Axmedova Malohat Ergashevna pedagogika nazariyasi va tarixi

Talabalarning ma’naviy sifatlarni o ‘zlashtirish tasniti
T /r
Savol
biladi
bilm aydi
1.
M a’naviyat nima?
51
49
2.
M a’naviy me’yorlar tushunchasiga nimalar 
kiradi?
63
37
3.
«Ezgulik», 
«yaxshilik», 
«yomonlik» 
tushunchalarining mazmun-mohiyati nimada 
ko‘rinadi?
79
21
4.
«Adolat», «burch» tushunchalarini qanday 
tushunasiz?
89
11
« P ed ag o g ik a tarixi» k u rsi b o ‘y ic h a o ‘tk az ilg a n m a sh g ‘u]ot!arda 
shu n arsa m a ’lum b o ‘ldiki, m u ta fa k k irlar ta ’riflagan m a ’naviy sifatlar 
talab alard a q iziq ish u y g ‘otdi. S h u n in g uchun h am p ed ag o g ik a tarixini 
o ‘qitishda, 
talab alarn in g m a ’nav iy
sifatlarini 
tarb iy alash d a katta 
im koniyatlarga eg a b o 'lg a n m a ’lu m o tlar v a o ‘quv m ateriallari bilan 
boy itish g a ehtiyoj sezilm oqda.
H ozirgi d av rd a m am lak atim izd a am alga o sh irilay o tg an islohotlar 
ja m iy a t 
a ’zolari, 
ayniqsa, 
b o 'la ja k
m u tax assislarn ig
m a ’naviy 
sifatlarini tarb iy alash n in g y a n g id an -y an g i p ed ag o g ik im k o n iy atlarin i 
izlash zarurligini k o ‘rsatm oqda. B u esa o ‘z n avbatida, islo h o tlarn in g
ishtirokchisi, m u rak k ab sh aro itd a h am o ’zig a qulay y o ‘l to p a oladigan 
m a’naviyatli m u ta x assislam i y e tish tirish zaruriyati b ilan b o g ‘ liqdir.
Anglab oling! 
Bugungi talabaiar, y a ’ni bo‘lg‘usi o ‘qituvchilarning 
m a’naviy sifatlarini tarbiyalamasdan turib, umumiy o‘rta 
ta’lim maktablarida m a’naviy yetuk, barkamol insonni 
shakllantirish mumkin emas.
Shu 
jih a td a n
q araganda, 
in sonning 
m a ’naviy 
sifatlarini 
tarbiyalashda x alq n in g m illiy, m a ’naviy, m adaniy, tarix iy m erosi katta 
aham iyat kasb etishi, m u staq illik y illarid ag i dastlabki tajrib alard an ayon
33

---

b o ‘lm oqda. D arh aq iq at, ijtim o iy -p ed ag o g ik m ero s v a m u tafak k irlarn in g
y o sh lard a m a ’n av iy sifatlarni tarb iy ala sh g a xizm at q ilad ig an fikrlari v a 
qarashlaridan ped ag o g ik a d a u n u m li fo y d a lan ish m aqsadida, talab alarn in g
m av ju d m a ’nav iy tushunchalari darajasidan kelib chiqqan holda, 
p ed ag o g ik a tarixini b ir qator yangi o ‘quv m ateriallari v a m a ’lum otlar 
bilan b o y itish z aru riy ati m avjud.
B ug u n g i k u n g a qadar oliy t a ’lim m u assa sa larid a pedagogika 
tarixi kursi o ‘q u v d astu rig a k irir^'gan b ir q a to r m a ’lu m o tlar va m an b alar 
talab aiar m a ’naviy sifatlarini tarb iy a lash d a boy p ed ag o g ik im k oniyatlarga 
ega, degan ilm iy fa raz asosida m a z k u r kurs m azm uni boyitildi. B u 
m a n b a lard a ilgari surilgan fikrlar, q arash lar b ugungi k u n d a talab alard a
- insonparvarlik, adolatparvarlik, iym on, e ’tiqod, b urch va m a s’uliyat, 
ezgulik, ham dardlik, xayrixohlik, vatan p arv arlik , shafqatlilik, sam im iylik, 
saxiylik, sofdillik, sabr-qanoatlilik, g o ‘zallik n i his etish, rahm -shafqat, 
nafsni tiyish, sadoqat, kam tarlik. andfshalilik, xuslim uom alalik, sharm - 
hayo, g ‘a m x o ‘rlik, m ehribonlik, d o 's tlik va o 'rto q lik , m ehnatsevarlik, 
m ardlik, ziyraklik, zukkolik, sh ijcat, intizom , qadr-qim m at, m unislik, 
m uhabbat, m u lo y im lik d an , bilim , ilm ga ehtiyoj, ilm iy tafakkur, salohiyat, 
aql-zakovat, k asb g a m ehr, hunar, isle ’dod, o na tilig a m u h a b b at kabi 
m a ’naviy sifatlarni rivojlantirishga xizm at qila oladi.
C hunki «P ed ag o g ik a tarix i» kursi b o 'y ic h a o ‘quv dasturlari, D T S, 
0 ‘quv q o ‘llanm alari, darsliklar tahlil qilinganda, shu narsa m a ’lum
b o ‘ldild, p e d ag o g ik a tarixini o 'q itis h d a talab alarn in g m a ’nav iy sifatlarini 
tarb iy alash im k o n iy atlarig a ega boMgan bir q ato r m a 'lu m o tla r va 
m an b alar dastur, d arslik v a o ‘quv q o 'lla n m a la ri tark ib ig a k iritilm agan.