Bakayev Z. T jamoada samarali ishlash o’quv qo’llanma samarqand-2020

Mehnatga bo‘lgan munosabat jihatidan jamoalarning quyidagi turlari ajratiladi:
1) mehnatga layoqatsiz va ishlashni xohlamaslik. Odatda ular “erinchoq” va past malakali ishchilardan iborat;
2) qisman qodir va qisman ishlashga tayyor. Ular kerakli bilim va tajribaga ega bo‘lmagan, ammo juda tashabbuskor va rahbar bo‘lgan odamlarning sezilarli qismini o‘z ichiga oladi;
3) ishlashga tayyor va ishchan. Ularning ishtirokchilari yuqori professionallik darajasi, ijtimoiy bir hilligi va ijodiy faolligi bilan ajralib turadi.
Ishlab chiqarishning hozirgi rivojlanish darajasi jamoaviy mehnatga bo‘lgan ehtiyojni belgilaydi, bu esa o‘z navbatida mehnat jamoasining mavjudligini belgilaydi. Samarali tashkiliy faoliyat mehnat jamoalari faoliyati va ulardan foydalanishni tartibga soluvchi qonunlarni bilishni talab qiladi.
Mehnat jamoasi deganda, birgalikdagi mehnat faoliyati bilan shug‘ullanadigan ishchilar uyushmasi tushuniladi. Ular bir-birlari bilan shunday munosabatda bo‘ladilarki, har bir kishi boshqa odamlarga ta’sir qiladi va shu bilan birga ularning ta’siri ostida bo‘ladi. Mehnat jamoalari ishlab chiqarish, savdo yoki boshqa jarayonni tashkil qilish uchun mehnat taqsimotini amalga oshirganda yetakchilikni yaratadilar. Ushbu uyushma tashkiliy birlikka ega va umumiy maqsadlar bilan bog‘liq. Menejment umumiy iroda asosida amalga oshirilishi kerak, bu mulk egasi tomonidan tayinlangan yoki saylangan menejerning mavjudligi bilan ta’minlanadi.
Jamoalarning samaradorligi ishchi guruhlarning hajmi va tarkibiga, guruh me’yorlariga, odamlarning uyg‘unligiga, nizolar darajasiga, guruh a’zolarining holati va funktsional roliga bog‘liq. Faol guruh o‘z vazifalariga mos keladigan va o‘ziga xos xususiyatlarga ega bo‘lgan odamlarni o‘z ichiga oladigan guruh deb hisoblanadi, shu bilan birga guruh normalari tashkilot maqsadlariga erishishda va jamoaviy ruhni yaratishda yordam beradi, bunda nizolarning sog‘lom darajasi hukmronlik qiladi va guruhning yuqori martabali a’zolari ustunlik qilmaydi.
Menejer uchun jamoa asosiy tayanchdir, shuning uchun jamoaning ishini oqilona tashkil etish uning dolzarb vazifasidir. Biror sababga ko‘ra yoki boshqa sabablarga ko‘ra ish majburiyatlarini xodimlar o‘rtasida aniq taqsimlash imkoni bo‘lmagan taqdirda jamoaviy ish ajralmas hisoblanadi.
Oddiy axloqiy va psixologik iqlimga ega ishlaydigan, uyushgan jamoani yaratish uchun sotsiologik, psixologik va boshqa tadqiqotlar olib borilishi kerak.