Bajaruvchi: Ilmiy rahbar: toshkent – 2022 mundarija kirish

Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishni rag‘batlantirish bo‘yicha taklif etilayotgan chora-tadbirlar:
1) kreditlar bo‘yicha foiz stavkalarini keyinchalik yumshatish, bu kichik biznesga xarajatlarni kamaytirish va moliyaviy barqarorlikni ta’minlash imkonini beradi, chunki jahon amaliyotida kredit stavkasi qancha past bo‘lsa, ishlab chiqarish o‘sishi va iste’mol talabi shunchalik rag‘batlantiriladi;
2) umumiy taʼlim maktablarining 10-11-sinflari uchun “Kasb-hunar taʼlimi” kasb-hunar taʼlimi tizimini joriy etish orqali kichik biznes va yakka tartibdagi tadbirkorlikni rivojlantirish katalizatori boʻlgan tadbirkorlik koʻnikmalariga ega kadrlar tayyorlashni tashkil etish; Avstriya va Germaniya tajribasi.
3) yirik korxonalar va kichik biznes subyektlari o‘rtasidagi kooperatsiya aloqalarini rivojlantirishni davom ettirish va mustahkamlash, shuningdek, kooperatsiya yarmarkalarini o‘tkazish;
4) yer bilan bog'liq masalalarni muvofiqlashtirish, binolarni tadbirkorlar foydalanishiga yoki mulkiga o'tkazilganda ro'yxatga olish jarayonlarini tubdan soddalashtirish;
5) davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari va mahalliy davlat hokimiyati organlarining tadbirkorlik va umuman ishbilarmonlik muhitini rivojlantirish bo‘yicha faoliyatini baholash mezonlarini ishlab chiqish va amalga oshirish;
6) ilmiy-tadqiqot va tajriba-konstruktorlik ishlari, yangi texnologiyalarni ommalashtirish sohalarida tadbirkorlik va investitsiya risklarini kamaytirishga qaratilgan davlat-xususiy sheriklikni rivojlantirish;
7) Davlat korxonalari aksiyalarini ularda 5 yildan ortiq ishlab kelayotgan xodimlarning boshqaruviga berish mexanizmini joriy etish, bu xodimlarni tadbirkor sifatida fikrlash va mehnat qilishga qo‘shimcha rag‘batlantirish imkonini beradi. korxonani rivojlantirish bo'yicha.Jahon tajribasi tasdiqlaydiki, kichik biznes (kichik biznes) bozor iqtisodiyotining o‘ta muhim elementi bo‘lib, usiz davlat rivojlana olmaydi. U asosan iqtisodiy o'sish sur'atlarini, yalpi milliy mahsulot tarkibi va sifatini belgilaydi.
Kichik biznes asosan iqtisodiyotda raqobatbardoshlikni saqlashga yordam beradi, bozor asosida tashkil etilgan ijtimoiy tuzilmani tabiiy ijtimoiy qo'llab-quvvatlaydi, shuningdek, tadbirkorlikning yangi ijtimoiy qatlamini shakllantiradi. Bozor munosabatlari rivojlanishining dastlabki bosqichlarida tadbirkorlik davlat tomonidan jiddiy qo‘llab-quvvatlashga muhtoj. Kichik biznes sub'ektlariga yordam davlat organlari tomonidan ham, tadbirkorlarning o'zlari ham jamoat tashkilotlari (birlashmalar, uyushmalar, idoralar ...) tomonidan ko'rsatilishi kerak. Buning uchun kichik biznesga nisbatan aniq yagona davlat va nodavlat siyosatini shakllantirish zarur.
Respublikamizda amalga oshirilayotgan tub islohotlar natijasida 2020 yilda kichik biznes va xususiy tadbirkorlik faoliyatining iqtisodiyot tarmoqlaridagi ulushi eksportda-27,0 foizni(2016 yilda 26,0 foiz), sanoatda-39,6 foizni (45,3 foiz), xizmatlarda – 58,4 foizni (61,4 foiz), qurilishda – 65,1 foizni (66,9 foiz) va bandlikda-78,3 foizni (78.2 foiz) tashkil etdi. Hozirgi kunda ham amalda bo‘lgan, Vazirlar Mahkamasining “Kichik tadbirkorlik sub'ektlarini moliyaviy qo‘llab-quvvatlash mexanizmini takomillashtirishga doir tashkiliy chora-tadbirlar to‘g‘risida” 2003 yil 24 dekabrdagi 563-sonli qarori asosiy hujjatlardan biri sanaladi. Kichik tadbirkorlik sub'ektlarini respublika darajasida qo‘llab – quvvatlashning moliyaviy siyosatini byudjet va byudjetdan tashqari manbalar, kichik biznesni davlat tomonidan qo‘llab – quvvatlash loyihalari va davlat mijozlari hisobiga kichik biznesni qo‘llab – quvvatlash amalga oshiriladi.
Mintaqaviy va hududiy darajada ushbu funksiyani o‘zlarining mintaqaviy va shahar dasturlariga asoslangan kichik biznesni qo‘llab – quvvatlaydigan mintaqaviy va shahar fondlari amalga oshiradilar. Davlatning kichik biznesga nisbatan moliyaviy siyosatining asosiy maqsadi kredit bozorida salbiy holatlarni yo‘qotish, uning moliyaviy barqarorligidagi kamchiliklarni moliyalashtirish, shuningdek, kichik korxonalarning ichki salohiyatini rivojlantirishga imkon beradigan va raqobatbardoshligini oshirishga qaratilgan sifatli dastur va loyihalarni moliyalashtirishga qaratilgan. Agarda davlat tomonidan kichik biznesni rivojlantirish va qo‘llab – quvvatlashga qaratilgan aniq siyosat amalga oshirilmasa bunday mas'uliyatli vazifani hech bir jamg‘arma amalga oshira olmaydi. Mazkur maqolada mamlakatimizda kichik biznesni rivojlanishini qiyosiy tahlilini amalga oshirgan holda sohani rivojlanishi hamda uni qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha amalga oshirilayotgan chora-tadbirlar samaradorligini ko‘rsatib o‘tmoqchimiz. Keyingi yillarda rivojlangan bozor iqtisodiyotida yangi firmalarni tashkil etish jarayoni keskin o‘sib bormoqda. Jumladan, 1970 yilda AQShda 264 mingta yangi korxona tashkil topgan bo‘lsa, bu ko‘rsatkich 1980 yilda – 532 ming, 1990 yilda – 700 mingga yetgan.
Bugungi kunda AQSh biznesining 99.9 foizi kichik biznes sub'ektlari hisoblanib, 2019 yilda ularning umumiy soni 30.2 million tani tashkil qildi.