Bakalavrlarni tayyorlash sohasidagi vazifalarni qamrab olgan

---

1-mavzu. “Sertifikatlashtirish asoslari” faniga kirish 
1.1. Fanga kirish. Fanning maqsadi va vazifalari 
1.1. Sertifikatlashtirish bo’yicha xalqaro tashkilotlari va ISO, ISO/IEC, 
ILAC tashkilotlarining faoliyatlari 
1.1. Fanga kirish. Fanning maqsadi va vazifalari 
Ushbu fan iqtisodiyotda mahsulot va xizmatlarni sertifikatlashtirishda sifatni 
nazorat qilish, sifatni ta’minlash va sifatni boshqarishning tavsiflari, ularning sifat 
ko’rsatkichlari va sinash usullari, me’yoriy xujjatlar bilan ta’minlanishi, korxona 
va tashkilotlarda sifat menejmenti tizimini ishlab chiqish va joriy etilgan sifat 
menejmenti tizimlarini sertifikatlashtirishda audit o’tkazish, audit turlari, 
o’tkaziladigan va o’tkazilgan ichki audit natijalarini taxlil qilish, taxlil natijalari 
asosida sifat menejmenti muvofiqligini baholash va tasdiqlash tartiblari, fan tarixi 
va rivojining tendentsiyasi, istiqboli hamda respublikamizdagi ijtimoiy-iqtisodiy 
islohotlar 
natijalari 
va 
sertifikatlashtirish 
sohasidagi 
xalqaro, 
hududiy 
muammolarning sertifikatlashtirish istiqboliga ta’siri kabi masalalarini qamrab 
oladi. 
Bu fanining axamiyati xalqaro savdo tizimiga O’zbekiston Respublikasi 
iqtisodiyotining integratsiyalashuvi bilan aloqador metrologiya, standartlashtirish, 
sertifikatlashtirish va mahsulot sifat menejmenti yo’nalishlari bo’yicha 
bakalavrlarni tayyorlash sohasidagi vazifalarni qamrab olgan. 
Sanoat mahsulotlarini ishlab chiqarish va ko’rsatilayotgan xizmatlar sifatini 
boshqarish va sifatni ta’minlashda sertifikatlashtirish faoliyati, ishlab 
chiqarilayotgan mahsulotlarning sifatini kafolatlanishi, muvofiqligini xolisona 
baxolash va raqobatbardoshligini ta’minlash, ishlab chiqarish texnologiyalarini 
rivojlanishi bilan mahsulotlarni sertifikatlashtirish muhim o’rin tutadi. 
Shuning uchun mahsulot va xizmatlarni sertifikatlashtirish jarayoniga 
alohida talablar va vazifalar qo’yilgan. Ishlab chiqarish, maxsulot va xizmatlar 
xamda xodimlarni sertifikatlashtirish orqali iqtisodiy samaradorlikka erishish, 
sertifikatlashtirish ob’ektlarini eksport qilishga tayyorlash, ularning tannarxini va 
sarflanadigan xarajatlarni kamaytirishning tashkiliy masalalarini yoritib beradi. 
SHu sababli ushbu fan asosiy mutaxassis fani xisoblanib, ishlab chiqarish 
texnologik tizimining ajralmas bo’g’ini bo’lib xisoblayadi. 
Ma’lumki, respublikamizda tub iqtisodiy islohotlar orqali bozor 
munosabatlarini shakllantirishga kirishishda eng avvalo, uning strategik maqsadlari 
belgilanib olindi. Bu maqsadlar ichida «raqobatbardosh mahsulotlarni ishlab 
chiqarishni ta’minlash» alohida ta’kidlab o’tilgan. Iqtisodiy islohotlarning ustivor 
sanalgan yo’nalishlarida ham quyidagilarni ko’rishimiz mumkin: 

---

- ilg’or texnologiyalarni joriy qilish orqali tayyor mahsulotlar ishlab 
chiqarishni kengaytirish; 
- aholini oziq-ovqat bilan ta’minlash; 
- mamlakatning eksport quvvatidan to’la-to’kis foydalanish, uni jadallik 
bilan rivojlantirish. 
Bu borada respublikamizda qisqa muddat ichida ulkan ishlar amalga 
oshirildi va natijada O’zbekiston sanoatlashgan hamda iqtisodiy jihatdan buyuk 
imkoniyatlarga ega davlatlar safiga qo’shildi.
Mahsulotlar, xizmatlar va ishlarni sertifikatlashtirish – mahsulotni 
o’rnatilgan talablarga va uning sifati bilan to’g’ri bog’liqligini tasdiqlashdir. 
Sifatsiz mahsulot sertifikatlashtirilishi mumkin emas. 
Sertifikatlashtirish quyidagi yo’nalishlarga:
- mahsulot (xizmat) iste’molchilarning tanlash layoqatliligi faoliyati; 
- iste’molchilarni nopok va vijdonsiz ishlab chiqaruvchilar (sotuvchi, 
bajaruvchi)dan himoya qilish;
- mahsulot (xizmat, ishlar)ni atrof-muhit, yashash va jamiyat sog’lig’i uchun 
xavfsizligini nazorat qilish;
- mahsulot (xizmat, ishlar) sifat ko’rsatkichlari va ushbu mahsulotni ishlab 
chiqargan ishlab chiqaruvchilar (bajaruvchilar)ni tasdiqlash;
- tashkilot va xususiy tadbirkorlar faoliyatini Respublikamiz yagona tovar 
bozorini hamda xalqaro iqtisodiyotda, ilmiy-texnik hamkorlikda va xalqaro 
savdolarda qatnashishi uchun imkoniyat yaratish sohasida ish olib boradi. 
Muvofiqlikni tasdiqlash va baholash tizimi mahsulot sifati va xavfsizligini, 
ishlar va xizmatlarni nazorat qilish va buning uchun davlat tekshiruvi va nazorati, 
litsenziyalashtirish, ixtiyoriy sertifikatlashtirish bilan boshqa nazorat shakllarining 
asosiy mexanizmi bo’lishi bilan ahamiyatlidir. 
Respublikamizda sertifikatlashtirishni rivojlantirish istiqboli mahsulot va 
xizmatlarni sertifikatlashtirish, shu bilan birga «muvofiqlikni tasdiqlash va 
baholash» - tizimiga o’tish, hamda bu faoliyatni takomillashtirish bo’yicha 
«O’zstandart» agentligi tomonidan qabul qilingan kontseptsiyada to’liq tarzda 
yoritib berilgan. 
SHu sabablarga ko’ra, ushbu darslik respublikamizda amalga oshirilayotgan 
iqtisodiy va ta’lim borasidagi islohotlarga yondashgan holda standartlashtirish, 
metrologiya, sertifikatlashtirish va sifat menejmenti sohalaridagi bilimlarni 
yetkazishda sertifikatlashtirish asoslari va sifat menejmenti tayanch faoliyat 
ekanlagini inobatga olib yaratishga harakat qilindi. 
Fanni o’qitishdan maqsad — talabalarda maxsulot va xizmatlar, korxona 
sifat menejmenti tizimini xamda xodimlarni sertifikatlashtirish, sertifikatlashtirish 
sxemalari, sertifikatlashtirishning shakllari, sinov laboratoriyalarini tashkil qilish, 

---

sinov turlari, sertifikatlashtirish va sinov natijalarini rasmiylashtirish xamda 
muayyan sharoitlarga mos xolda sertifikatlashtirishni tashkillashtirish, sifat 
menejmenti tizimini rivojlanish istiqbollari, respublikamizda sifat menejmenti 
tizimini korxonalarda joriy etish va sertifikatlashtirish bo’yicha olib borilayotgan 
ishlar bo’yicha yo’nalish ixtisosligiga mos bilim, ko’nikma va malaka 
shakllantirishdir. 
Fanning vazifasi — uni o’rganuvchilarga:
- sertifikat,sertifikatlashtirish faoliyatlari to’g’risida; 
- sertifikatlashtirish bo’yicha xalqaro, xududiy va milliy tashkilotlarning 
faoliyatlari va tuzilmasi to’g’risida;
- maxsulot va xizmatlarining sifatini kafolatlovchi hujjatlar haqida;
- savdodagi texnik to’siqlar va maxsulotlarning eksport va import 
jarayonlari; 
ISO 9000 seriyasidagi xalqaro standartlar va ularning mahsulot sifatini 
ta’minlashdagi ahamiyati;
- mahsulot sifatiga jarayonli yondoshish roli;
- sifat ta’minoti tizimlari va ularning rivojlanish bosqichlari;
- sifat menejmenti tizimini korxonalarda qo’llash;
- sifat boshqaruv hujjatlarini elektron versiyasini;
- sifat tizimini zamonaviy boshqarishda axborot texnologiyalarini joriy 
qilish va rivojlantirish istiqbollarini o’rgatishdan iborat.