməlibəyovun təmsilçisi
olduğu SD Mərkəzi Dairəsində
cəmləşməsi ilə də bağlı idi.
İstinadlar


1. Əhməd, Dilqəm. Mühacirlərin dönüşü: yeni
fotolar və sənədlər; I cild.- Bakı: TEAS
Press, 2017.- 140 s
2. "ADR-İran diplomatik münasibətləri
Qafqaz fövqəladə komissiyasının
sənədləri işığında: 1919–1920-ci illər" (htt
p://axc.preslib.az/az_c2-1.html) . 2018-
05-09 tarixində arxivləşdirilib (https://web.
archive.org/web/20180509001447/http://
axc.preslib.az/az_c2-1.html) . İstifadə
tarixi: 2018-05-19.
3. "AXC qurucularını" (http://axc.preslib.az/a
z_a9.html) . 2018-05-20 tarixində
arxivləşdirilib (https://web.archive.org/we
b/20180520163314/http://axc.preslib.az/
az_a9.html) . İstifadə tarixi: 2018-05-19.
4. "Azərbaycan" dərgisinin 9-cu sayı, Ankara,
1954


5. Rəsulzadə M.Ə. Çağdaş Azərbaycan
ədəbiyyatı. Çağdaş Azərbaycan tarixi. –
Bakı, 1991.
Tahirli Abid. Azərbaycan mühacirət
mətbuatında publisistika (1921–1991).
Bakı, 2005
7. Qurbanov Şamil. Məhəmməd Əmin
Rəsulzadə. Bakı: Nurlan, 2001,
"AZƏRBAYCAN SİYASİ MÜHACİRƏTİ
MÜHARİBƏ İLLƏRİNDƏ" (http://referat.ilka
ddimlar.com/d_word_refe_tarix_5159.do

Download 0.67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling