B. Abidov, О. G‘. Azimov, U. А. Ziyamuhamedova neft-gaz sintezi asoslari

О

\
R-CH-CH3

R-CH-CH3

I
0
1


R-CH-CH,
III

+ H0SO3

II

Gidroliz jarayoni 4-5 atmosfera bosimi ostida va 92-95°C ha- roratda olib boriladi. Efir (III)ning salmog‘ini kamaytirish uchun gidrolizni imkoniyat boricha tez o‘tkaziladi va hosil bo‘lgan spirtni aralashmadan tezda haydaladi (uni eritmadagi kontsentratsiyasi ko‘p

95

bo‘lmasligi uchun). Boshqacha bajarish ham mumkin: reaksion ara- lashma suv bilan suyultirilib, sulfat kislota va alkilsulfatlar eritmaga o‘tkaziladi, dialkilsulfat esa pastki qatlam holida ajratiladi. Spirtning salmog‘i 96-97%. Oddiy efir 1-2% miqdorda hosil bo‘ladi.

Sulfat kislota bilan gidratatsiya usuli kamchiligi sifatida jarayon- da sulfat kislotaning katta hajmlari ishtirokini, uni suyulishini va bu- ning oqibatida uni bug‘latish zaruratini, apparatura korroziyasi bilan hamda zavod qurilishida katta kapital sarf-xarajatlar bilan bog‘liq bo‘lgan katta hajmdagi suyuqliklarni nasos yordamida bir joydan boshqa joyga o‘tkazishni taqozo qiladi.

Olefinlarni sulfat kislota yordamida gidratatsiya qilish jarayoni reaksiyani to‘g‘ridan-to‘g‘ri gidratatsiyada o‘rinli bo‘lgan konsen- trlangan olefinlar (tozalik darajasi 95-98%) bilan emas, olefinlarning o‘zida 30-50% saqlagan olefin fraksiyalari bilan olib borishga imko- niyat beradi.

Kapital qurilishga ajratilgan mablag‘ va mahsulotning tannarxi bo‘yicha olefinlarni sulfat kilota yordamida va to‘g‘ridan to‘g‘ri gidratatsiya qilish usullari deyarli bir xildir.

2. 
   
   Izopropil spirti ishlab chiqarish texnologiyasi
   

Propilenni sulfat kislota ishtirokidagi gidratatsiya usuli texnolo-

gik sxemasi 11-chizmada keltirilgan.

NaOH 1

: Chiqib ! , ""
- ^ш v /-K

H₂so₄

c₈h₄