SOʻZLASHUV NUTQI LEKSIKASI Soʻzlashuv nutqida qoʻllanuvchi (kitobiy nutqda uchramaydigan) soʻzlar: oʻngʻay, qittay, alay-balay, valaqlamoq va b. Soʻzlashuv nutqi leksikasining uch xil semantik-uslubiy turi farqlanadi: 1) oddiy soʻzlashuv leksikasi (q.); 2) dagʻal soʻz va jargon; 3) dialektizmlar (q.).
SOʻZLASHUV USLUBI Funktsional uslubning bu turi oʻziga xos ish koʻrish sharoiti (fikr olishuvning bevositaligi, til vosntalaripn saylab ishlatishnipg yoʻqligi) bilan, intonatsiya vositalari, mimika, imo-ishora kabilardan keng foydalanishi bilan, oddiy leksik va frazeologik birliklarning, ekspressiv-emotsional vositalarniig keng ishlatilishi va sh. k. xususiyatlari bilan ajralib turadi.
SOʻZLIK Lugʻatga kiritiladigan soʻzlarning alifbo tartibidagi roʻyxati (tarjima lugʻatlari va izohli lugʻatlarda bu soʻzlar tarjima qnlinadi, izohlanadi).
SOʻZLOVCHI – q. Birinchi shaxs.
SOʻZNING ESTETIK VAZIFASI Soʻzning nomlash vazifasiga qoʻshimcha tarzda turli his-hayajon, ta’sirchanlik ifodalash vazifasi.
SOʻZNING FONETIK TUZILISHI Soʻzning tovushlardan iborat tuzilishi. Masalan, baliq soʻzida b, a, l, i, q tovushlarining shunday tartibda joylashuvi uning fonetik tuzilishini tashkil etadi.
SOʻZNING FORMAL QISMI Soʻzning grammatik ma’no ifodalovchi qismi. Masalan, kitoblarni so‘zida -larni qismi formal qismidir.
SOʻZNING GRAMMATIK SHAKLI Soʻzning grammatik ma’no ifodalovchi shakli. Grammatik shaklning tub, sintetik, analitik, juft, takroriy shakl kabi ko‘rinishlari bor. Masalan, o‘qi − tub shakl, buyruq, kelasi zamon, II shaxs, birlik, tasdiq kabi grammatik ma’nolarni ifodalaydi, o‘qidi – sintetik (qo‘shimcha bilan hosil bo‘lgan) shakl, o‘tgan zamon, reallik, bevosita kuzatganlik kabi grammatik ma’nolarni ifodalayapti, oqib chiqdi – analitik (yordamchi so‘z bilan hosil bo‘lgan) shakl, ish harakatni oxirigacha bajarganlikni bildiradi, qozon-tovoq – juft shakl, jamlik ma’nosini bildiradi, qop-qop – takroriy shakl, ko‘plikni bildiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |