Az komplektli mekteplerde matematika oqıtıw qásiyetleri. Az komplektli mekteplerde matematika oqıtıwdı shólkemlestiriwdiń ayriqsha qásiyetleri. Joba

Az komplektli mekteplerde matematika oqıtıw qásiyetleri. Az komplektli mekteplerde matematika oqıtıwdı shólkemlestiriwdiń ayriqsha qásiyetleri.
Joba:
1. Tolıq kompleksgen mektepler haqqında.
2. Tolıq kompleksgen mektepte oqıw jumısın shólkemlestiriwdiń qásiyetleri.
3. Tolıq kompleksgen mektepte sabaq ótiwdiń shamalıq jobası.

1. Tolıq kompleksgen mektepler haqqında
Mámleketimizde, atap aytqanda biziń Respublikamızda awıllıq jaylarında kishi hám uzaq xalıq jasaytuǵınlıq punktler ámeldegi bolıp, bul jaylarǵa bir klasqa belgilengen normadan ádewir kem bolǵan 7 jaslı balalar bolǵanda Tolıq kompleksgen mektepler ashıladı. Bul sonday mektepki, ol jaǵdayda bir oqıtıwshı bir waqıtta bir neshe klassta isleydi. Bul klaslarda sanı 3 ten 30 danege shekem oqıwshı bolıwı múmkin. Bir oqıtıwshı hámme (I-Iv) klasslar menen bir waqıtta isleytuǵın mektep bir komplektli mektep dep ataladı.
Eki oqıtıwshı, ush (geyde tórtew) klass menen isleytuǵın mektep eki komplektli mektep dep ataladı. Eki komplektli mekteplerde úsh sinfni eki komplektga birlestiriwdiń bul variantların ámelge asırıw múmkin: 1- hám 2 - klasslardı bir komplektli etip birlestiriw (bul halda birinshi klass menen úshinshi klass oqıtıwshı isleydi), 1- hám 3-klasslardı 2- hám 4- klasslardı bir komplektga birlestiriwdiń uyqas variantların saylanadı.
2. Tolıq kompleksgen mekteplerde islew oqıtıwshı hám oqıwshılar ushın bir qatar qıyınshılıqlar hám tosıqlar menen baylanıslı :
1. Oqıtıwshı hár kúni sabaqǵa tayarlanishi hám túrli pánlerden eń keminde 8 saat sabaq ótiwi kerek. Tolıq kompleksgen mekteplerde sabaqlar boyınsha joba dúziw ápiwayı mektepte bir klass menen islewdagiga qaraǵanda kóp waqıt talap etiwi menen islew dárejesi qıyın. Hár kúni 8 yamasa 12 joba ústinde islew qıyınǵana bolmay, bálki bulardıń óz-ara koordinatsiyalaw ádewir waqıt talap etiwi menen, olarǵa optimal pedagogikalıq nátiyje beretuǵın olardı bir pútkil birlestiriw zárúrligi menen de qıyın esaplanadı. Bulardıń hámmesi oqıtıwshınan tiyisli bilimlerdi biliwden tısqarı, maksimal dárejede kúsh, turaqlılıq, uyushqoqlik, shıdamlılıq, qatańlıqlıqtı talap etedi.
2. Oqıwshılardıń bir neshe klasqa dıqqat itibarın bólistiriwi júdá qıyın.
3. Oqıtıwshı bir klass menen sabaqtıń yarımı yamasa 1/3 bólegi dawamında shuǵıllanıwǵa, sabaqtıń qalǵan waqtında oqıwshılar ózbetinshe islewine tuwrı keledi.
4. Oqıwshılar ózbetinshe jumıs atqarayotganida tezlik penen oqıtıwshınan járdem alıw niyetinen judadirlar, sebebi bul waqıtta oqıtıwshı basqa klass menen bánt boladı.
5. Bir klass oqıwshıları, áyne waqıtta oqıtıwshı baslıqlıǵında islep atirǵan basqa klass oqıwshılarınıń ırkinish beriwine qaramay, ózbetinshe isleyverishlari kerek.
Soǵan qaramay tolıq kompleksgen mektep oqıwshıları ushın bir qatar abzallıqları da bar.
1. Klass oqıwshıları sanınıń kamligi (geyde 2-3 oqıwshı ). Bul oqıtıwshına tez-tez sorap turıw, oqıwshılar bilimlerindegi kamchilliklarni tabıw hám olardı ońlaw múmkinshiliklerin beredi.
2. Tolıq kompleksgen mekteplerde oqıwshı dápterlerin tekseriwge az waqıt sarplaydı, ol budaftarlar arqalı oqıwshı qanday hám neden qiynalayotganini ańsat anıqlaydı.
3. Tolıq kompleksgen mektepler mektep ózgeshelikine kóre oqıwshı sabaqtıń shama menen 1/3 bóleginde ózbetinshe islewge tuwrı keledi. Bunıń oqıw maqsetlerinen tısqarı, úlken tárbiyalıq áhmiyeti de bar: shıdamlılıq bekkemlenedi, qıyınshılıqlardı jónge salıw qılıw ilmiy tájriybesi tárbiyalanadı.

4. Joqarı klass oqıwshıları tómen klass oqıwshılarına járdem beriwleri múmkin, sebebi olar hár kúni bir sinfxonasida birge bolıwadı.

3. Sabaqlardı joybarlaw da tolıq kompleksgen mekteplerada jumıs shólkemlestiriwdi anıqlap beretuǵın faktorlardan biri bolıp tabıladı. Bul joybarlaw bolsa hár túrlı islerdi bir neshe klass bir waqıtta orınlawdı támiyinlewden ibarat.
Sabaq kestesi dúziw tuwrısındaǵı keń usınıslar sonı kórsetip atırki, buǵan qaray 1-yarım jıllıqta hár kúni aldınǵı 1-2 sabaq tek 1-klass menen ótkeriledi. Buǵan kúndelik sabaqlar sanın 6 taga jetkiziw jolı menen erisip boladı. Onıń ushın sabaqlar waqtın 30 minutǵa shekem kemeytiw kerek boladı.
Mısalı, bir komplektli mekteplerde dúyshembi kúni ushın sabaq kestesi tómendegishe. Sonday eken, 1- klasslar eki sabaqtı aldın oqıydı hám eki sabaq aldın tugatadi.
Oqıtıwshı ushın eń salmaqli saatlar 3 chi hám 4 chi saatlar bolıp tabıladı.
Óz komplektli mekteplerde oqıw jumısın joybarlaw tiyisli metodikalıq qóllanbalar arqalı oqıtıwshılarǵa jetkezilip atır.
Úsh klassta bir waqıtta ótkeriletuǵın bir predmetli (matematika ) sabaǵınıń shamalıq rejesin keltiremiz: 1-klassta «sondan jıyındın ayırıw» (bekkemlew); 2- klassta «21 den 100 ge shekem bolǵan sanlardı awızsha nomerlash» (yaǵnıy túsinik beriw), 3- klassta «1000 ishinde awızsha nomerlash» (yaǵnıy túsinik beriw). (L. Sh. Levenberg hám basqalar. «Baslanǵısh klaslarda matematika oqıtıw metodikasi»).