Azərbaycan memarliq və İNŞaat universiteti NƏQLİyyat fakultəsi

Nəqliyyat vasitəsinin dayanma yolu dedikdə, sürücü üçün təhlükə yarandığı 
andan NV–nin tormozlanaraq dayandığı ana qədər getdiyi məsafə başa düşülür. 
Dayanma yolu aşağıdakı ifadədən təyin edilə bilər: 


. .
1
2
3
0,5
3,6
26
r
a
a
t d
a
V
V
S
t
t
t
j

 



, m (1) 
və ya 










254
6
,
3
5
,
0
2
3
2
1
.
.
e
a
a
d
t
K
V
V
t
t
t
S
, m
burada:

1
t
mövcud şəraitdə sürücünün reaksiya vaxtı, san. 

2
t
tormoz intiqalının işədüşməsinin gecikmə vaxtı, san. 

3
t
tormozlama təcilinin artma vaxtı, san. 

a
V
avtomobilin hərəkət sürəti, km/saat 


yol örtüyü ilə şinlərin ilişmə əmsalı 

e
K
tormozlamanın səmərəlilik əmsalı 
a
j

tormozlama təcili, m/san
2
. 
Düsturdan göründüyü kimi 
.
.d
t
S
təyin etmək üçün ekspertə bir çox parametrləri 
müəyyən etmək lazımdır. 
Qeyd etmək lazımdır ki, bu parametrlərin qiyməti təxmini xarakter daşıyır. Ona
görə də, məsləhət görülür ki, mümkün olduğu halda onların bəziləri hadisə yerində 
müvafiq texniki avadanlıqla təyin edilsin (məsələn 
3
t
və ya 
a
j
qiymətləri). 
Əgər hadisə vaxtı sürücü tormozlama əməliyyatı aparmış və yol örtüyünün 
üzərində nəqliyyat vasitəsinin tormoz izləri qalmışdırsa və o, həmin tormoz izinin 
sonunda dayanmışdırsa, onda NV–nin mövcud şəraitdəki tam dayanma yolunu 
aşağıdakı ifadə əsasında hesablamaq məsləhət görülür (nəticələrin daha dəqiq 
olması üçün): 
25. 

---



.
3
2
1
.
.
6
,
3
i
a
d
t
S
V
t
t
t
S





, m (2) 
burada: 

.
i
S
hadisə yerində NV–nin dayana qədər yol örtüyünün üzərində 
qoyduğu tormoz izlərinin uzunluğu 
Avtomobilin dayanma yolunun düsturundan (1) görünür ki, o, iki hissədən 
ibarətdir. Birinci hissə - avtomobilin tormoz sistemi işə düşənə qədər onun qət 
etdiyi məsafədir. İkinci hissə - avtomobilin tormoz sistemi işə düşdükdən sonra 
onun dayanana qət etdiyi məsafədir. Bu məsafə avtomobilin tormoz yolu adlanır. 
Belə- liklə avtomobilin tormoz yolu aşağıdakı düsturla hesablanır: 
S
t 
= V