B. K. Sattorov 00 Moliyaviy risklar nazariyasi

(3.2.3)



bu yerda: Km - bitta qarzdorning kreditlar bo‘yicha majburiyatlarin-ing yig‘indisi;

60

Kb - Bank kapitali.


Bu ko‘rsatkichning qiymati 25 % dan oshmasligi kerak.
2) yirik kreditlar me’yori:

=

(3.2.4)

bu yerda: Ky - yirik kreditlar yig‘indisining miqdori; Kb - bank kapitali.


Bu ko‘rsatkichning qiymati bank kapitalining 8 barobaridan katta bo‘lmasligi kerak.


3) xalqaro kreditlarning maksimal miqdori:

=

(3.2.5)

Bu yerda: Kx – xalqaro kreditlar yig‘indisining miqdori; Kb - bank kapitali.


Bu ko‘rsatkichning maksimal qiymati 200 % ga teng bo‘ladi.


Kredit riskining haqiqiy darajasi (Krh) quyidagicha aniqlanadi:

=

∗ 100%

(3.2.6)

Bu yerda: Krh – kredit riskining haqiqiy darajasi; TMK – to‘lanmagan kreditlar;


JBK – jami berilgan kreditlar.


Kreditlash jarayoni juda ko‘p va turli xil xavf-xatarlar (risklar) bilan bog‘liq bo‘lib, qaysiki kreditlarni belgilangan muddatda qoplanmaslik muammosini keltirib chiqaradi. Shu sababli banklar o‘z mijozlariga kredit berishda, mijozning kreditga layoqatliligini tahlil qiladilar.Bank mijozining kreditga layoqatligi deganda mijozning o‘z qarz majburiyatlari bo‘yicha to‘liq va o‘z vaqtida hisoblashish qobiliyati tushuniladi. Mijozning kreditga layoqatlilik darajasi banklar uchun juda zarur, chunki har bir berilgan kredit risk bilan bog‘liq. Agar bank riskni hisobga olmasa, kredit o‘z vaqtida qaytmasligi yoki umuman to‘lanmasligi mumkin. Shu sababli, banklar o‘z mijozlari moliyaviy holatini, to‘lovga qobilligini va albatta, kreditga layoqatliligini tahlil qiladi.


Kreditga layoqatlilikni tahlil qilishdan asosiy maqsad, bu qarz oluvchi, xo‘jalik yurituvchi subyektning imkoniyatlari, qarzni o‘z vaqtida qoplashni, risk darajasini, kredit miqdori va boshqa omillarni belgilangan sharoitda va holatda tahlil qilishdan iboratdir. Banklar

61