Azərbaycan memarliq və İNŞaat universiteti NƏQLİyyat fakultəsi

a
2
/ 26j
a 
Tormoz yolu anlayışını tormoz izi anlayışı ilə qarışdırmaq lazım deyil. Bütün 
hallarda tormoz yolu tormoz izindən çoxdur. Başqa sözlə tormoz izi tormoz 
yolunun hərəkət hissəsində görünən hissəsidir. 
Yoxlama sualları: 
1.Avtomobilin tormoz sisteminin effektivliyi əsas hansı göstəricilərlə 
qiymətləndirilir? 
2.Tormozlama təcili nəyi ifadə edir? 
3.Tormozlama təcilinə əsasən hansı amillər təsir göstərir? 
4.Tormozlama təcilini müxtəlif yol şəraitlərində necə hesablamaq olar? 
5.Avtomobilin tam dayanma yolu dedikdə nə başa düşülür? 
6.Tormoz olu nəyə deyilir? 
7.Dayanma və tormoz yollarə arasındakı fərq nədədir? 
8.Avtomobilin dayanma və tormoz yolları necə hesablanır? 
Ə D Ə B İ Y Y A T 
1.Bayramov R.P., Cobanzadə İ.M. “Yol nəqliyyat hadisələrinin tədqiqi və 
avtotexniki ekspertizası” Bakı, “Təhsil NPM”, 2005, 352 səh. 
2.Heydərov Ş.H., Bayramov R.P. “Nəqliyyat vasitələrinin təhlükəsizliyi və 
avtotexniki ekspertizası”Bakı, “Təhsil”, 2009, 336 səh. (I hissə) 
26. 

---

Mövzu № 9: Avtomobilin dəyanətliyi, idarə olunma qabiliyyəti və hərəkət 
səlistliyi 
Mühazirənin planı: 
1.Avtomobilin dəyanətliyi, idarə olunma qabiliyyəti və hərəkət səlistliyi 
anlayışları 
2.Avtomobilin yana suruşməsi şərtinə görə kritik sürəti və onun təyin edilməsi 
3.Avtomobilin yana aşması şərtinə görə kritik sürəti və onun təyin edilməsi 
4.Avtomobilin texniki vəziyyətinin onun qeyd olunan xüsusiyyətlərinə təsiri
Yol hərəkətinin təhlükəsizliyinin (YHT) təmin olunmasında avtomobilin 
dayanıqlıq xüsusiyyəti çox bötük rol oynayır. Belə ki,o, pozulduqda avtomobil hə- 
rəkət istiqamətini ixtiyari dəyişir, aşır və ya təkərlər yol səthinin üzərində sürüşür. 
Avtomobilin dayanıqlığı iki növə bölünür: eninə və uzununa. 
Avtomobilin eninə dayanıqlıq xüsiusiyyəti əyrixətli hərəkətdə HT-nin təmin
olunmmasında çox mühüm rol oynayır. Bu hərəkətdə avtomobilin dayanıqlığını 
pozan əsas qüvvə mərkəzdənqaçma qüvvəsidir. Onun təsiri altında avtomobil
yana sürüşə və ya aşa bilər. 
Avtomobilin üfiqi yol sahəsində əyrixətli hərəkət trayektoriyasının əsas 
göstəriciləri 1 saylı şəkildə göstərilmişdir.