Аъзам Сардор Эркин ўғли

TURLI ISTE’MOL TOVARLARI VA XIZMATLAR TO‘PLAMLARI VA BYUDJET CHIZIG‘I

TURLI ISTE’MOL TOVARLARI VA XIZMATLAR TO‘PLAMLARI VA BYUDJET CHIZIG‘I

• Yalpi naflilik (Total utility, TU) – ma’lum bir vaqtda, ma’lum bir tovar yoki xizmatni iste’mol qilish natijasida olinadigan yalpi qondirish.
• Naflilik funksiyasi – iste’molchining individual istagini aniqlab beruvchi iste’mol xajmi va yalpi naflilik o‘rtasidagi son jihatdan bog‘liqlikni ko‘rsatadi.

U=f (x1,x2,x3…….xn)

U=naflilik.

x1,x2,x3…….xn=iste’mol qilinadigan ne’matlar miqdori.

• Chekli naflilik (Mariginal utility, MU) – bir birlik qo‘shimcha iste’­mol natijasida olinadigan qo‘shimcha naflilikdir.

Iste’molchilik tanlovining to‘g‘rilik tamoyili bu yalpi va me’yoriy naf­lilik emas, balki, bir so‘m xarajatga to‘g‘ri keladigan me’yoiy naf­lilikdir.

MU= TU2-TU1/Q2-Q1=TU/Q;

Q	TU	MU
1	50	-
2	85	35
3	110	25
4	130	20
5	145	15
6	145	0

• Byudjet chegarasi – ma’lum qiymatdagi tovar miqdorini xarid qilish uchun umumiy xarajatlarning daromadga teng bo‘lishini ko‘r­satadi. Byudjet chegarasi iste’molchi uchun qaysi tovarlar guruhi ko‘proq nafliroq ekanligini ko‘rsatadi.