b ta’lim yo’nalishi 3-bosqich 4-guruh talabasi Qo‘chqarova Odinaxonning Ona tili o‘qitish metodikasi fanidan

Partalar, doska, darsliklar, ruchkalar
Gullar, jilg‘a, quyosh, kapalak..........................................................
To‘lqinlar, elkanli qayiq, bulutlar
Ortiqcha so‘zni toping va qolgan so‘zlarni biror tizimustiga qarashli ekanini toping.

1. 
   Stol, stul, karovat(yotoq), pol, shkaf
   
2. 
   Sut, qaymoq, olma, pishloq
   
3. 
   SHirin, issiq, achchiq, nordon, sho‘r............................................
   
4. 
   Valijon, Furqat, Salim Aliev, To‘lqin
   
5. 
   Qo‘rqmas, botir, dovyurak, kuchli, vahshiy.............................
   
6. 
   Futbol, valeybol, xokkey, suzish, basketbol
   

2-mashq. Kim qaerda yashaydi. Sichqoncha qaerda yashaydi (tizimusti) va uning qismlari (tizimosti)
Quyidagi chizmani tuya uchun to‘ldiring


2- mashq. Bir butunni to‘ldirish va topish.

CHizmalarni to‘ldiring.

Tizimusti	Transport
Tizimusti
Tizim	Avtomobil’
Tizimosti
Tizimosti	O‘tkazgichlar
Tizimusti
Tizimusti	O‘rmon
Tizim
Tizimosti	barg
Tizimosti
Tizimusti
Tizimusti	Matn
Tizim
Tizimosti
Tizimosti	Harflar

4 —mashq. SHakl yasash. Pifgor boshqotirmasi.

1. 
   SHakllarni qirqib oling.
   
2. 
   Siz ko‘rgan shakllarni nomini ayting.
   
3. 
   Kvadrat tuzing.
   

Har bir geometrik figura tizimni tashkil qiladi. Ma’lum tartibdagi ularning yig‘indisi tizimusti kvadratni tashkil etadi.
Rezyume
Tizimlar o‘z xoliga mavjud emas, ular boshqa tizimlar bilan bog‘liq va mutonosibdir: har qanday o‘zgarish butun tizimga ta’sir qiladi.
Tizim xususiyatlari (qanday? qanaqa?)
Xususiyatlar — tizimning o‘zgartirilishi mumkin bo‘lgan xolatlaridir. Xususiyatlar bo‘yicha tizimlarni bir biridan farqlash mumkin.
Masalan: har bir tizimlar qismlarga bo‘linish xususiyatiga ega.
Tizim xususiyatlarini topishmoqlar orqali bilish osonroq va qiziqarliroq. Dastlabki davrda o‘quvchilarga o‘qituvchi yordami zarur bo‘ladi, keyinchalik esa tizimlar haqida tasvvurga ega bo‘lishgach, ular turli sehrli narsalar yoki ertak qaxramonlarini tasvirlashga qiynalmaydilar.
1. Tasvir bo‘yicha toping.
Oq, to‘rtburchak, kichkina, iz qoldiradi___________________________
Oq, yupqa, g‘ijimlanadi___________________________________________
Dumaloq rasmi bor, sinadi___________________________
To‘rtburchak, yumshoq, oq, qalam izlarini yo‘qotadi
Uzun, qattiq, o‘tkir, yaltiroq. ____________________________________
2. Xususiyatlarini tasvirlang.
Barcha tizimlar bir — biriga o‘xshash va xususiyatlari bilan farqlanadi. Hamma narsa betakror va mukammaldir. SHu bilan bir vaqtda dunyoda ikkita bir biriga o‘xshash bo‘lmagan narsa yo‘q, ular orasidagi umumiylikni ilg‘amaslikning iloji yo‘q. SHunga o‘xshash kuzatishlar bola tasavurini kengaytiradi, dunyoga rassom nigohi bilan boqishga yordam beradi. Masala echimini topish uchun bolalar tizim xususiyatlari xaqidagi bilimlarini faol ishga solishlari kerak.